Τα λιμάνια της Αρχαίας Ρόδου

Γκραβούρα του 1480 μ.Χ. που αναπαριστά
ένα από τα Λιμάνια της Ρόδου.

Το 408 π.Χ. με τον συνοικισμό των τριών πόλεων Λίνδου, Ιαλυσού και Καμείρου δημιουργήθηκε στο βόρειο άκρο του νησιού η πόλη της Ρόδου.

Μετά την εκστρατεία του Μ. Αλεξάνδρου και την ίδρυση της Αλεξάνδρειας το 331 π.Χ, η πόλη - κράτος της Ρόδου, λόγο και της γεωγραφικής θέσης της και του ναυτικού της εξελίχθηκε σε ένα από τα σπουδαιότερα εμπορικά κέντρα της Μεσογείου.

Δημοκρατική και ουδέτερη, ανάμεσα στις μοναρχίες των διαδόχων του Μ. Αλεξάνδρου, συνεχίζει την ανοδική της πορεία μέχρι και τις πρώτες δεκαετίες του 2ου π.Χ. αιώνα.


Αποφασιστικός παράγοντας για την επιλογή της θέσης της πόλης της Ρόδου ήταν η ύπαρξη όρμων στο βορειοανατολικό άκρο του νησιού. Στην ανατολική πλευρά ανοίγονταν τρεις φυσικοί όρμοι τους οποίους οι κάτοικοι μετέβαλαν με μεγάλα τεχνικά έργα σε οχυρωμένα λιμάνια.
Η αρχαία Ρόδος είχε συνολικά 7 λιμάνια, η θέση τους ήταν τέτοια ώστε να μπορούν να αντιμετωπίζονται όλες οι καιρικές συνθήκες προστατεύοντας τον στόλο τους και συγχρόνως να εξυπηρετούνται οι μεταφορές και η κίνηση του εμπορίου από όλες τις κατευθύνσεις.

Κυκλικό Νεώριο.

Η εκτενέστερη και παραστατικότερη περιγραφή για τα λιμάνια της Ρόδου βρίσκεται στον Αίλιο Αριστείδη, σοφιστή και ρήτορα του 2ου αιώνα μ.Χ. Το κείμενο αναφέρεται βέβαια σε προγενέστερη περίοδο, στην περίοδο της θαλασσοκρατίας των Ροδίων, κατά τους ελληνιστικούς χρόνους.

"Καθώς εισέρχεσαι αμέσως φαίνονται τα λιμάνια τόσα πολλά και τέτοιου μεγέθους, απλώνοντας στο πέλαγος λίθινες προβλήτες δεχόμενα πλοία από την Ιωνία, καθώς και από την Καρία, την Αίγυπτο, την Κύπρο και τη Φοινίκη, σαν να είναι προορισμένο το καθένα να υποδεχθεί πλοία από διαφορετική πόλη, κοντά δε στα λιμάνια είναι τα νεώρια (ναύσταθμοι των πολεμικών πλοίων, στοές κοντά στο λιμάνι όπου φυλάσσονταν σκεύη και αντικείμενα των πολεμικών πλοίων) όσα και όποια ήσαν, όταν οι Ρόδιοι ήσαν θαλασσοκράτορες..."

Σχετικά με τα λιμάνια και τις λιμενικές εγκαταστάσεις της Ρόδου, ο Στράβων στα Γεωγραφικά του παρατηρεί τα εξής:

"Η πόλη των Ροδίων βρίσκεται στο ανατολικό ακρωτήριο του νησιού. Ξεχωρίζει τόσο πολύ με τα λιμάνια, τους δρόμους, τα τείχη και τις άλλες κατασκευές, ώστε δεν μπορώ να βρω άλλη όμοια της ασφαλώς καμιά καλύτερή της... Από τα νεώρια μερικά είναι κρυφά και απαγορευμένα στους πολλούς. Τιμωρείται με θάνατο όποιος τους κατασκοπεύει ή μπει μέσα..."

Το βορειότερο λιμάνι ο "Μικρός Λιμήν" στο σημερινό Μαντράκι, ήταν το πολεμικό λιμάνι το οποίο έκλεινε με αλυσίδες και ήταν αποχωρισμένο από την υπόλοιπη πόλη, ενώ στις εγκαταστάσεις του απαγορευόταν με ποινή θανάτου η είσοδος των ξένων. Νοτιότερα βρισκόταν ο "Μέγας Λιμήν", το μεγαλύτερο και πιο οργανωμένο λιμάνι από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, ενώ ακόμη νοτιότερα βρισκόταν το λιμάνι "Ακαντίας" όπως ονομαζόταν από τα μεσαιωνικά χρόνια, το οποίο χρησιμοποιείτο για να αράζουν πλοία όταν υπήρχε συνωστισμός στα άλλα λιμάνια.

Αξίζει να σημειωθεί ότι στην αρχαιότητα η ακτή εισχωρούσε περισσότερο στην ενδοχώρα από όσο σήμερα και οι λιμενικές εγκαταστάσεις απλώνονταν κατά μήκος της. Έτσι, η χωρητικότητα των λιμανιών ήταν αρκετά μεγαλύτερη σε σχέση με την σημερινή.

ΠΗΓΗ ellinonistoria