Άγνωστα αριστουργήματα της Θήρας σε ένα μνημειώδες έργο

Στον νέο τόμο του Κοινωφελούς Ιδρύματος Ιωάννη Σ. Λάτση, τα σημαντικά ευρήματα των ανασκαφών της Θήρας με άγνωστες τοιχογραφίες

Η «Προϊστορική Θήρα» είναι ο νέος τόμος του Κοινωφελούς Ιδρύματος Ιωάννη Σ. Λάτση με συγγραφέα τον αρχαιολόγο  Χρίστο Ντούμα, έναν σπάνιο επιστήμονα, ο οποίος έχει ανασκάψει στο Ακρωτήρι για σχεδόν 5 δεκαετίες. Πρόκειται για τον δέκατο ένατο τόμο του εκδοτικού προγράμματος «Ο Κύκλος των Μουσείων» και καθώς δεν έχει εμπορικό χαρακτήρα είναι αναρτημένος σε μορφή e-book και στις δύο γλώσσες στην ηλεκτρονική βιβλιοθήκη του Ιδρύματος η οποία είναι ελεύθερα προσβάσιμη μέσω του ιστότοπου www.latsis-foundation.org. Με αυτό τον τρόπο το Ίδρυμα υλοποιεί ένα ευρύ πρόγραμμα δωρεάν διανομής σε φορείς έρευνας, εκπαίδευσης και πολιτισμού στην Ελλάδα και στο εξωτερικό καθώς το βιβλίο εκδίδεται και στην αγγλική γλώσσα.

Πλούσιος τοιχογραφικός διάκοσμος ιδιωτικού σπιτιού που εκτείνονταν σε ολόκληρη τη δυτική πτέρυγα του Ά ορόφου (Δυτική Οικία). Οι τοίχοι καλύπτονταν με παραλλαγές της ίδιας παράστασης που εικονίζει ελαφρά κατασκευή με τρείς στύλους που συνδέονται μεταξύ τους με γιρλάντες. Στην τοιχογραφία της νηοπομπής οι κατασκευές αυτές απεικονίζονται στην πρύμνη του πλοίου με ανδρικές μορφές στο εσωτερικό τους, γεγονός το οποίο οδηγεί στο συμπέρασμα ότι ήταν ο θάλαμος του κυβερνήτη του σκάφους, το λεγόμενο «ικρίο».

Πρόχους με παράσταση δελφινιών σε θαλάσσιο βυθό.

Η τοιχογραφία της λεγόμενης «Ιέρειας» στη Δυτική Οικία. Η μορφή κρατεί μικρό θυμιατήρι με το αριστερό χέρι, ενώ με το δεξί φαίνεται να πασπαλίζει με αρωματικό θυμίαμα τα αναμμένα κάρβουνα.

Η κα Μαριάννα Λάτση, στον πρόλογο του τόμου, αναφέρει: «Για το Ίδρυμά μας κάθε νέα έκδοση αποτελεί ένα μήνυμα πολιτισμού, καθώς με τη γνώση που συμπυκνώνει και την ομορφιά της τέχνης που αναδύει από τις σελίδες της, μεταφέρει σε όλα τα μήκη και πλάτη του κόσμου την καθημερινή ζωή, το πνεύμα, το ήθος και τις αξίες που γεννήθηκαν και αναπτύχθηκαν σε τούτη τη γωνιά της Μεσογείου» και προσθέτει: «το παγκοσμίου βεληνεκούς πολιτιστικό απόθεμα της Θήρας θα αποτελεί διαχρονικά πόλο έλξης για τους μυημένους λάτρεις της ιστορίας ενός πολιτισμού που άνθησε και παρέμεινε σιωπηλός ανά τους αιώνες μέχρι να ξεκινήσει το αποκαλυπτικό ανασκαφικό έργο.»

ΕΡΓΟ ΠΟΥ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΕΤΑΙ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΝ ΤΟΜΟ – ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΕΚΤΕΘΕΙ ΑΚΟΜΗ ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟΛεπτομέρεια ζωφόρου, μήκους 4 περίπου μέτρων, από την ανώτερη ζώνη του νότιου τοίχου στο δωμάτιο 5 της Δυτικής Οικία, με παράσταση νηοπομπής

Ακόμη και σ’αυτόν τον εξωτικό και μακρινό κόσμο η ζωή έχει τις απαιτήσεις της. Ο αγριόγατος για να επιβιώσει έστησε ενέδρα και εφορμά προς τις πάπιες που, αμέριμνες ως εκείνη τη στιγμή στην όχθη του ποταμού, τον αντιλήφθηκαν και σπεύδουν να τον αποφύγουν. Μέσα στην άγρια φύση του παραποτάμιου τοπίου, η ανθρώπινη παρουσία υποδηλώνεται από τα κλαδεμένα φοινικόδεντρα

Στην παρουσίαση που έγινε  στο κτήριο του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων παρουσία της Υπουργού Πολιτισμού & Αθλητισμού κας Λυδίας Κονιόρδου, του Υπουργού Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων κ. Κώστα Γαβρόγλου και μελών της αρχαιολογικής κοινότητας, ο ο κ. Βαγγέλης Χρόνης, μέλος του Εκτελεστικού Συμβουλίου του Κοινωφελούς Ιδρύματος Ιωάννη Σ. Λάτση, σημείωσε: «Η τρέχουσα κοινωνική και οικονομική κρίση ασφαλώς επηρεάζει τον τρόπο λειτουργίας σήμερα των ιδρυμάτων. Είναι αναγκαία η στήριξη των ευάλωτων κοινωνικά ομάδων, των προσφύγων, και η παροχή ευκαιριών στην εκπαίδευση. Το Ίδρυμα ξεδιπλώνει την κοινωφελή του δράση σε ένα μεγάλο εύρος τομέων όπως η προστασία των παιδιών, η καταπολέμηση της επισιτιστικής ανασφάλειας, η στήριξη των δημόσιων σχολείων με καινοτόμα εκπαιδευτικά προγράμματα, η παροχή υποτροφιών για προπτυχιακές και μεταπτυχιακές σπουδές, ο εκσυγχρονισμός δομών δημόσιας υγείας και άλλοι. Ο πολιτισμός δεν μπορεί να απουσιάζει, ούτε να παίζει δευτερεύοντα ρόλο στην Ιστορία.

Η εικονιζόμενη «Λατρεύτρια», ώριμη γυναίκα, φοράει αραχνοΰφαντο διαφανές περικόρμιο και προτείνει το αριστερό της χέρι κρατώντας πολύτιμο περιδέραιο

ΕΡΓΟ ΠΟΥ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΕΤΑΙ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΝ ΤΟΜΟ – ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΕΚΤΕΘΕΙ ΑΚΟΜΗ ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟΣτη μεγάλη αυτή τοιχογραφική σύνθεση εικονίζεται σε ορεινό τοπίο κατάφυτο με κρόκους μια ώριμη γυναίκα που δείχνει σε μυούμενη νεαρή μορφή με ξυρισμένο κεφάλι τον τρόπο συλλογής των στημόνων του άνθους. Η τελευταία μιμείται ατενίζοντας την «δασκάλα», αγωνιώντας για την επιδοκιμασία της.

Ο τόμος παρουσιάζει τα ευρήματα από τον αρχαιολογικό χώρο του Ακρωτηρίου στη Σαντορίνη, ένα μεγάλο μέρος από τα οποία εκτίθενται στο Μουσείο Προϊστορικής Θήρας στα Φηρά. Ωστόσο, το πιο σημαντικό είναι οι αποκατεστημένες τοιχογραφίες από δημόσια κτήρια και ιδιωτικές κατοικίες του οικισμού στο Ακρωτήρι που παρουσιάζονται για πρώτη φορά, καθώς δεν εκτίθενται στο μουσείο, και οι οποίες αναδεικνύουν τη μοναδική παραστατική τέχνη που είχε αναπτυχθεί. Η υπέροχη παράσταση της νηοπομπής, ένα ζωγραφικό έργο μήκους 4 μέτρων που κοσμούσε ιδιωτική κατοικία, η μεγάλη τοιχογραφική σύνθεση των κροκοσυλλεκτριών, έργο που είχε φτιαχτεί για δημόσιο κτήριο του οικισμού, και η αναπαράσταση της τελετουργικής διαδικασίας μύησης στην οποία παρουσιάζονται νέοι, είναι μερικά μόνο από τα δείγματα του μεγάλου έργου της αποκατάστασης που έχει επιτελέσει το εργαστήριο που λειτουργεί στον αρχαιολογικό χώρο του Ακρωτηρίου.

Λεπτομέρεια με την έκφραση του προσώπου της ώριμης κροκοσυλλέκτριας («δασκάλας»).

Λεπτομέρεια με την έκφραση του προσώπου της νεαρής (μυούμενης) κροκοσυλλέκτριας.

Η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού, κα Λυδία Κονιόρδου,τόνισε ότι : «Το φετινό λεύκωμα της σειράς με τίτλο Προϊστορική Θήρα παρουσιάζει την προϊστορική πόλη του Ακρωτηρίου, το Μουσείο Προϊστορικής Θήρας, αλλά και μοναδικά ή αντιπροσωπευτικά ευρήματα που δεν εκτίθενται ακόμη. Έτσι προστίθεται ένα ακόμη εκδοτικό έργο στη σειρά ‘Ο Κύκλος των Μουσείων’ του Κοινωφελούς Ιδρύματος Ιωάννη Σ. Λάτση, όπου συνδυάζονται η υψηλή αισθητική και η επιστημονική τεκμηρίωση και στο οποίο ο συγγραφέας καθηγητής Χρίστος Ντούμας, διευθυντής των Ανασκαφών Ακρωτηρίου, κοινωνεί στους αναγνώστες τον πολιτισμό του λαμπρού προϊστορικού αιγαιακού κέντρου μέσα από τα πλέον πρόσφατα πορίσματα της έρευνας στο Ακρωτήρι».

Οι σχέσεις των Θηραίων με την Ανατολική Μεσόγειο αντανακλάται και στην τέχνη. Αυτό προκύπτει από τοιχογραφίες όπως η μεγάλη σύνθεση των πιθήκων. Ο φυσιοκρατικός τρόπος με τον οποίο αποδίδονται οι πίθηκοι αναρριχώμενοι στους βράχους ασφαλώς οφείλεται σε προσωπική εμπειρία του ζωγράφου, όσον αφορά την κίνηση και τις συνήθειές τους.

τμήμα της τοιχογραφίας των Παπύρων

Ο συγγραφέας του τόμου, αρχαιολόγος κ. Χρίστος Ντούμας, υπογραμμίζει: «Το 2017 συμπληρώνεται μισός αιώνας από την έναρξη των ανασκαφικών εργασιών στο Ακρωτήρι της Θήρας. Πραγματικά είναι ευτυχής συγκυρία που το Κοινωφελές Ίδρυμα Ιωάννη Σ. Λάτση αποφάσισε την έκδοση ειδικού τόμου για την προϊστορική πόλη που ήλθε στο φως εκεί και για το Μουσείο Προϊστορικής Θήρας, όπου εκτίθεται μια επιλογή από τα άφθονα ευρήματα του χώρου. Χάρη στις εργασίες που έγιναν τόσο στον αρχαιολογικό χώρο όσο και στα επί τόπου εργαστήρια συντήρησης κατά τις πέντε αυτές δεκαετίες, σήμερα είναι δυνατή η σκιαγράφηση της ιστορίας του προϊστορικού οικισμού και της σταδιακής του ανάπτυξης, αλλά και η διαμόρφωση μιας εικόνας για την πρόοδο της κοινωνίας που έζησε εκεί.»

ΠΗΓΗ thetoc