ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ – 5/18 Ιανουαρίου 1913: Η μεγάλη ναυμαχία της Λήμνου, το “Αβέρωφ” κρίνει την τύχη του Αιγαίου

Στάθης Βασιλείου

Τρείς μήνες μετά την έναρξη του Πρώτου Βαλκανικού Πολέμου και μόλις ένα μήνα από την ταπεινωτική ήττα του στη ναυμαχία της “Έλλης”, ο Τούρκος ναύαρχος Ραμίζ Μπέης ανέπτυξε ένα σχέδιο εξαπάτησης θέλοντας να πάρει τη ρεβάνς από τον ελληνικό στόλο. Τη νύχτα της 13ης προς 14η Ιανουαρίου 1913, το καταδρομικό «Hamidiye» διέφυγε της προσοχής των ελληνικών αντιτορπιλικών που περιπολούσαν στα στενά του Ελλησπόντου και ξεκίνησε μια εκστρατεία τρομοκράτησης των ελληνικών μετόπισθεν.

Το οθωμανικό καταδρομικό “Hamidiye”.

Έτσι, την επομένη βύθισε το εξοπλισμένο εμπορικό «Μακεδονία» και βομβάρδισε το λιμάνι της Ερμουπόλεως στη Σύρο, προκαλώντας ανησυχία στην Αθήνα. Ο βασιλιάς έστειλε τηλεγραφικώς εντολή στον Κουντουριώτη να αποσπάσει μονάδες του στόλου και να καταδιώξει το «Hamidiye». Ο ναύαρχος δεν υπάκουσε γνωρίζοντας ότι αυτό ακριβώς ήταν το σχέδιο του Τούρκου ναυάρχου, για να διασπάσει την ελληνική δύναμη.

Πράγματι, στις 8:20 της 5/18ης Ιανουαρίου, το σε περιπολία αντιτορπιλικό «Λέων» διέκρινε τον οθωμανικό στόλο που έβγαινε από τα στενά και έστειλε άμεσα μήνυμα στο Μούδρο, στη Λήμνο, όπου ναυλοχούσε ο ελληνικός στόλος. Ο ναύαρχος Κουντουριώτης προγευμάτισε κανονικά και καθυστέρησε να δώσει εντολή εξόδου του στόλου μέχρι τις 10, θέλοντας να δώσει χρόνο στους Τούρκους να απομακρυνθούν από τα οχυρωμένα στενά των Δαρδανελίων.

Στη σύγκρουση λάμβαναν μέρος τα παλιά οθωμανικά θωρηκτά “Barbaros Hayreddin”, “Turgut Reis” και “Mesudiye”, το καταδρομικό “Medjidiye” και 5 αντιτορπιλικά. Από ελληνικής πλευράς συμμετείχαν η μοίρα θωρηκτών με τα παλιά παράκτια θωρηκτά κατά τη γαλλική ορολογία, “Ύδρα”, “Σπέτσαι” και “Ψαρά”, το θωρακισμένο καταδρομικό “Γεώργιος Αβέρωφ” και 7 αντιτορπιλικά.

Το “θωρακοφόρο” (ironclad) ‘Λήμνος’ μετά την αναβάθμιση του 1908-1910.

Η σύγκρουση ξεκίνησε στις 11:34 με τους δύο στόλους να ανταλλάσσουν πυρά από απόσταση 8.400 μέτρων, μόλις 12 μίλια από τις ακτές της Λήμνου. Τα οθωμανικά πληρώματα πέτυχαν υψηλούς ρυθμούς βολής εκτοξεύοντας συνολικά άνω των 800 βλημάτων αλλά με μικρή ακρίβεια. Αντίθετα, τα ελληνικά πληρώματα κατόρθωσαν να συγκεντρώσουν τα πυρά τους καλύτερα και πιο εύστοχα πετυχαίνοντας σημαντικά πλήγματα κατά των «Mesudiye» και «Medjidiye», που εγκατέλειψαν τη μάχη για την ασφάλεια των στενών.

το θωρακισμένο καταδρομικό “Γεώργιος Αβέρωφ”, ναυαρχίδα του ελληνικού στόλου.

Η οθωμανική ναυαρχίδα, θωρηκτό “Barbaros Hayreddin”.

Στις 11:54 το «Γ. Αβέρωφ» πέτυχε ένα ισχυρό πλήγμα με ομοβροντία του κατά της ναυαρχίδας «Barbaros Hayreddin», που υπό την κάλυψη του «Turgut Reis» αναγκάστηκε σε υποχώρηση. Η νίκη ήταν και πάλι των Ελλήνων. Αν και κανένα πλοίο δεν βυθίστηκε, οι ζημιές και κυρίως η ψυχολογική ήττα του τουρκικού στόλου δεν θα του επιτρέψουν να εξέλθει ξανά από το ναύσταθμό του, αφήνοντας την κυριαρχία στο Αιγαίο στους Έλληνες. Οι Τούρκοι είχαν 41 νεκρούς και 104 τραυματίες ενώ από ελληνικής πλευράς σημειώθηκε μόνο ένας τραυματισμός από πλήγμα στο «Αβέρωφ», που όπως και στη ναυμαχία της Έλλης, καταδίωξε μόνος τον εχθρικό στόλο χάρη στην ανώτερη ταχύτητα και ευελιξία του.

Το οθωμανικό καταδρομικό “Μesudiye”.

ΠΗΓΗ https://military-history.gr