Του Ζαχαρία Μίχα*
(Διευθυντής Μελετών στο Ινστιτούτο Αναλύσεων Ασφάλειας και Άμυνας – ΙΑΑΑ/ISDA)
Διότι εκείνη την περίοδο που ξεκινούσε την πορεία του ο σημερινός αρχηγός, η Ελλάδα παρελάμβανε
από την Ολλανδία την φρεγάτα κλάσης Kortenaer, «Έλλη» (F450), ενώ έναν χρόνο περίπου αργότερα, αγόρασε τη φρεγάτα «Λήμνος» (F451). Περισσότερο από τέσσερις δεκαετίες μετά, ο αρχηγός του Πολεμικού Ναυτικού Στυλιανός Πετράκης εξακολουθεί να έχει στα βασικά εργαλεία για την επίτευξη της εθνικής «ναυτικής αποτροπής», τα ίδια πλοία!Μόνη διαφορά το πρόγραμμα αναβάθμισης μέσης ζωής (mid-life upgrade) την περίοδο 2004-2009, δηλαδή λίγο μετά την 20ετία υπηρεσίας των δυο πλοίων. Πού να φανταστεί κανείς ότι αν θεωρηθεί καθυστερημένη η αναβάθμιση αυτή, οι αντίστοιχες των MEKO 200HN που αναμένεται να εγκριθούν προσεχώς, αφορούν φρεγάτες που οι νεότερες έχουν ήδη υπηρετήσει πάνω από 25ετία! Ούτε αυτό φτάνει για να πειστούμε ότι διαχρονικά κάτι δεν γίνεται σωστά;
Η επικαιρότητα των ημερών επικεντρώνεται στην προοπτική να κλείσει το θέμα της προμήθειας νέων κορβετών μέχρι το τέλος του έτους. Η αισιοδοξία βασίζεται τόσο σε δηλώσεις αρμοδίων (π.χ. υπουργός Εθνικής Άμυνας, Σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας) όσο και στις συνήθεις διαρροές προς του δημοσιογράφους του στρατιωτικού ρεπορτάζ.
Μετά τις συνήθεις αμφιταλαντεύσεις, αλλά και τη δυσκολία να γίνει ακόμα και σήμερα επαρκώς αντιληπτή η κατεπείγουσα ανάγκη συνολικής παρέμβασης στις κύριες μονάδες επιφανείας του Πολεμικού Ναυτικού, φαίνεται ότι το δράμα πλησιάζει στο τέλος του. Τα λάθη πληρώνονται. Οι προειδοποιήσεις για το αδιέξοδο στο οποίο βαδίζαμε ταχύτατα, το οποίο νομοτελειακά θα παρόξυνε και την τουρκική επιθετικότητα, ουδέποτε εισακούστηκαν. Το πολιτικό σύστημα είτε έκανε πως δεν άκουγε, είτε χρησιμοποιούσε ως δικαιολογία την οικονομική κρίση.
Οι γεωπολιτικές «καραμπόλες» ευνόησαν τη χώρα και δεν κατέβαλλε την προηγούμενη δεκαετία σκληρό τίμημα για την αυτοκαταστροφική μας συμπεριφορά. Τώρα τρέχουμε. Ακόμα και σήμερα όμως, όπως θα δούμε στη συνέχεια, διατυπώνονται υποψίες ότι πάλι κάποιες καραμπόλες, αυτές του εσωτερικού πολιτικού μετώπου, παίζουν ρόλο στο να ληφθούν αποφάσεις που υπό φυσιολογικές συνθήκες δεν θα χρειάζονταν οποιεσδήποτε αφορμές.
Η ελπίδα πάντως ότι θα το πρόγραμμα των κορβετών θα κλείσει μέχρι το τέλος του έτους είναι πραγματική. Μόλις χθες, το Ανώτατο Ναυτικό Συμβούλιο συνεδρίασε για το θέμα. Οι πληροφορίες από αξιόπιστες πηγές αναφέρουν ότι επρόκειτο για μια τυπική συνεδρίαση, καθώς προβλέπεται από τη διαδικασία. Οι ναύαρχοι έπρεπε να λάβουν απόφαση «ενεργοποίησης του προγράμματος», η οποία επί της ουσίας ισοδυναμεί με αίτημα στην πολιτική ηγεσία να κινηθεί για την εξεύρεση των κονδυλίων για την υλοποίηση. Προφανώς βέβαια, η πολιτική ηγεσία είχε δώσει το πράσινο φως.
Οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν, ότι και οι τρεις προτάσεις από Γαλλία (Naval Group – Gowind), Ιταλία (Fincantieri – FCX-30 Doha) και Ολλανδία (Damen – Sigma 10514) εξακολουθούν να θεωρούνται επιχειρησιακά κατάλληλες. Την τελική επιλογή θα την κάνει η πολιτική ηγεσία, σταθμίζοντας τον περιώνυμο γεωπολιτικό παράγοντα και τις οικονομικές λεπτομέρειες. Εκεί έχουν υπάρξει κάποιες μικρές αλλαγές και θα συνυπολογιστούν στις τελικές προτάσεις που θα καταθέσουν οι υποψήφιοι προμηθευτές.
Αρχικά, η οικονομική κρίση επιβάλει την επαύξηση της βαρύτητας των οικονομικών όρων που θα προταθούν από τους υποψήφιους προμηθευτές. Η σύμβαση δεν μπορεί να είναι «εμπροσθοβαρής». Όποιος δώσει χρηματοδοτικό πρόγραμμα σε βάθος χρόνου (10-15 ετών) με το κύριο βάρος των πληρωμών να έρχεται μετά την παρέλευση πενταετίας, θα έχει ενισχύσει θεαματικά τις πιθανότητες να επιλεγεί.
Εξίσου σημαντικός παράγοντας είναι ο βιομηχανικός, δηλαδή η εμπλοκή των ναυπηγείων της χώρας στη ναυπήγηση των καραβιών. Αυτές τις ημέρες θα γίνει άλλο ένα βήμα για την επίλυση του προβλήματος των Ναυπηγείων Ελευσίνας. Η παράμετρος αυτή δίνει προβάδισμα στους Ιταλούς σε συνεργασία με την αμερικανική DFC που φέρεται δεσμευμένη πολιτικά και οικονομοτεχνικά να στηρίξει επενδυτικά την προσπάθεια.
Οι Γάλλοι έχουν κάνει ρελάνς, προτείνοντας στην Ελευσίνα να ναυπηγηθούν τμήματα των κορβετών, τα οποία εν συνεχεία θα μεταφερθούν στο ναυπηγείο της Naval Group (Λοριάν) στη Γαλλία για την τελική συναρμολόγηση. Ποντάρουν, επίσης, στη σφοδρή επιθυμία του ελληνικού Ναυτικού για άσκηση του δικαιώματος προαίρεσης (option) για μια ακόμη φρεγάτα κλάσης «Κίμων» FDI (πρόκειται για τις γνωστές ως φρεγάτες Belharra) και αναμένεται να καταθέσουν συνδυαστική πρόταση για μία φρεγάτα και πιθανότατα για 2+2 κορβέτες.
Αυτό θα έδινε χρόνο για την επίλυση του προβλήματος στα Ναυπηγεία Ελευσίνας και την πραγματοποίηση των επενδύσεων που απαιτούνται για να επαναλειτουργήσουν, ενώ δεν θα σταματούσε τη ροή νέων μονάδων επιφανείας στο Πολεμικό Ναυτικό, που δεν κρύβει ότι θέλγεται από αυτή την προοπτική. Σε αυτό το πλαίσιο, η γενικότερη γαλλική στάση στον τομέα της επένδυσης στην ελληνική ναυπηγική βιομηχανία αποτελεί σοβαρό εμπόδιο. Οι Έλληνες ναύαρχοι δεν αποκλείουν το να υπάρξει κάποια αλλαγή της τελευταίας στιγμής.
Παράλληλα, όμως, πληροφορίες αναφέρουν ότι η αρχική πρόταση για κορβέτες Gowind εκτοπίσματος 2.700-2.800 τόνων προκαλεί προβληματισμό. Είχε ζητηθεί αρχικά, στο πλαίσιο των συμβιβασμών για να χωρέσουν όσο το δυνατόν περισσότερα νέα πλοία στον προϋπολογισμό. Οι Doha των 3.250 τόνων δίνουν περισσότερες δυνατότητες ολοκλήρωσης κρίσιμων οπλικών συστημάτων, ακόμα και για πρόβλεψη τοποθέτησής τους σε μεταγενέστερο χρόνο, όταν αποδεσμευθούν τα απαιτούμενα κονδύλια.
Οπότε, μένει να αποδειχθεί εάν θα ζητηθούν προτάσεις για τη μεγαλύτερη έκδοση των κορβετών Gowind περίπου στο μέγεθος των ιταλικών Doha. Σε κάθε περίπτωση, αναμένουν την απόφαση για τις κορβέτες σαν «μάννα εξ ουρανού». Θα αποτελέσει τη μαζικότερη προσπάθεια επανεξοπλισμού του Ναυτικού στη μακρόχρονη και ένδοξη ιστορία του αναφέρουν, περιμένοντας να αποδειχθεί στην πράξη το ότι το πολιτικό σύστημα έχει κατανοήσει τις εθνικές προτεραιότητες. Προτού είναι πολύ αργά.
Όμως, οι πολιτικές συνήθειες του τόπου δεν κόβονται εύκολα. Οι ερμηνείες που δίνονται στην αλλαγή στάσης της κυβέρνησης είναι και… πολιτικές. Όπως με την απόφαση για τους υδρογονάνθρακες, η κυβέρνηση «κατηγορείται» ότι προχωρά σε μια ακόμη εμβληματική κίνηση, αυτή τη φορά στον τομέα της άμυνας, για να ενισχύσει τις προοπτικές επανεκλογής της. Κι αυτό, επειδή έχει αντιληφθεί ότι ο επανεξοπλισμός των Ενόπλων Δυνάμεων έχει θετική απήχηση στην κοινωνία, Και μόνο αυτή η συζήτηση, θα έπρεπε να αποτελεί απόδειξη εθνικής μιζέριας και αδυναμίας εστίασης στο πραγματικό πρόβλημα. Δεν είναι όμως και εντελώς αστήρικτη.
Ενώ αναμενόταν να ληφθεί απόφαση πριν το τέλος του φετινού καλοκαιριού, διαπίστωσε ότι η ενεργειακή κρίση απαιτεί γενναιόδωρες επιδοτήσεις. Βέβαια, στις σκληρές συνέπειες της κρίσης είχε ήδη συμβάλλει το ελληνικό πολιτικό σύστημα δια πράξεων και παραλείψεων. Ήδη παρατηρείται η συνήθης απουσία αυτοκριτικής διάθεσης και η προσέγγιση του ζητήματος με το συνηθισμένο «εμείς οι καλοί, εσείς οι κακοί». Δυστυχώς, η κοινωνία παρακολουθεί, σιγοντάροντας αναλόγως των κομματικών προτιμήσεων, αντί να τιμωρεί τέτοιες συμπεριφορές, αποτρέποντας την επανεμφάνισή τους.
Για όποιον αντιλαμβάνεται, ενδιαφέρεται γνήσια και άρα ανησυχεί για την εθνική άμυνα, η ουσία είναι μία: Η ανάγκη συστράτευσης όλων των πολιτικών δυνάμεων σε ένα μακροχρόνιο ναυπηγικό πρόγραμμα για την επίλυση του προβλήματος που προκαλεί η παλαιότητα του στόλου. Το θετικό είναι ότι το Πολεμικό Ναυτικό το αντιλαμβάνεται.
Ας κινηθεί λοιπόν, με το ανοικτό πνεύμα που πάντα το διέπνεε, χωρίς προκαταλήψεις και προτιμήσεις, να εντοπίσει και να επηρεάσει καθοριστικά μια σχεδίαση που θα επιτρέψει κάλυψη μεγάλου μέρους των αναγκών σε βάθος δυο τριών δεκαετιών, με εγχώρια ναυπήγηση και υψηλή προστιθέμενη αξία. Πάντα στο πλαίσιο των διεθνών συμμαχιών της χώρας και με επιμελή αποφυγή μονοσήμαντης εξάρτησης από τον οποιονδήποτε.
Εάν είναι να αγοράσουμε τρεις φρεγάτες κι άλλες τρεις κορβέτες και να τα παρατήσουμε για άλλα τριάντα χρόνια, απλώς θα μεταθέσουμε χρονικά το πρόβλημα. Εάν και σήμερα που έχει αγριέψει σε σημείο έκρηξης το παγκόσμιο γεωπολιτικό παίγνιο και μάλιστα ιδιαίτερα στην περιοχή μας, δεν αντιλαμβανόμαστε τη ζωτική ανάγκη να αλλάξουμε νοοτροπία, πρέπει να ξέρουμε ότι δεν θα είμαστε πάντα τυχεροί με τις γεωπολιτικές καραμπόλες. Και η ώρα της κρίσης είναι όταν κληθείς μόνος σου να προστατεύσεις τα όσια και τα ιερά…
ΠΗΓΗ defence-point
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου