Του Μιχάλη Ψύλου
psilosm@naftemporiki.gr
Η Gazprom σταμάτησε από σήμερα διαδοχικά τις παραδόσεις φυσικού αερίου στην Πολωνία και τη Βουλγαρία-σε δύο μέλη του ΝΑΤΟ. Ο πόλεμος στην Ουκρανία μετατρέπεται όλο και περισσότερο σε πόλεμο φυσικού αερίου στην Ευρώπη.
Είναι πλέον βέβαιο ότι το αέριο καθίσταται όπλο στον ρωσικό πόλεμο στην Ουκρανία. Η Μόσχα αναστέλλει τις προμήθειες σε ορισμένες χώρες που αντιτίθενται στις πληρωμές του φυσικού αερίου σε ρούβλια, γεγονός που συνιστά ανησυχητική κλιμάκωση για τα ευρωπαϊκά κράτη που εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό, ενεργειακά, από τη Ρωσία. Η Ευρώπη, που προσπαθεί με κυρώσεις κατά της Μόσχας και την αποστολή στρατιωτικού εξοπλισμού στο Κίεβο, γίνεται πλέον στόχος του Ρώσου προέδρου Πούτιν, μετά την Ουκρανία.
Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι το ευρώ υποχωρεί στο πιο αδύναμο επίπεδο έναντι του δολαρίου από το 2017. καθώς αυξάνονται οι φόβοι ότι η Μόσχα θα μπορούσε να διακόψει τις ροές φυσικού αερίου προς την Ευρώπη. Οποιαδήποτε περιοριστική κίνηση της Μόσχας θα έχει άλλωστε πολύ ευρύτερες επιπτώσεις στην ΕΕ. Ακόμη και αν η άνοιξη είναι μια εποχή δεν είναι τόσο κρίσιμη για τη θέρμανση των νοικοκυριών, η ευρωπαϊκή βιομηχανία δεν γνωρίζει εποχές και ενεργειακή χαλάρωση.
Οι τιμές του φυσικού αερίου στην Ευρώπη απογειώνονται ήδη, καθώς οι έμποροι υπολόγισαν τον κίνδυνο άλλων χωρών να πληγούν από διακοπή της προσφοράς αργότερα. Και φυσικά, κυβερνήσεις και πολίτες τρέμουν, καθώς βλέπουν τον ήδη φουσκωμένο πληθωρισμό, να αυξάνεται. Τα ολλανδικά συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης φυσικού αερίου αναφοράς αυξήθηκαν 24% στα 127,50 ευρώ ανά μεγαβατώρα, το υψηλότερο επίπεδο από την 1η Απριλίου.
Η ρωσική εισβολή έχει επιδεινώνει όμως μια ήδη σοβούσα παγκόσμια ενεργειακή κρίση, οδηγώντας τις τιμές LNG και άνθρακα στα ύψη. Οι εισαγωγείς υγροποιημένου φυσικού αερίου στην Ασία, επίσης προετοιμάζονται για υψηλότερες τιμές spot και η τιμή του LNG στην Ασία αναμένεται επίσης να αυξηθεί, λόγω των φόβων ότι η Ευρώπη θα προσπαθήσει να μπει σε αυτήν την αγορά.Ωστόσο, οι ευρωπαϊκοί τερματικοί σταθμοί εισαγωγής LNG λειτουργούν κοντά στη μέγιστη χωρητικότητα, γεγονός που θα μπορούσε να περιορίσει την ποσότητα πρόσθετης προσφοράς που θα μπορούσαν να αγοράσουν οι επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας στη Γηραιά ήπειρο.
«Οπλο» το ρούβλι
Η Μόσχα δεν επέλεξε τυχαία τη χρονική αυτή στιγμή για να εξαπολύσει επίθεση στην Ευρώπη. Κατ` αρχήν θέλει να πιέσει την Ευρώπη να μην ακολουθήσει τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Βρετανία στις εξαγωγές βαρέων όπλων στην Ουκρανία, που θα άλλαζε τον συσχετισμό δυνάμεων.
Δεύτερον, η Μόσχα βλέπει ότι παρά τις σκληρές κυρώσεις της Δύσης, το ρούβλι γίνεται πολύ ισχυρό. Θα μπορούσε επομένως να γίνει βολικό για τη Ρωσία να περιορίσει τις εξαγωγές φυσικού αερίου και πετρελαίου στην Ευρώπη. Η συναλλαγματική ισοτιμία του ρωσικού νομίσματος έναντι του δολαρίου έχει επιστρέψει στα προπολεμικά επίπεδα. Το ρούβλι, έφτασε μάλιστα να είναι πιο ισχυρό έναντι του ευρώ από ό,τι ήταν τον περασμένο Φεβρουάριο. Το ρωσικό νόμισμα βρίσκεται στο υψηλότερο επίπεδο από τον Ιούνιο του 2020. Ο «μηχανισμός» που οδήγησε σε αυτή την εξέλιξη ήταν η απόφαση της Ρωσικής Κεντρικής Τράπεζας για πώληση μόνο σε ρούβλια του φυσικού αερίου σε μη φιλικές χώρες.
Την ίδια ώρα, η Μόσχα έχει βρει «διέξοδο» πώλησης του φυσικού αερίου σε χώρες που απλά θέλουν να εξασφαλίσουν ενεργειακούς πόρους με χαμηλό κόστος, όπως για παράδειγμα, η Ινδία.
Η Ρωσία στα πρώτα στάδια του πολέμου, αγόραζε επίσης χρυσό στην τιμή των 5.000 ρουβλίων το γραμμάριο. Τις τελευταίες εβδομάδες, η τιμή που προσέφερε η ρωσική κεντρική τράπεζα μειώθηκε πρώτα στις 4.732 και μετά στις 4.700. Καθώς το ρούβλι ανέκτησε το χαμένο έδαφος, η κεντρική τράπεζα της Μόσχας μπορούσε να αντέξει οικονομικά να μειώσει την προσφερόμενη τιμή για τον χρυσό. Το ρούβλι ενισχύθηκε επίσης μετά τη μείωση των επιτοκίων.
Το ρωσικό παράδοξο
Το «πρόβλημα» της Ρωσίας αυτή τη στιγμή είναι μάλιστα να αποτρέψει το ρούβλι από το να γίνει πολύ ισχυρό, γεγονός που θα καταστήσει τις εξαγωγές υπερβολικά ακριβές. Η Μόσχα δεν ενδιαφέρεται να συγκεντρώσει αποθεματικά σε δολάρια ή ευρώ είτε γιατί οι λογαριασμοί σε ξένες τράπεζες έχουν «παγώσει», είτε επειδή οι κυρώσεις περιορίζουν το εμπόριο. Σε σύγκριση με την κατάσταση πριν από τον πόλεμο, η ζήτηση για ρούβλια έχει αυξηθεί, καθώς ένας αυξανόμενος αριθμός χωρών συναλλάσσεται πλέον με το νόμισμα της Μόσχας που δεν χρησιμοποιούσαν πριν.
Προκύπτει λοιπόν το παράδοξο , η Ρωσία να έχει συμφέρον να περιορίσει τις εξαγωγές υδρογονανθράκων προκειμένου να αποφύγει την υπερβολική ενίσχυση της συναλλαγματικής ισοτιμίας του ρουβλίου. Οι τιμές του φυσικού αερίου και του πετρελαίου είναι πολλαπλάσιες από εκείνες πριν από 12 μήνες, έτσι ακόμη και με χαμηλότερους όγκους πωλήσεων προκύπτουν τα ίδια έσοδα. Σε αυτό το πλαίσιο μπορεί να εξηγηθεί τόσο η μείωση της τιμής αγοράς του χρυσού που προσφέρει η ρωσική κεντρική τράπεζα όσο και η ενίσχυση της συναλλαγματικής ισοτιμίας παρά τη μείωση των επιτοκίων.
Το ρούβλι είναι υποψήφιο για «περιφερειακό» αποθεματικό νόμισμα που έχει ως εγγύηση τις ρωσικές πρώτες ύλες, που είναι αναντικατάστατες μεσοπρόθεσμα ,για τις αναπτυσσόμενες οικονομίες με τις οποίες συναλλάσσεται η Μόσχα. Η υπερβολική ενίσχυση του ρουβλίου και οι κυρώσεις που επηρεάζουν το εμπόριο με τη Ρωσία, από την άλλη πλευρά, αποτελούν πρόβλημα για την Ευρώπη, που αργεί να βρει εναλλακτικές πηγές. Και όσο περνάει ο καιρός τόσο μειώνεται το ενδιαφέρον της Μόσχας για πώληση φυσικού αερίου σε ευρωπαϊκές χώρες.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου