Πέμπτη 2 Μαρτίου 2017

Συνθήκη Βερολίνου και Σύμβαση Χαλέπας

Συνθήκη Βερολίνου και Σύμβαση Χαλέπας
Του Ν. Λυγερού


Μια από τις επιπτώσεις της Συνθήκης Βερολίνου του 1878 ήταν και η υπογραφή στις 15 Οκτωβρίου 1878 της Σύμβασης Χαλέπας. Αποτελούσε ουσιαστικά μια υποχρέωση από την Οθωμανική Αυτοκρατορία επειδή έχει ηττηθεί από την Ρωσική Αυτοκρατορία. Έτσι οι Μεγάλες Δυνάμεις της επέβαλλαν να κάνει διοικητικές μεταρρυθμίσεις σε όλες τις επαρχίες της Ευρώπης που ήταν υπό την κατοχή της εκείνη την εποχή. Μια από αυτές ήταν η Κρήτη. Με άλλα λόγια η Σύμβαση Χαλέπας δεν προέρχεται από έναν τοπικό αγώνα παρόλο που μερικοί προσπαθούν να το παρουσιάσουν με αυτόν τον τρόπο για να έχουν τοπικά οφέλη. Είναι μόνο και μόνο το αποτέλεσμα των επιπτώσεων μιας διεθνούς Συνθήκης που έγινε στο Βερολίνο λόγω διαιτησίας του Bismarck επί του Ρωσο-Τουρκικού πολέμου και του Casus belli της Αγγλίας για τη μη είσοδο των Ρώσων στην Κωνσταντινούπολη. Με αυτή την έννοια είναι η συνέχεια μιας γεωπολιτικής πράξης μεγάλης εμβέλειας που δεν έχει καμιά σχέση με κάποιο τοπικιστικό στοιχείο. Μάλιστα υπήρξε και άμεση παρέμβαση της Αγγλίας, αφού είπε στο Συνέδριο του Βερολίνου δεν ήταν ανάγκη να δοθεί η Κρήτη στην Ελλάδα, παρόλο που δεν αποτελούσε ισχυρό πρόβλημα λόγω της αδυναμίας της Ελλάδας και τελικά πήρε η Αγγλία την Κύπρο ως αντάλλαγμα της μη παρεμβολής της στη διαδικασία ανατροπής της Συνθήκης Αγίου Στεφάνου του 1878 από την Οθωμανική Αυτοκρατορία για να πάρει πίσω το νότιο μέρος της Βουλγαρίας και να έχει πέρασμα στη Βοσνία και την Αλβανία.

Η μη εφαρμογή της Σύμβασης Χαλέπας
Του Ν. Λυγερού

Είναι σημαντικό να εξετάσουμε υπό το πρίσμα της έξυπνης ιστορίας τη Σύμβαση Χαλέπας που προήλθε από τη Συμφωνία Βερολίνου. Διότι οι μεταρρυθμίσεις που εισήχθησαν για την εφαρμογή της δέσμευσης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στο Βερολίνο σχετίζονται άμεσα με τα προβλήματα που αντιμετώπισε ο Αλέξανδρος Καραθεοδωρής το 1895 και στην συνέχεια με την αρχή του Ελληνοτουρκικού πολέμου το 1897. Μερικά σημεία από αυτή τη Σύμβαση εξηγούν τα προβλήματα εφαρμογής λόγω του μουσουλμανικού πληθυσμού. Αλλά έχει επίσης σημασία να μην ξεχνάμε ότι είναι άλλη μια συμφωνία που υπέγραψε η Τουρκία χωρίς να την τηρήσει κι έχει νόημα να το έχουμε στο νου μας όταν ασχολούμαστε και με το Κυπριακό πρόβλημα διότι ξεχνάμε τα κοινά σημεία που έχει με το Κρητικό ζήτημα. Έτσι αποφασίστηκε ότι ο Γενικός Διοικητής της Κρήτης θα διορίζεται για μια πενταετία, και αν είναι Χριστιανός θα έχει Μουσουλμάνο σύμβουλο και αντίστροφα. Επίσης στις δημόσιες θέσεις θα προτιμούνται οι Κρητικοί και η επίσημη γλώσσα των Συνελεύσεων και των Δικαστηρίων θα είναι η ελληνική. Οι Χριστιανοί θα έχουν μεγαλύτερο αριθμό επάρχων από τους Μουσουλμάνους. Τη νεοσύστατη κρητική Χωροφυλακή θα συγκροτούν οι Κρητικοί. Και θα επιτρέπεται η ίδρυση ελληνικών φιλολογικών συλλόγων, η λειτουργία ελληνικών τυπογραφείων και η έκδοση ελληνικών εφημερίδων. Αυτά τα μέτρα προσπάθησε να εφαρμόσει το 1895 αφού αυτό δεν είχε γίνει ποτέ πριν, και τελικά αναγκάστηκε να παραιτηθεί λόγω των αντιδράσεων των Μουσουλμάνων, προς όφελος του Τουρχάν Πασά.


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου