Ομοιότητες «Ελλάδας και Βατερλώ»...

 

Του Γιώργου Ανεστόπουλου

Το Βατερλώ (ως Ιστορικό Πολεμικό δίδαγμα) είναι εφάμιλλο της «βαριάς ήττας».

Αυτό που δεν είναι όμως ευρύτερα γνωστό είναι το ότι σε κείνη τη σημαντική, καθοριστική μάχη, ο Ναπολέων, αν και βαρύτατα ασθενής, αν και με απειροπόλεμο στράτευμα (μόνον οι ελάχιστοι της «Παλαιάς Φρουράς» ήταν βετεράνοι), αν και χωρίς το εξαίρετο Επιτελείο που είχε κάποτε,  κόντεψε κάμποσες φορές να κερδίσει τη μάχη, σκορπώντας ξανά και ξανά τον τρόμο στα αντίπαλα στρατεύματα με τις επιτυχείς καταδρομικές του.

Μας κάνει να θυμόμαστε τα λόγια του Μεγάλου Αλεξάνδρου:

«Δεν φοβάμαι ένα στρατό λιονταριών που τα διοικεί ένα πρόβατο, αλλά ένα στρατό προβάτων  που τα διοικεί ένα λιοντάρι»....

Έτσι έγινε και τότε...το λιοντάρι, ο Ναπολέων, κατάφερε να μετατρέψει ένα «στρατό προβάτων» σε λιοντάρια...Δεν στάθηκε αρκετό για τη νίκη...έδειξε όμως «έναν Δρόμο»...

Έδειξε ότι είναι εφικτή η «ανατροπή» όταν τα πάντα υποστηρίζουν το «αντίθετο».

Η Ελλάδα, θυμίζει σε πολλά αυτή τη στιγμή την «θέση του Γαλλικού Στρατού» σ’ εκείνη την Μεγάλη Μάχη.

Όλα δείχνουν ότι κρέμεται στην κυριολεξία – πλέον – από το να «βρεθεί ο δικός μας Ναπολέων»...ο Έλληνας Λέοντας...που θα κατορθώσει να «μεταλλάξει» μια «κατάσταση προβάτων» σε «κατάσταση Λεόντων»....όλα...Κράτος, Στρατό, ανθρώπους και υποδομές, τα πάντα...

Κι όλα αυτά, εν ριπή οφθαλμού....

Υπάρχει; Θα αναδειχθεί έγκαιρα; Θα κατορθώσει το ακατόρθωτο;

Άγνωστο.

Οι «Τίτλοι Τέλους» του «Έργου Ελλάδα» - που πλησιάζει ταχύτατα δυστυχώς – θα δείξουν...

Ας δούμε εμείς, για την ώρα, τις απίστευτες λεπτομέρειες του χρονικού εκείνης της εξίσου απίστευτης Μεγάλης Μάχης.

Παραξενιές της Ιστορίας….Ναπολέων και Βατερλώ

Πως ένας «σοβαρά (πολυ)ασθενής σχεδόν ετοιμοθάνατος Ναπολέων», με απειροπόλεμο στράτευμα νεοσυλλέκτων κι ανεπαρκές ποιοτικά Επιτελείο, εναντίον εξαιρετικά ισχυροτέρων αντιπάλων κόντεψε επανειλημμένα να νικήσει στο Βατερλώ…

Ή άλλως παραφραζόμενο σε όρους μικρών Δυνάμεων, πως ακόμη και μια μικρή χώρα ή ένας μικρός στρατός μπορεί να κάνει θαύματα έναντι υπέρτερων δυνάμεων αρκεί να έχει τους κατάλληλους ικανούς ηγέτες. Αυτό άλλωστε το γνωρίζει καλά η Ελλάδα.

Όταν ο Στρατηγικός Νους του Ηγέτη συνδυάζεται με την δύναμη της Θέλησής του τότε μπορούν να γίνουν θαύματα. Ακόμη κι όταν είναι «βαριά ασθενής». Και τότε, ολόκληρο το Σύμπαν συνωμοτεί για να τον ενισχύσει στους σκοπούς του. Τότε είναι που η «Βάση γίνεται ατσάλι για να στηρίξει την Κορυφή».

Κλασσικό παράδειγμα ο «δικός μας» Καραϊσκάκης που ακόμη και φτύνοντας αίμα από προχωρημένη φυματίωση αποδείχτηκε άξιος της Αρχιστρατηγίας των Ελληνικών Επαναστατικών Δυνάμεων πολεμώντας ξανά και ξανά αυτός ο ίδιος στην Πρώτη Γραμμή.

Το Πολεμικό Ιστορικό του «Αυτοκράτορα»

     Ο Ναπολέων ήταν ένας ηγέτης που διαρκώς κέρδιζε τις μάχες που έδινε.

    Το μεγαλύτερό του λάθος ήταν η απερίσκεπτη επίθεσή του στη Ρωσία. Απο εκεί ξεκινάει η Μεγάλη Πτώση. Αν την είχε αποφύγει, ίσως σήμερα να μιλούσαμε για Γαλλική Ευρώπη, Γαλλική Αφρική, Γαλλική πρώην Οθωμανική Αυτοκρατορία.

 Έκανε όμως το λάθος και ανάλωσε τις Δυνάμεις του στο Ρωσικό Χειμώνα…

Από εκεί και πέρα η τραγική πορεία του ήταν προδιαγεγραμμένη...

Στους "αγαπημένους" της όμως η "Πολεμική Ειμαρμένη" ενίοτε δίνει και δεύτερη ευκαιρία.

Μετά την ήττα και την καθαίρεσή του από την Ηγεσία της Γαλλικής Αυτοκρατορίας, θα περίμενε κανείς ότι οι αντίπαλοί του θα τον εξόντωναν και δη με φριχτό βασανιστικό και εκδικητικό θάνατο όπως συνηθιζόταν ιστορικά. Αντ’ αυτού, τον εξόρισαν στη Νήσο Έλβα.

    27 Φεβρουαρίου 1815 ο αυτοκράτωρ Ναπολέων απέδρασε από τη νήσο Έλβα. Τον ακολούθησαν αμέσως στην επιστροφή του μία χούφτα πιστοί άνδρες του της Παλαιάς Φρουράς και στην πορεία προς το Παρίσι συνεχώς ενώνονταν μαζί τους στρατιωτικές μονάδες ζητωκραυγάζοντας τον «Αυτοκράτορα». Τα πλήθη και ο στρατός  έλκονταν σαν σε ερωτικό παροξυσμό από τον Ηγέτη τους και έδειχναν έτοιμοι να πέσουν στη φωτιά γι’ αυτόν. Κατέκτησε και πάλι το Παρίσι χωρίς ούτε μια τουφεκιά. Με ένα απλό βηματισμό. Η υπέρτατη κατάκτηση όπως λέει και ο Σουν Τζου: η νίκη χωρίς Μάχη.

     Όπως ήταν επόμενο, όλες οι κυβερνήσεις των αυτοκρατοριών της Ευρώπης ταράχτηκαν. Όλοι ήξεραν τι θα συνέβαινε.

     Και όντως, το πρώτο πράγμα που έκανε ο Ναπολέων μόλις επέστρεψε στο Παρίσι, ήταν να οργανώσει έναν νέο στρατό. Δυστυχώς γι’ αυτόν, από άπειρους νεοσύλλεκτους Γάλλους – εφόσον εκατοντάδες χιλιάδες εμπειροπόλεμοι Γάλλοι χάθηκαν στην Ρωσική Εκστρατεία. Ξέροντας ταυτόχρονα ότι πλέον θα είχε να αντιμετωπίσει έναν συνασπισμένο κι εμπειροπόλεμο εχθρικό στρατό.

Ο Ναπολέων γνώριζε καλά ότι δεν προλάβαινε  να εκπαιδεύσει επαρκώς τον νεοσύστατο Στρατό του και να τον μετατρέψει σε «εμπειροπόλεμο» μέσα από σειρά «προετοιμαστικών μικρότερων μαχών» πριν την «Μεγάλη Μάχη».

(Κατάσταση που θυμίζει έντονα την Ελλάδα/Στρατό του σήμερα).

Κι αυτό είναι το πρώτο «παράδοξο» για έναν «έμπειρο Πολέμαρχο». Ο Ναπολέων είχε πλήρη συνείδηση ότι δεν είχε πια μαζί του τον παλιό εμπειροπόλεμο στρατό του. Ούτε τους παλιούς άριστους επιτελείς του. Παράδοξο, διότι θα περίμενε κανείς να ασκήσει "παρελκυστική πολιτική" προκειμένου να "κερδίσει χρόνο". Ήξερε όμως προφανώς ότι ούτε χρόνο θα του έδιναν οι αντίπαλοί του, ούτε πολύ περισσότερο την "πολυτέλεια των πολλών μικρών μαχών" που θα "σφυρηλατούσαν" το στράτευμά του. 
(Άλλη μια κατάσταση που θυμίζει έντονα Ελλάδα του σήμερα). 
Έπρεπε συνεπώς σε μηδέν χρόνο να δημιουργήσει ένα αξιόλογο στράτευμα. Έτσι, αναγκάστηκε να κάνει τα στραβά μάτια ακόμη και προς εξοργιστικά γεγονότα. Όπως αυτό πχ του Νεϊ που ήταν στρατηγός ιππικού του Ναπολέοντος κατά την ένδοξη περίοδο των Ναπολεόντειων πολέμων, κατόπιν πήγε στο βασιλικό στρατόπεδο δίνοντας την υπόσχεση στο Λουδοβίκο ΙΗ’ να του παραδώσει τον «Ναπολέοντα σε σιδερένιο κλουβί» και τρεις μήνες μετά την υπόσχεση, στις 12 Ιουνίου 1815 επανεντάχθηκε στο Ναπολεόντειο στρατόπεδο αναλαμβάνοντας το ρόλο του Στρατάρχη πλέον. Ατυχής επιλογή όπως αποδείχθηκε στη συνέχεια.     

     Ούτε όμως ο ίδιος ο Ναπολέων ήταν αυτός που ήταν στο Αούστερλιτς και στην Ιένα.

Ένας Πολέμαρχος με….τεράστιο «Ιατρικό Φάκελο»….

    Ο Αυτοκράτορας ήταν ένας ήρωας της ανθρώπινης αντοχής και του πείσματος.

      Τον καιρό της μάχης του Βατερλό, ο Ναπολέων ήταν 46 ετών. Παρ’ ότι όμως τόσο νέος, υπέφερε σιωπηλά από σωρεία ασθενειών. Χίλιες δυο ενοχλήσεις και πόνοι πάλευαν να του αποσπάσουν την προσοχή και να του τσακίσουν το ηθικό.

     Ήταν ήδη υπέρβαρος, εξαιτίας μιας σπάνιας ορμονικής ασθένειας που τον ταλαιπωρούσε.

     Είκοσι ετών κιόλας, υπέφερε από τριήμερο πυρετό, ενώ ενοχλήσεις στη διούρηση και στα νεφρά του εμφανίσθηκαν και επιδεινώθηκαν μετά τις μάχες του Μποροντίνο, της Μόσχας και της Δρέσδης.

      Υπέφερε επίσης από πρησμένες γάμπες, γρήγορη κόπωση, ενίοτε έλλειψη πρωτοβουλίας (όπως δυστυχώς στο Βατερλό – ας όψονται  οι παρενέργειες των ανεπαρκών φαρμάκων της εποχής).

       Είχε επίσης προβλήματα και ενοχλήσεις στο συκώτι. Προβλήματα που τον Οκτώβριο του 1817 εξελίχθηκαν σε ηπατίτιδα. Οι πόνοι αυτοί τον χτυπούσαν μέχρι και στην πλάτη.

       Προβλήματα στο στομάχι που του προκαλούσαν ενίοτε εμετούς με αίμα και αναιμία. Ήταν γαστρικό έλκος που εξελίχθηκε σε καρκίνο και φυσικά, του προκαλούσε φριχτούς πόνους (έτσι εξηγείται η εμμονή του να κρατά το δεξί χέρι πάνω στο στομάχι του μέσα από το χιτώνιο. Συνήθης ανακλαστική κίνηση κάθε ανθρώπου με παρόμοιο πρόβλημα που πιθανότατα το «επικοινωνιακό του επιτελείο» το «στυλιζάρισε για να το καμουφλάρει»).

      Ήδη υπέφερε χρόνια ολόκληρα από αιμορροΐδες σε οξεία μορφή που του προξενούσαν οξύτατους και διαρκείς πόνους. Δεν μπορούσε ούτε να ιππεύσει καλά καλά.    

       Υπέφερε επίσης από χρόνια διάρροια και δυσεντερία.      

        Μα το χειρότερο όλων ήταν ότι το μοναδικό κατασταλτικό για τους πόνους που χρησιμοποιούσαν εκείνη την εποχή ήταν το λάβδανο, δηλαδή το όπιο. Και δυστυχώς, οι πόνοι του αυτοκράτορα ήταν τόσο οξείς, που οι γιατροί του το χορηγούσαν σε υψηλές ποσότητες. Το οποίο αυτό φάρμακο, φυσικά, τον νάρκωνε και του μείωνε τη διαύγεια και την παροιμιώδη του ετοιμότητα πολύπλοκης σκέψης και αντίδρασης.

       Με όλα αυτά τα  «υπέρογκα προβλήματα» στην πλάτη ο αυτοκράτορας πολεμούσε στα ευρωπαϊκά μέτωπα και νικούσε επί χρόνια. Έξι χρόνια αργότερα, 5 Μαΐου του 1821, στην οριστική του εξορία πλέον,  λύγισε οριστικά από κάποια από αυτά τα προβλήματα υγείας.

Προετοιμάζοντας την Μεγάλη Μάχη

       Την 18η Ιουνίου του 1815 όμως, υπό το οδυνηρό βάρος όλων αυτών των προβλημάτων υγείας και χωρίς το πάλαι ποτέ ικανό στράτευμα που είχε κάποτε, έδωσε την τελευταία μεγάλη μάχη του στο Βατερλό εναντίον αριθμητικά υπέρτερων εχθρών και  λίγο έλειψε να νικήσει. Όχι μια αλλά αρκετές φορές δε.

      Ο Ναπολέων γνώριζε ότι είχε απέναντί του δύο ηχηρά πολεμικά ονόματα της εποχής: τον Δούκα του Ουέλινγκτον, ήρωα του πολέμου της Ιβηρικής και τον Στρατάρχη Μπλίχερ τον ισχυρό Πρώσο πολέμαρχο.

     Γνώριζε επίσης, ότι, τα κυριότερα όπλα που διέθετε εναντίον τους ήταν το «όνομά» του, το «υψηλότατο φρόνημα του στρατού», η «ταχύτητα» και ο «αιφνιδιασμός».

   Ο «Αυτοκράτωρ» ποτέ δε θεώρησε τους αντιπάλους του ανώτερους στρατηγικά. Τις γαλλικές ήττες στην Ιβηρική τις χρέωσε στην ανεπάρκεια των αξιωματικών του και όχι στην υψηλότερη τακτική ικανότητα του Ουέλινγκτον.

   Έτσι, διέπραξε το τρίτο μεγάλο λάθος της συνολικής πορείας του (εφόσον το μεγαλύτερο και καθοριστικότερο ήταν η επίθεση στη Μόσχα και η ατυχής επιλογή ηγετών του γαλλικού στρατού στην Ιβηρική) και το πρώτο όσον αφορά το Βατερλό.

   Την υποτίμηση του εχθρού!!!

   Από εκεί κι έπειτα, τα προβλήματα που προέκυψαν στο Γαλλικό στρατό στο Βατερλό οφειλόντουσαν τόσο στην ανεπάρκεια των αξιωματικών του όσο και του αυτοκράτορα λόγω ασθενειών.

  Λόγω των προβλημάτων υγείας του αλλά και του λάβδανου που αναγκαζόταν να παίρνει για τους πόνους, έκανε  λάθη, κουραζόταν γρήγορα, δεν μπορούσε πλέον να διαχειρίζεται πολλά «μέτωπα» προβλημάτων ταυτόχρονα κι έτσι αναγκαζόταν να αφήνει την επίλυσή τους σε άλλους. Δυστυχώς όμως δεν είχε πλέον γύρω του τους ικανότατους στρατηγούς του παρελθόντος. Άλλοι ήταν νεκροί κι άλλοι τον είχαν εγκαταλείψει.

  Πάνω απ’ όλα όμως του έλειπε ο Μπερτιέ, ο άριστος εκείνος επιτελάρχης του παρελθόντος που αναγκαστικά αντικαταστάθηκε από τον Σουλτ που δεν ήταν ότι καλύτερο στρατηγικά.

  Την αριστερή πτέρυγα του Στρατεύματος ο Αυτοκράτωρ την ανέθεσε στον Νεϊ, ομολογουμένως ανδρείο ηγέτη ιππικού αλλά εγκληματικά ανίκανο στρατηγικά για οτιδήποτε παραπάνω.  

  Την δεξιά πτέρυγα και τις εφεδρείες ανέθεσε στον Γκρουσί, έναν γέρο απόστρατο στρατηγό που αποδείχτηκε επίσης εγκληματικά αφελής – αν όχι «κάτι άλλο χειρότερο» εφόσον «ξεγελάστηκε τόσο εύκολα από τους Πρώσους».

Εξαπολύοντας το Πρώτο Χτύπημα

  Ο Ναπολέων αμέσως εντόπισε την κυριότερη αδυναμία των Συμμάχων:

 Οι δυνάμεις τους ήταν χωρισμένες.

 Αποφάσισε να τους παραπλανήσει και να τους χτυπήσει χωριστά, προτού ενωθούν. Κατεύθυνε λοιπόν το στρατό του προς τα βόρεια και ξαφνικά εισέβαλε στο Βέλγιο όπου χτύπησε αιφνιδιαστικά τους Πρώσους. Αυτοί υποχώρησαν στο Λινί.

  Εδώ τον χτύπησε το αμέσως επόμενο πρόβλημα όμως. Ένας Γάλλος στρατηγός αυτομόλησε στους Πρώσους στους οποίους και ανέφερε την στρατηγική του Ναπολέοντα.

  Μαθαίνοντας τη λιποταξία ο Ναπολέων έστειλε αμέσως τον Νεϊ να καλύψει το κενό ανάμεσα στους Πρώσους και τους Άγγλους για να μην ενωθούν. Ο Νεϊ όμως δεν τα κατάφερε.

  Ο παλιός Ναπολέων θα επιτίθονταν, αστραπιαία, νύχτα στις γραμμές των Πρώσων προτού οργανώσουν την άμυνά τους. Δυστυχώς όμως εκείνη τη βραδιά ο Ναπολέων, υποφέροντας από τρομερούς πόνους, έλαβε ισχυρή ποσότητα λάβδανου που τον κοίμισε κι έτσι η γαλλική προέλαση ανακόπηκε άδοξα. Το πρωί που ξύπνησε ο Ναπολέων, οι Πρώσοι είχαν ήδη οργανώσει την άμυνά τους στο Λινί.

  Ήδη ο Ουέλινγκτον είχε κατανοήσει την στρατηγική σημασία της θέσης που προσπαθούσε να καταλάβει ο Νεϊ κι έστειλε αγγλικές ενισχύσεις.

  Ο Ναπολέων έστειλε επίσης ενισχύσεις στον Νεϊ, αλλά μια κακογραμμένη διαταγή του αυτοκράτορα που παρανοήθηκε από τον Νεϊ τον έκανε να απομακρύνει τις ενισχύσεις μακριά, τόσο από τον ίδιο, όσο και από τον αυτοκράτορα που εκείνη την ώρα επιτίθονταν στον Μπλίχερ. Αυτό στέρησε από τον αυτοκράτορα το ένα τρίτο της στρατιωτικής του δύναμης.

  Παρ’ όλα αυτά, ο ενθουσιασμός του γαλλικού στρατού καθήλωσε τους Πρώσους.

 Εάν ο Νεϊ δεν είχε παρανοήσει τις διαταγές και χτυπούσε τους Πρώσους στα πλευρά, ο πόλεμος θα είχε τελειώσει με νίκη του Ναπολέοντα και η Πρωσία θα έπαυε να είναι πλέον Μεγάλη Δύναμη.

 Το μέλλον της Ευρώπης και του κόσμου ολόκληρου θα ήταν διαφορετικό σήμερα. Μα ο Νεϊ δεν χτύπησε.

   Κράτησε όμως το αγγλικό μέτωπο μακριά. Έτσι, δεν ενώθηκαν με τους Πρώσους. Δυστυχώς όμως, από παρανόηση είχε διώξει τις ενισχύσεις μακριά αντί να τις ρίξει στο πλευρό των Πρώσων ή να τις χρησιμοποιήσει για να καταβάλλει τους Άγγλους.

  Παρ’ όλα αυτά, οι δυνάμεις του αυτοκράτορα επικράτησαν.

  Το άλογο του ίδιου του Πρώσου Ηγέτη Μπλίχερ χτυπήθηκε από σφαίρα και μόνο από τύχη σώθηκε κι ο ίδιος από την προέλαση του γαλλικού ιππικού. Οι Πρώσοι θεωρώντας τον νεκρό, ήδη υποχωρούσαν προς τη Λιέγη. Μόνο αφού τους ξαναβρήκε μετά από ώρες ο Μπλίχερ τους οδήγησε ξανά προς την ένωση με τους Άγγλους. Τους οδήγησε προς το χωριό Βατερλό.

     Ο Ναπολέων, για να βεβαιωθεί για την οριστική ήττα των Πρώσων έστειλε τον Γερο – Γκρουσί με 33.000 άνδρες να τους καταδιώξουν πέρα από το Ρήνο. Ο Μπλίχερ, πονηρά σκεπτόμενος, έστειλε κάποιες μεραρχίες να παίξουν το ρόλο του καταδιωκόμενου και ο ανίκανος Γκρουσί «έπεσε στην παγίδα» και άρχισε να τους καταδιώκει.

  Μόλις ο Ουέλινγκτον έμαθε την ήττα των Πρώσων αμέσως υποχώρησε προς το χωριό Βατερλό. Δυστυχώς ο Νεϊ – φερόμενος απερίσκεπτα – δεν τους καταδίωξε.

 Και πάλι θα μπορούσε να έχει τελειώσει ο πόλεμος αμέσως με νίκη του Ναπολέοντα.

Με τον καιρό στην «πλώρη»….

   Έξαλλος ο Ναπολέων από την κακή εκτίμηση του Στρατάρχη του διέταξε άγριες κι επίμονες επιθέσεις. Και θα είχε καταστρέψει τον στρατό του Ουέλινγκτον εάν δεν άρχιζε μια καταιγίδα που ανέκοψε την γαλλική προέλαση.

  Έστειλε μήνυμα στον Γκρουσί να πλευροκοπήσει τους Άγγλους χτυπώντας όποιους Πρώσους προσπαθούσαν να ενωθούν μαζί τους. Δυστυχώς όμως ο Γκρουσί απάντησε πως ο Μπλίχερ με το κύριο σώμα υποχωρούσε προς Λιέγη και μόνο μικρές μονάδες κατευθύνονταν προς τους Άγγλους. Στην πραγματικότητα συνέβαινε ακριβώς το αντίθετο. Ενώ και πάλι καταβεβλημένος και ναρκωμένος από τα φάρμακα ο αυτοκράτορας έπεφτε για ύπνο, ο Μπλίχερ με την κύρια δύναμη των Πρώσων βάδιζε ταχύτατα να ενωθεί με τους Άγγλους.

   Η πρωινή νεροποντή της 18 Ιουνίου 1815 άφησε το έδαφος νωπό. Οι εισήγηση των αξιωματικών του Ναπολέοντα ήταν να περιμένουν να στεγνώσει για να μπορούν να κινηθούν άνετα τα ιππήλατα πυροβόλα τους. Ο αυτοκράτωρ, καταβεβλημένος από πόνους και λάβδανο κυριολεκτικά κατέρρευσε για δύο ώρες. Μέσα στην παραζάλη του συμφώνησε μαζί τους και διέταξε να περιμένουν να φτάσει ο Γκρουσί με τις 33.000 στρατό.

    Ο Αυτοκράτωρ δυστυχώς είχε υπόψη του τις λάθος πληροφορίες του Γκρουσί. Δε φανταζόταν ότι κάθε λεπτό που περνούσε, ο Γκρουσί απομακρυνόταν αντί να έρχεται και ο Μπλίχερ με τους Πρώσους πλησίαζαν επικίνδυνα αντί να φεύγει από το μέτωπο. Εάν το ήξερε, θα είχε κάνει τη μία λυσσώδη επίθεση μετά την άλλη μέχρι να τσακίσει τους Άγγλους.

    Αντ’ αυτού, την ώρα που οι Γάλλοι παρέμεναν σε αδράνεια, αγγελιοφόρος των Πρώσων πήγε στον Ουέλινγκτον και τον ενημέρωσε ότι οι Πρώσοι πλησιάζουν προς ενίσχυσή του και να μην εγκαταλείψει το πεδίο της μάχης.

    Και το χειρότερο, ενημέρωσε τον Ουέλινγκτον να μην ανησυχεί για τον ηλίθιο το Γκρουσί ο οποίος κινείται προς Ανατολάς κυνηγώντας φαντάσματα και παίρνοντας μαζί του τις εφεδρείες του Ναπολέοντα.

   Ο Ουέλινγκτον μέχρι εκείνη τη στιγμή δεν ήταν σίγουρος για το αν θα έπρεπε να μείνει ή να υποχωρήσει.

Μετά από αυτή την πληροφορία αποφάσισε να πολεμήσει. Ήξερε ότι την ώρα που ο Ναπολέων θα του επιτίθονταν, ο Μπλίχερ θα τον πλευροκοπούσε από τα δεξιά. Εάν και εφόσον άντεχαν τα 156 κανόνια του στην Γαλλική επίθεση, φυσικά.

    Τελικά, όταν ο Αυτοκράτωρ είδε ότι ο Γκρουσί δεν έρχεται, και αφού παρέταξε για λόγους επίδειξης ισχύος ολόκληρο το στράτευμα, καταπτοημένος ακόμη από τους πόνους, την ισχυρή αδιαθεσία και το ναρκωτικό φάρμακο, έδωσε τις τελευταίες του οδηγίες και διέταξε επίθεση.

   Πρώτος στόχος τα πλευρικά προπύργια Ουγκουμόν και Λα ε σεντ. Μετά το «καθάρισμα» των δύο πλευρών θα έρχονταν η καθοριστική κεντρική επίθεση. Η διαταγή για την πρώτη επίθεση δόθηκε στον Ρέιγ ο οποίος θα υποστηριζόταν από τον Ζερόμ.

    Το μέτωπο αντήχησε απο τους ήχους των  120 κανονιών της Γαλλικής κεντρικής συστοιχίας. Αλλά και γέμισε από τα χιλιάδες πτώματα των γενναίων Γάλλων πεζικάριων που έπεσαν άδικα από ηλιθιότητα των στρατηγών τους. Οι απερίσκεπτοι Γάλλοι στρατηγοί, από κακώς εννοούμενη γενναιότητα προφανώς, προτίμησαν να χρησιμοποιήσουν το πεζικό για να καταλάβουν τα εχθρικά οχυρά, αντί να χρησιμοποιήσουν συγκεντρωτικά πυρά από το ικανότατο και ευέλικτο πυροβολικό τους. Τα αποτελέσματα φυσικά ήταν ολέθρια για το Γαλλικό πεζικό.

Περιμένοντας τον Γκρουσί

    Κάποια στιγμή, στο βάθος του ορίζοντα παρατηρήθηκε κουρνιαχτός. Κάποιο σώμα στρατού πλησίαζε. Ο Αυτοκράτωρ κοίταξε με τα κιάλια και θεώρησε ότι ήταν ο Γκρουσί που επιτίθονταν στον Ουέλινγκτον. Δεν πρόλαβε να χαρεί όμως και οι πληροφορίες ήρθαν ανελέητες από το μέτωπο. Ήταν ο Μπλίχερ με περίπου 70.000 Πρώσους που πλησίαζαν αργά αλλά σταθερά για να ενωθούν με τους 60.000 περίπου Άγγλους. Ο αυτοκράτωρ έστειλε αγγελιοφόρο στον Γκρουσί με εντολή να επιτεθεί στους Πρώσους.

   Ο ανίκανος (ή τι άλλο (;) Γκρουσί),  όμως, αν και είδε τους Πρώσους να περνάνε από μπροστά του και να κατευθύνονται προς το μέτωπο του Ναπολέοντα, τους άφησε να περάσουν ανενόχλητοι χωρίς να επιτεθεί.

   Ο Ναπολέων, ακόμη και μέσα στη παραζάλη του φέρθηκε ως Στρατηλάτης. Κατάλαβε ότι θα έπρεπε να τσακίσει τους Άγγλους προτού φτάσουν οι Πρώσοι στο μέτωπο.

   Το Γαλλικό πυροβολικό άρχισε να σφυροκοπά τις γραμμές των Άγγλων στο Μον Σεν Ζαν. Ακολούθησε ο Ντερλόν με το πεζικό του σε απερίσκεπτο σχηματισμό τετραγώνων εικοσιτεσσάρων (!!) σειρών βάθος.

   Ο Ναπολέων έγινε έξαλλος μόλις το είδε αυτό. Τόσο πυκνός σχηματισμός μάχης θα ήταν έρμαιο στα Αγγλικά κανόνια. Δεν υπήρχε χρόνος να στείλει διαταγές στον Ντερλόν για αναδιάταξη δυνάμεων σε πλήρη σχηματισμό επίθεσης μόνο τριών στίχων βάθος.

      Εάν ο Αυτοκράτωρ είχε πλήρη διαύγεια, δεν θα είχε αναθέσει ποτέ εν λευκώ την επίθεση σε έναν στρατηγό του ακόμη και στον πιο ταλαντούχο. Θα του είχε καθορίσει πλήρες σχέδιο μάχης προτού τον εξαπολύσει με τις μεραρχίες του. Αντ’ αυτού τώρα, ο Ντερλόν, από ανεπάρκεια, βάδιζε με τέσσερις πυκνοσχηματισμένες μεραρχίες κατά πάνω στα κανόνια του εχθρού.

   Και το χειρότερο, χωρίς κάλυψη ιππικού. Η πρώτη εντολή για κάλυψη του Ντερλόν από το ιππικό του Μιλό, κάπου χάθηκε στο λαβύρινθο της προβληματικής επικοινωνίας του Γαλλικού επιτελείου.  Ο Νεϊ ήταν αδύνατο να σταλεί εφόσον ήταν μπλοκαρισμένος στο Λα ε Σεντ. Ο αγγελιαφόρος που στάλθηκε στον Κελερμάν δεν έφτασε ποτέ. Οι 3.678 ιππείς του έμειναν άπρακτοι ενώ το πεζικό έφτανε στην πρώτη γραμμή άμυνας των Άγγλων.

   Ανέλπιστα, αν και χωρίς την υποστήριξη του ιππικού, η νίκη έμοιαζε να χαμογελά στους Γάλλους.

    Βάδιζαν όμως σε καλοστημένη παγίδα των Άγγλων του στρατηγού Πίκτον. Κάποια στιγμή τους πλευροκόπησε το Αγγλικό πεζικό και τους διέλυσε, χάνοντας όμως τον Στρατηγό τους.

  Τα υπολείμματα των τεσσάρων Γαλλικών μεραρχιών άρχισαν να υποχωρούν άτακτα και πίσω τους έσπευδε  να επιτεθεί το Αγγλικό ιππικό του Λόρδου Άξμπριτζ. Οι έφιππες μεραρχίες των Σόμερσετ και Πόνσονμπι από υπερβάλλοντα ζήλο προσπέρασαν τους υποχωρούντες Γάλλους πεζικάριους και απερίσκεπτα έφτασαν μέχρι και τις παρυφές των γαλλικών οχυρών.

  Οι έφιπποι Γάλλοι Λογχοφόροι υπό τον συνταγματάρχη Μαρτίγκ εφόρμησαν με μανία επάνω τους, τρέποντάς τους σε άτακτη υποχώρηση και σκοτώνοντας μάλιστα τον Πόνσονμπι και 1.058 από τους 2.407 ιππείς τους.

Και ο Νεί «τρελλάθηκε»…

  Και τότε επήλθε το στρατηγικό δράμα…ο Νεϊ "φούντωσε" απο πολεμικό εγωϊσμό και αποφάσισε να προσπεράσει τον αυτοκράτορα. Νομίζοντας πως είναι ακόμη αρχηγός μόνο του ιππικού πήρε αυθαίρετα τους 5.000 θωρακοφόρους ιππείς του 4ου Σώματος Ιππικού, λες και ήταν ασκέρι του κι επιτέθηκε σε όλο το μέτωπο, μην και του πάρει άλλος τη δόξα.

  Ξέχασε πως πλέον ήταν Στρατάρχης και πως ένα ολόκληρο Σώμα στρατού περίμενε συνολικό σχεδιασμό και κατευθύνσεις από αυτόν.

  Ξέχασε πως επίθεση ιππικού χωρίς υποστήριξη πεζικού ήταν πάντα ότι πιο ολέθριο στρατηγικά στην παγκόσμια ιστορία των μαχών.

   Τα δώδεκα τάγματα πεζικού του Ρέιγ έμειναν αχρησιμοποίητα την κρίσιμη αυτή ώρα εφόσον ποτέ δεν πήραν την εντολή του ανεγκέφαλου Νεϊ.

   Η εντολή επίθεσης δόθηκε από το Νεϊ και 5.000 θωρακοφόροι με τις λόγχες προτεταμένες κάλυψαν όλο το μέτωπο από το Ουγκουμόν μέχρι το Λα ε Σεντ, σε βάθος δύο σειρών. Ο ανόητος, πλην όμως γενναίος Νεϊ κάλπαζε μπροστά απ’ όλους. Τα βολιδοφόρα βλήματα εκτοξεύονταν από τα αγγλικά κανόνια και κομμάτιαζαν ιππείς και άλογα.

 Οι Άγγλοι όμως πρόλαβαν να ρίξουν δύο – τρεις βολές το πολύ. Μετά, όταν πλέον οι Γάλλοι ιππείς διαπέρασαν τις γραμμές των κανονιών οι Άγγλοι πυροβολητές εγκατέλειψαν τα κανόνια τους και αναζήτησαν προστασία μέσα στα αμυντικά τετράγωνα του πεζικού.

    Η τρελή, αλλά παραδόξως, επιτυχημένη επέλαση του ιππικού του Νεϊ κράτησε όλο κι όλο πέντε λεπτά.

   Οι ιππείς του βρίσκονταν πλέον όχι μόνο μέσα στις Αγγλικές γραμμές αλλά ανάμεσα στα αγγλικά κανόνια και τα αγγλικά αμυντικά τετράγωνα. Η μεραρχία του στρατηγού Όλτεν απωθήθηκε. Οι άνδρες του Μέτλαντ ήταν πλήρως αποδιοργανωμένοι.

    Ο Αυτοκράτωρ ήταν έξαλλος από την τρελή ενέργεια του Νεϊ να ξεκινήσει επίθεση χωρίς στήριξη του πεζικού. Το Γαλλικό ιππικό είχε καταλάβει τις Αγγλικές  πυροβολαρχίες και έκανε μανιασμένους κύκλους γύρω από τα είκοσι περίπου αμυντικά τετράγωνα των Άγγλων πεζικάριων. Ανώφελο όμως.

   Ο μόνος τρόπος να εξοντωθούν τα τετράγωνα θα ήταν η επίθεση πεζικού με μουσκέτα ή η  επίθεση με βολές κανονιών. Γαλλικό Πεζικό όμως δεν υπήρχε – εξαιτίας της απρονοησίας του Νεϊ. Κανόνια όμως υπήρχαν. Τα αγγλικά κανόνια που είχαν καταλάβει. Ποιος θα τα χειριζόταν όμως; Πεζικό δεν υπήρχε.

   Δυστυχώς, οι διοικητές των Γάλλων ιππέων δεν ανέθεσαν σε κάποιους ιππείς να στρέψουν τα αγγλικά κανόνια προς τα τετράγωνα των Άγγλων και να ρίξουν. Οι διοικητές των Γάλλων ιππέων – και κυρίως ο Νεϊ -  ακολούθησαν ακόμη κι εκείνη τη στιγμή τον κανόνα που ορίζει ότι ένας ιππέας δεν κατεβαίνει από το άλογό του παρά μόνο νικητής ή νεκρός.

   Έτσι, κανείς δε φρόντισε να τα χρησιμοποιήσει εναντίον των Άγγλων ή να τα σύρει έστω προς το Γαλλικό στρατόπεδο.

   Αλλά εκεί που η απρονοησία και η ανοησία των Γάλλων διοικητών - και κατά κύριο λόγο του κατ' όνομα Γάλλου Στρατάρχη, του Νεϊ, έφτασε στο αποκορύφωμα ήταν όταν δεν βρέθηκε στη σέλα κανενός Γάλλου ιππέα σφυρί και καρφιά για να αχρηστέψουν τα αγγλικά κανόνια. Πάντα μετέφεραν μαζί τους γι’ αυτό τον σκοπό, αλλά εκείνη την κρίσιμη στιγμή διαπίστωσαν ότι αυτοί που τα μετέφεραν είχαν σκοτωθεί όλοι!!!

Η Μεγάλη Μεταστροφή…

    Ο Ουέλινγκτον κατάλαβε ότι έπρεπε να ξαναπάρει πίσω τα κανόνια του πριν προλάβει να καταφτάσει το Γαλλικό πεζικό. Κι έτσι έδωσε εντολή στον Άξμπριτζ να στείλει όλο το διαθέσιμο ιππικό του, κοντά στους 5.000 ιππείς. Και ήρθε η καταστροφή. Οι Γάλλοι ιππείς όντας κουρασμένοι από την προηγούμενη έφοδο, λύγισαν κάτω από την επίθεση των ξεκούραστων Βρετανών ιππέων. Μετά από μια σφοδρή συμπλοκή, το Γαλλικό ιππικό υποχώρησε. Και το χειρότερο…το Αγγλικό πυροβολικό άρχισε πάλι τις βολές του και κατακρεούργησε τους υποχωρούντες Γάλλους ιππείς.

     Ο αυτοκράτωρ έστειλε ενισχύσεις τον Κελερμάν με το ιππικό του για να περισώσει ότι μπορούσε – περισσότερο το ηθικό του στρατού - , αλλά και πάλι έκαναν τα ίδια λάθη. Επιτέθηκαν χωρίς σχέδιο, χωρίς συνοχή και το χειρότερο απ’ όλα σε πυκνή παράταξη. Και υπέστησαν μια τρομακτική σφαγή από τα 156 κανόνια των Άγγλων. Αυτά που λίγη ώρα πριν θα μπορούσαν – το λιγότερο - να τα είχαν αχρηστεύσει εφόσον ήταν κοντά μια ώρα στην κατοχή των Γάλλων.

    Την ώρα που έμπαιναν στο μέτωπο οι Πρώσοι, ο Νεϊ με το πεζικό του κατάφερε να καταλάβει τα περιφερειακά κτίρια του Λα ε Σεντ και κλόνισε σοβαρά το Αγγλικό Μέτωπο. Εάν είχε κάποιες ενισχύσεις πεζικού θα κατάφερνε να πάρει τον καταραμένο λόφο, να περικυκλώσει έτσι τους Άγγλους και να τους εξολοθρεύσει. Τις ζήτησε από τον Ναπολέοντα αλλά ο Αυτοκράτωρ δεν τις έστειλε, παρ’ ότι είχε έτοιμα τα 14 επίλεκτα Τάγματα της Παλαιάς και της Μέσης Φρουράς.

   Αντιμετώπιζε δυστυχώς ισχυρές Πρωσικές επιθέσεις σε δύο μέτωπα, οι οποίες είχαν τραβήξει τις περισσότερες εφεδρείες του. Δυστυχώς όμως αυτή ήταν και η τελευταία ευκαιρία του Αυτοκράτορα. Αμέσως μετά εμφανίστηκε ο κύριος  όγκος στρατού των Πρώσων κι έπεσε με ορμή στην ακάλυπτη Γαλλική πτέρυγα  στο Μπελ Αλιάνς.

    Ο αυτοκράτωρ – καθυστερημένα - αντιλήφθηκε το λάθος του να μη στείλει πεζικό στον Νεϊ και διέταξε να του στείλουν την Παλιά Φρουρά. Έπαιξε το καλύτερο χαρτί του. Την πήγε μάλιστα ο ίδιος στο Νεϊ. Πίστευε ότι μπορούσε ακόμη να νικήσει. Αρκεί να έπαιρναν αυτόν τον άτιμο λόφο του Λα ε Σεντ.

    Και οι πέντε μεραρχίες της αήττητης Παλιάς Φρουράς, 6.000 γρεναδιέροι, ξεκίνησαν την επίθεση μόνοι αυτοί ενάντια σε ότι είχε απομείνει από τον αποδεκατισμένο Αγγλικό στρατό. Και πάλι όμως, τα κανόνια που δεν αχρήστευσαν οι Γάλλοι ιππείς , ξέσκιζαν τις σάρκες του πιο επίλεκτου πεζικού των Γάλλων.

   Και το χειρότερο ήταν ότι και πάλι βρέθηκε ένας προδότης Γάλλος αξιωματικός που λιποτάκτησε και αποκάλυψε στον Ουέλινγκτον το σχέδιο ελιγμών του Ναπολέοντα. Και κει τελείωσαν όλα. Η πάλαι ποτέ ανίκητη Παλιά Φρουρά εξολοθρεύτηκε. Μαζί με όλους τους διοικητές της πλην του Νεϊ!!! Πέντε άλογα χάθηκαν κάτω από τα πόδια αυτού του γενναίου πλην όμως ανίκανου για υψηλά αξιώματα Στρατάρχη!!! Και ούτε μια σφαίρα δεν χτύπησε αυτόν.  

     Παράξενες οι βουλές της Θεάς Τύχης. Αν αντί να του δώσει Χάρη ο Ναπολέων και να του αναθέσει τον στρατό του τον είχε εκτελέσει ως Προδότη ίσως είχαν γλιτώσει από πολλά δεινά και ίσως να είχαν κερδίσει και την μάχη.

    Αντ' αυτού, οι Γάλλοι έχασαν τη μάχη και τον Πόλεμο. Και ο Ναπολέων, μία απο τις μεγαλύτερες στρατιωτικές ιδιοφυίες όλων των εποχών,  βρέθηκε για δεύτερη φορά εξόριστος χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά απο την Ευρώπη, μέχρις ότου ταπεινωμένος πέθανε μέσα σε φριχτούς πόνους.

Τι θα κάνει άραγε η Ελληνική Συλλογική Ψυχή μπροστά στο ταχύτατα επερχόμενο δικό της Βατερλώ;

Έτσι κι αυτή, όπως ο Ναπολέων τότε, δεν θα έχει το χρόνο να προετοιμάσει έναν εμπειροπόλεμο Στρατό.

Θα αναγκαστεί να δώσει την «Μεγάλη Μάχη» απροετοίμαστη.

Θα αναδειχτεί τουλάχιστον έγκαιρα ο δικός της προικισμένος Ύπατος Στρατιωτικός Ηγέτης;

Γιώργος Λ. Ανεστόπουλος
http://aegeanhawk.blogspot.gr