— // —

Γράφει ο Περικλής Σταμπουλής*

Οι πολεμικές συγκρούσεις στην τρίτη, πλέον, δεκαετία του 21ου αιώνα χαρακτηρίζονται από την ανάδυση νέων όρων (concepts) που ενσωματώνουν τις τεχνολογικές εξελίξεις και εκφράζουν βασικές αρχές για το πως μπορεί κάποιος να νικήσει στο πεδίο της μάχης. Με άλλα λόγια η εξέλιξη της τεχνολογίας, τροφοδοτεί νέες θεωρίες νίκης (theories of victory). Σε αυτό το πλαίσιο εμφανίστηκε και ο όρος/θεωρία νίκης του «Μωσαϊκού» Πολέμου (Mosaic Warfare). Ποια είναι τα βασικά στοιχεία αυτού του όρου; Πως διαφοροποιούνται από τις έως τώρα στρατιωτικές επιχειρήσεις; Ποια είναι η αλληλεπίδραση του Μωσαϊκού Πολέμου με άλλους όρους όπως η Αντιπρόσβαση/Απαγόρευση Περιοχής (A2/AD);

Η απάντηση σε αυτά τα ερωτήματα θα γίνει σε τέσσερα βήματα. Πρώτα θα καθορίσουμε το πλαίσιο ανάλυσης, το οποίο είναι ο τρόπος που διεξάγονται οι πολεμικές επιχειρήσεις. Κατόπιν θα αναλύσουμε τα βασικά σημεία του Μωσαϊκού Πολέμου και ποιες αλλαγές φέρνουν αυτά στην διεξαγωγή επιχειρήσεων. Έπειτα, θα αντιπαραβάλλουμε τον Μωσαϊκό Πόλεμο με το «αντίπαλον δέος» που δεν είναι άλλο από την A2/AD. Τα τρία αυτή βήματα θα μας φέρουν στο τέταρτο, δηλαδή τα συμπεράσματα για το τι κομίζει ο Μωσαϊκός Πόλεμος στις σύγχρονες επιχειρήσεις.

 ΚΑΘΟΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΑΝΑΛΥΣΗΣ

Ο μεγάλος θεωρητικός του πολέμου, Καρλ φον Κλαούζεβιτς, έγραφε ότι ο πόλεμος ναι μεν έχει αμετάβλητη ουσία αλλά είναι και «χαμαιλέων» γιατί «μεταβάλλει τη φύση του σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση…[1]»

Η φράση αυτή του Κλαούζεβιτς βρίσκει εφαρμογή (εκτός των άλλων) σε δυο έννοιες της κλασσικής Στρατηγικής: την Φθορά και τον Ελιγμό. Ο πρώτος όρος αποσκοπεί στην καταστροφή του αντιπάλου μέσω υπέρτερης ισχύος πυρός, ενώ ο δεύτερος θεωρεί τον εχθρό ως σύστημα και στοχεύει στην αποδιάρθρωση του μέσω στοχευμένων χτυπημάτων[2]. Πρακτικά οι στρατιωτικές επιχειρήσεις σήμερα, αποτελούν ένα μείγμα ελιγμών και φθοράς.

Ποιες λειτουργίες επιτελεί μια στρατιωτική δύναμη ως σύστημα; Το εγχειρίδιο του Αμερικανικού Στρατού ADP 3-90, παρέχει ένα ικανοποιητικό πλαίσιο για την ανάλυση μας. Οι λειτουργίες, λοιπόν, που επιτελεί μια στρατιωτική δύναμη είναι Διοίκηση και Έλεγχος (C2), Επεξεργασία Πληροφοριών (Intelligence), Προσβολές του Εχθρού (Fire), Διοικητική Μέριμνα (Sustainment) και Άμυνα (Protection)[3]. Μαζί με αυτές τις λειτουργίες θα προσθέταμε και την Αναγνώριση και Επιτήρηση (Surveillance and Reconnaissance), οι οποίες δύνανται και να αποτελέσουν μέρος του Intelligence.

Συνεπώς το «μείγμα» φθοράς και ελιγμών θα έχει ως στόχο την προβολή ισχύος σε συγκεκριμένα σημεία του δικτύου που επιτελούν τις ανωτέρω λειτουργίες, π.χ. την απομείωση της δυνατότητας C2 ή της εχθρικού δικτύου εφοδιασμού. Σκοπός είναι η αποδιάρθρωση του εχθρού και κατόπιν η κατατριβή των δυνάμεων του, οι οποίες θα καταστούν πιο ευάλωτες χωρίς τις προαναφερθείσες συστημικές λειτουργίες.

Το πότε θα χτυπήσει μια στρατιωτική δύναμη και ποια λειτουργία ή/και κόμβο του αντιπάλου συστήματος, το καθορίζει ο Διοικητής της. Τα δυο εργαλεία που έχει στη διάθεση του είναι η διαδικασία λήψεως αποφάσεων και το Σύστημα Διοικήσεως και Ελέγχου (C2), μέσω του εφαρμόζεται η διαδικασία λήψεως αποφάσεως και αποτελεί μέρος του όλου συστήματος, όπως προαναφέρθηκε.

Ο θεωρητικός της αεροπορικής ισχύος, Τζων Μπόυντ, σχηματοποίησε την διαδικασία λήψεως αποφάσεως σε έναν βρόχο με τέσσερις διακριτές λειτουργίες: Παρατήρηση-Προσανατολισμός (ή Επεξεργασία)-Απόφαση-Δράση (Observe,Orient,Decide,Act–OODA).

Η παρατήρηση αφορά την συγκέντρωση ανεπεξέργαστων πληροφοριών που λαμβάνονται από τους διαθέσιμους αισθητήρες. Ο προσανατολισμός αφορά την εξαγωγή συμπερασμάτων μέσω της επεξεργασίας των πληροφοριών που ελήφθησαν από την παρατήρηση. Ακολουθεί η απόφαση για το τι ενέργειες πρέπει να γίνουν και η υλοποίηση αυτών.

Ο βρόχος OODA έχει μεγάλη πρακτική αξία και εφαρμοσιμότητα σε όλα τα επίπεδα της Στρατηγικής (τακτικό, επιχειρησιακό, στρατηγικό).

 

Εικ.1: Ο βρόχος OODA του Μπόυντ

 

Η προσβολή των εχθρικών δυνάμεων εμπίπτει σε μια συγκεκριμένη χρονική ακολουθία ενεργειών. Πρώτα είναι ο εντοπισμός, ακολουθεί ο εγκλωβισμός, η ανάθεση σε ένα συγκεκριμένο όπλο και η προσβολή. Αυτή η διαδικασία ονομάζεται αλυσίδα προσβολής (kill chain).

Συνοψίζοντας τα παραπάνω, σε έναν πόλεμο ο Διοικητής μέσω του βρόχου OODA επεξεργάζεται δεδομένα και αποφασίζει ποιον κόμβο και ποια λειτουργία του αντιπάλου συστήματος θα προσβάλλει. Οι υπαγόμενες σε αυτόν μονάδες εμπλέκονται με τους εχθρικούς στόχους και τους προσβάλλουν μέσω της αλυσίδας προσβολής. Όπως είναι φυσικό, το ζητούμενο μιας επιτυχούς προσβολής είναι ο συντονισμός όλων των αλυσίδων προσβολής των εμπλεκομένων μονάδων.

Τι γίνεται όμως με τον Μωσαϊκό Πόλεμο;

 

ΜΩΣΑΪΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ

Τον Σεπτέμβριο του 2018 η Υπηρεσία Έρευνας Προηγμένων Αμυντικών Συστημάτων (DARPA) του Υπουργείου Άμυνας των ΗΠΑ παρουσίασε την ιδέα του Μωσαϊκού Πολέμου. Ο πυρήνας του νέου αυτού όρου είναι η ενσωμάτωση στις στρατιωτικές επιχειρήσεις της τεχνητής νοημοσύνης και τεχνολογιών όπως τα μη επανδρωμένα οχήματα. Οι άξονες στους οποίους αναπτύσσεται η ιδέα του Μωσαϊκού Πολέμου είναι οι ακόλουθοι[4]:

  1. Συλλογή-επεξεργασία δεδομένων με σκοπό τη σύνθεση και διανομή κοινής επιχειρησιακής/τακτικής εικόνας στις μονάδες που είναι διεσπαρμένες εντός της περιοχής επιχειρήσεων. Οι εν λόγω ενέργειες θα γίνονται μέσω εφαρμογών cloud και Internet of Things (IoT).

 

  1. Χρήση αλγορίθμων τεχνητής νοημοσύνης για γρηγορότερο και αποδοτικότερο βρόχο OODA. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα την παραγωγή πολλαπλών επιλογών δράσης (Course of Action-COA) για τον Διοικητή και τις δυνάμεις του.

 

  1. «Αποσύνθεση» των μονάδων (πλοία, αεροσκάφη, στρατιωτικά τμήματα, κλπ) στα βασικά συστατικά τους στοιχεία δηλ. αισθητήρες (ραντάρ, αισθητήρες υπερύθρων, κλπ), όπλα (πυροβόλα, κατευθυνόμενα βλήματα, κλπ) και συσκευές επικοινωνιών/ ανταλλαγής δεδομένων. Όλα αυτά θα αποτελούν κόμβους των αντιστοίχων δικτύων (αναγνώρισης/ επιτήρησης, προσβολών, επικοινωνιών) και οι δυνατότητες τους θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν όχι μόνο από τις πλατφόρμες τους αλλά και από άλλες μονάδες ή βαθμίδες του συστήματος Διοικήσεως και Ελέγχου.

 

  1. Ευρεία χρήση Μη Επανδρωμένων Οχημάτων όπως UAVs και μικρών ευέλικτων ομάδων για πρόκληση σημειακών πληγμάτων σε νευραλγικά σημεία του εχθρικού συστήματος. Οι προσβολές δύνανται να εκτελούνται σε όλα τα πεδία επιχειρήσεων (τρισδιάστατος χώρος, ηλεκτρομαγνητικό πεδίο, κυβερνοχώρος).

Συνεπεία των ανωτέρω, σε μια «μωσαϊκή» δύναμη ο Διοικητής με την βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης ολοκληρώνει περισσότερους βρόχους λήψεως αποφάσεων (OODA). Η ταχύτητα εκτέλεσης βρόχων  OODA έχει ως αποτέλεσμα ένα μεγάλο εύρος επιλογών για σχετικά με τις παραγόμενες COA. Από την εκτέλεση μιας έως και την ταυτόχρονη εκτέλεση περισσοτέρων ή ακόμα και την μεταπήδηση από την μια στην άλλη. Το εύρος των ενεργειών αυτών θα προκαλέσει εμπλοκή στον αντίπαλο βρόχο OODA. Συγκεκριμένα, η ταχύτητα λήψης αποφάσεων και η ευχέρεια ανάληψης δράσης (μέσω των COA) θα αλλάζει συνεχώς τα δεδομένα στην δεύτερη λειτουργία (Orient) με συνέπεια την καθυστέρηση λήψης απόφασης και την ανάληψη δράσης από τον αντίπαλο. Η σύγχυση του αντιπάλου Διοικητή θα ενταθεί όταν κάποιες από τις COA θα αποσκοπούν στην παραπλάνηση του. Εδώ ο Μωσαϊκός Πόλεμος έρχεται να συνδεθεί με μια άλλη έννοια που εμφανίζεται στον διάλογο ανάμεσα στους αμυντικούς αναλυτές στις ΗΠΑ. Τον Decision–Centric Warfare ο οποίος πρεσβεύει την παραπάνω ιδέα της επικράτησης του ημέτερου βρόχου OODA έναντι αυτού του αντιπάλου[5].

 

Εικ.2: Η εμπλοκή του αντιπάλου βρόχου OODA συνεπεία του Μωσαϊκού Πολέμου[6]

 

Η συνεισφορά, όμως, της τεχνητής νοημοσύνης είναι καταλυτική και στην διασυνδεσιμότητα της ημέτερης Δύναμης. Όλοι οι αισθητήρες, τα όπλα, οι συσκευές επικοινωνιών και ανταλλαγής δεδομένων συνδέονται μεταξύ τους και με το όλο σύστημα Διοίκησης και Ελέγχου (C2). Αυτό δίνει την δυνατότητα της κοινής επίγνωσης καταστάσεως (situational awareness) και παροχή «κοινόχρηστων» και επικαιροποιούμενων στοιχείων στοχοποίησης σε όλες τις μονάδες που είναι διεσπαρμένες στην περιοχή επιχειρήσεων.

Μάλιστα, ο Μωσαϊκός Πόλεμος προχωρά ένα βήμα πιο πέρα σε μια ιδιότητα που αποτελεί το «σήμα κατατεθέν» του. Την «αποσύνθεση» των μονάδων στα «συστατικά» τους: αισθητήρες, όπλα, συσκευές επικοινωνιών. Με αυτόν τον τρόπο οι αλυσίδες προσβολής (kill chains) μετατρέπονται σε δίκτυα προσβολής (kill webs).

Για να κατανοήσουμε την έννοια του kill web αρκεί να σκεφτούμε την kill chain ως κενά «κουτάκια» τα οποία «συμπληρώνονται» με οποιονδήποτε αισθητήρα εντοπισμού όλης της Δύναμης, οποιονδήποτε αισθητήρα εγκλωβισμού και οποιοδήποτε όπλο για την προσβολή του αντιπάλου στόχου. Με αυτόν τον τρόπο, ο αλγόριθμος παρέχει στον Διοικητή έναν μεγάλο αριθμό συνδυασμών με τους οποίους αυξάνεται η πιθανότητα επιτυχούς προσβολής[7]. Με άλλα λόγια, ο αλγόριθμος εξετάζει όλους τους πιθανούς συνδυασμούς αισθητήρων-επικοινωνιών-όπλων για προσβολή στόχων του αντιπάλου συστήματος (π.χ. κόμβοι C2, σταθμοί ανεφοδιασμού, αισθητήρες, κλπ) σε όλο το εύρος της περιοχής επιχειρήσεων. Μαζί λοιπόν με τις κατανεμημένες μονάδες, έχουμε και κατανεμημένα δίκτυα προσβολών.

Εικ.3: Δίκτυα προσβολής στον Μωσαϊκό Πόλεμο[8]

 

Ας το δούμε αυτό με ένα μικρό σενάριο: Ας υποθέσουμε ότι μια διακλαδική δύναμη απαρτίζεται από τρεις φρεγάτες (Φ/Γ1,2 και 3), ένα σμήνος UAVs, ένα στοιχείο Ειδικών Δυνάμεων και ένα στοιχείο κυβερνοπολέμου. Έστω ότι ο Διοικητής της Δύναμης λαμβάνει την απόφαση προσβολής του εχθρικού πλοίου επί του οποίου βρίσκεται ο αντίπαλος Διοικητής. Μια πιθανή αλυσίδα προσβολής του αντιπάλου πλοίου, έτσι όπως θα προέκυπτε από τον αλγόριθμο τεχνητής νοημοσύνης, θα μπορούσε να ήταν μια συντονισμένη επίθεση από τα UAVs και προσβολή με Κ/Β από την Φ/Γ Νο3, με αρχικό εντοπισμό από το Ρ/Ε της Φ/Γ Νο1, υπόδειξη/εγκλωβισμό από το στοιχείο ειδικών επιχειρήσεων (JTAC) και απομείωση της αμυντικής ικανότητας του εχθρού μέσω παρεμβολών από την Φ/Γ Νο2 και από το στοιχείο κυβερνοπολέμου.

Βλέπουμε λοιπόν, ότι το κάθε «κουτάκι» της αλυσίδας προσβολής συμπληρώνεται με βάση την ικανότητα του εκάστοτε Διοικητή και την υπολογιστική δύναμη της τεχνητής νοημοσύνης.

 

Εικ.4: Δίκτυα προσβολών στον Μωσαϊκό Πόλεμο[9]

 

Aπόρροια όλων αυτών αποτελούν τρία ακόμη χαρακτηριστικά του Μωσαϊκού Πολέμου: Το πρώτο είναι ότι ο όλος ελιγμός και η λειτουργία του δικτύου προσβολών (kill web) λαμβάνει χώρα σε όλες τα πεδία (domains) των σύγχρονων στρατιωτικών επιχειρήσεων, ήτοι ξηρά, θάλασσα, αέρας, διάστημα, ηλεκτρομαγνητικό φάσμα και κυβερνοχώρος[10]. Σε αυτό το σημείο, ο Μωσαϊκός Πόλεμος συνδέεται με έναν άλλον όρο που συζητείται ευρέως στις ΗΠΑ: Την Διακλαδική Διαχωρική Διοίκηση και Έλεγχο (Joint All Domain Command and Control–JADC2) και τον απορρέοντα Διαχωρικό Ελιγμό (All Domain Maneuver). Και οι δυο όροι αφορούν την εκτέλεση επιχειρήσεων και ελιγμών σε όλα τα πεδία, με τον Μωσαϊκό Πόλεμο να προχωράει ένα βήμα παραπάνω στο τακτικό και το επιχειρησιακό επίπεδο με την «αποσύνθεση» των μονάδων και την ενσωμάτωση της τεχνητής νοημοσύνης και των εφαρμογών cloud/IoT όπως η δυναμική προσαρμογή/ανάπτυξη των λειτουργιών των δικτύου (αισθητήρες-επικοινωνίες-όπλα)[11].

 

Εικ.5: Διασύνδεση των μονάδων στον Μωσαϊκό Πόλεμο (πηγή: https://www.darpa.mil/about-us/offices/sto/more)

Το δεύτερο χαρακτηριστικό είναι η προσαρμοστικότητα (optionality) όσον αφορά την διασυνδεσιμότητα. Ζητούμενο εδώ δεν είναι μόνο η αντοχή του συστήματος σε επιβεβαρυμμένο περιβάλλον (π.χ. κυβερνοπόλεμος, παρεμβολές, δολιοφθορές, κλπ), αλλά και η ευελιξία του ως προς την επίτευξη των διασυνδέσεων σε περίπτωση που κάποιοι από τους κόμβους των δικτύων δεν μπορούν να λειτουργήσουν. Για παράδειγμα, όταν κάποιοι επικοινωνιακοί κόμβοι δεν λειτουργούν, να βρίσκεται μια εναλλακτική οδός επικοινωνίας μεταξύ των υπολοίπων κόμβων του συστήματος (π.χ. μέσω ασυρμάτου ή μέσω δορυφορικών επικοινωνιών ή μέσω διαδεκτήρων, κλπ)[12].

Το τρίτο χαρακτηριστικό είναι η ευρεία χρήση μη επανδρωμένων συστημάτων, η οποία παρουσιάζει δυο πλεονεκτήματα. Πρώτον, η απόκτηση και συντήρηση τους είναι οικονομικότερη από τα αντίστοιχα μεγέθη των «κλασσικών» μονάδων (πλοία, αεροσκάφη, άρματα, κλπ). Δεύτερον, όπως έχει προκύψει από τα έως τώρα πολεμικά παίγνια, οι διοικητές «μωσαϊκών» δυνάμεων χρησιμοποίησαν τα μη επανδρωμένα συστήματα σε περισσότερο ριψοκίνδυνους και επιθετικούς ελιγμούς επειδή ακριβώς είναι αναλώσιμα λόγω χαμηλού κόστους (άρα εύκολα αναπληρώσιμα) και με αυτόν τον τρόπο μειώνεται σημαντικά ο κίνδυνος ανθρωπίνων απωλειών[13].

Δεν θα μπορούσαν όμως να μην υπάρχουν προκλήσεις κατά την μετάβαση του Μωσαϊκού Πολέμου από την θεωρία στην πράξη. Αυτές είναι[14]:

  • Η αποδοτικότητα και η διάρκεια του ιδίου του συστήματος ως απόρροια της πολυσημίας μέσων, όπλων, αισθητήρων και επικοινωνιακών συστημάτων.
  • Η αντοχή του συστήματος σε εχθρικές επιθέσεις, καθ’ όσον είναι βέβαιο ότι θα αποτελέσει στόχο για τον εχθρό.

Μαζί με τα παραπάνω θα πρέπει να προστεθεί και μια ιδιαίτερη υποπερίπτωση: η άμυνα έναντι μιας εξίσου «μωσαϊκής» δύναμης. Το σενάριο αυτό αναμένεται με ενδιαφέρον να περιγραφεί στο μέλλον και να δοκιμαστεί στα διάφορα πολεμικά παίγνια που λαμβάνουν χώρα.

Εικ.6: Διοίκηση και Έλεγχος στον Μωσαϊκό Πόλεμο[15]

 

ΜΩΣΑΪΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΚΑΙ ANTI-ACCESS/AREA DENIAL (A2/AD)

Ο όρος A2/AD υποδηλώνει την δημιουργία μιας περιμέτρου με διττό σκοπό: να κρατήσει τον εχθρό μακριά και να ματαιώσει όλα του τα σχέδια σε περίπτωση που αυτός εισχωρήσει εντός αυτής[16].

Ως πρότυπο A2/AD είναι οι εγκαταστάσεις της Κίνας στην Νότιο Σινική Θάλασσα οι οποίες δημιουργούν ένα δίκτυο αισθητήρων και όπλων που έχει σκοπό να καταστήσει ευάλωτες τις αμερικανικές βάσεις στον δυτικό Ειρηνικό (Γκουάμ, Οκινάουα), καθώς και να αποτρέψει οποιαδήποτε επιθετική ενέργεια εναντίον της με χρήση πυραύλων μεγάλης εμβέλειας (π.χ. DF-41)[17].

Οι κινεζικές, ρωσικές και ιρανικές δομές ήδη έχουν θορυβήσει τους αναλυτές στις ΗΠΑ, σε σημείο που γίνεται λόγος για «γεωστρατηγικό μειονέκτημα»[18]. Κατά συνέπεια, ο Μωσαϊκός Πόλεμος σχεδιάστηκε από την DARPA, και λογίζεται από τους ειδικούς ως μια από τις πιθανές λύσεις διάτρησης κάθε δομής A2/AD[19].

Ο τρόπος επίθεσης των «μωσαϊκών» δυνάμεων που περιγράφηκε παραπάνω, θα δημιουργήσει ρήγματα στην αντίπαλο σύστημα μέσω στοχευμένων προσβολών νευραλγικών κόμβων του εχθρικού συστήματος. Κατά συνέπεια, ο κίνδυνος ανθρωπίνων απωλειών είναι μικρότερος τόσο λόγω της εκτεταμένης χρήσης μη επανδρωμένων συστημάτων, όσο και μικρών ενόπλων ομάδων για εκτέλεση δολιοφθορών. Αυτό θα επιτρέψει στις «κλασσικές» μονάδες (πλοία, αεροσκάφη, κλπ) να επιχειρούν από ασφαλείς θέσεις και να είναι σε θέση να διεισδύσουν στην αντίπαλη δομή A2/AD εκμεταλλευόμενες τα ρήγματα στο αντίπαλο σύστημα[20].

Υπάρχει όμως και η αντίστροφη χρήση του Μωσαϊκού Πολέμου. Η ενεργητική άμυνα έναντι του επιτιθεμένου μέσω στοχευμένων χτυπημάτων με μη επανδρωμένα οχήματα ή μικρές ένοπλες ομάδες.

Πως θα μπορούσε να γίνει αυτό; Τα δεδομένα για την A2/AD δίνουν την απάντηση. Η ιδέα της A2/AD υποδιαιρείται σε τέσσερις άλλες ιδέες (concepts) που αφορούν το τακτικό και το επιχειρησιακό επίπεδο[21]:

  • Αποδιοργάνωση και παραπλάνηση του εχθρικού συστήματος πληροφοριών, του συστήματος διοίκησης και ελέγχου και της διαδικασίας λήψεως αποφάσεων (Information degradation and Command Disruption – ID/CD)
  • Περιορισμός Πρόσβασης και Ελιγμών στην Περιοχή Επιχειρήσεων (Contesting Theater Access and Maneuvering-CTAM), μέσω κατατριβής (attrition) των εχθρικών δυνάμεων.
  • Απομείωση Διοικητικής Μέριμνας (Degrading Sustainment, Logistics, and Mobility-DSLAM), το οποίο αφορά στην εξουδετέρωση της ικανότητας του εχθρού να έχει αποτελεσματικές γραμμές εφοδιασμού και αναπλήρωσης απωλειών/βλαβών.
  • Δράσεις/Πλήγματα Στρατηγικής Σημασίας με σκοπό την Αποτροπή, τον Εξαναγκασμό του εχθρού ή/και τον Τερματισμό της Σύγκρουσης (Strategic Actions to Deter, Coerce, and Terminate- SADCT). Ο όρος αναφέρεται σε πλήγματα εναντίον υποδομών ζωτικής σημασίας, εμπορικών υποδομών ή/και χρήση πυρηνικών.

Ειδικά στην περίπτωση της Κίνας, οι ανωτέρω ιδέες διεξαγωγής επιχειρήσεων εντάσσονται σε ένα ευρύτερο στρατηγικό πλαίσιο που ονομάζεται Πόλεμος Καταστροφής Συστημάτων (Systems Destruction Warfare). Οι στόχοι του είναι η απομείωση ή διακοπή ενός ή περισσοτέρων από τα ακόλουθα χαρακτηριστικά του εχθρικού συστήματος: α) ροή πληροφοριών, β) λειτουργίες συστήματος (C2, διοικητική μέριμνα, αναγνώριση-επιτήρηση, κλπ), γ) αρχιτεκτονική (διασυνδέσεις λειτουργιών και κόμβων) και δ) ρυθμός λειτουργίας (operational tempo)[22].

Για να το θέσουμε πιο απλά, κάθε μία από τις τέσσερις επιχειρησιακές/τακτικές ιδέες (ID/CD, CTAM, DSLAM, SADCT) μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να υλοποιηθεί κάθε ένας από τους τέσσερις στρατηγικούς στόχους του Πολέμου Καταστροφής Συστημάτων.

Χρησιμοποιώντας το πλαίσιο ανάλυσης μας, γίνεται αντιληπτό ότι οι ΗΠΑ αντιμετωπίζονται ως σύστημα από τους αντιπάλους τους, οι οποίοι δίνουν μεγαλύτερη βαρύτητα στον ελιγμό και κατόπιν στην φθορά/κατατριβή. Από τη στιγμή μάλιστα που διαθέτουν σημαντικές δυνατότητες στον Ηλεκτρονικό Πόλεμο και τον Κυβερνοπόλεμο, ο ελιγμός τους δύναται να είναι διαχωρικός (all-domain).

Με δεδομένη την πρόοδο της Κίνας στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης και των μη επανδρωμένων συστημάτων[23], μια παρόμοια ιδέα ενεργείας σαν τον Μωσαϊκό Πόλεμο θα πρέπει να θεωρείται αρκετά πιθανή. Στο παράκτιο περιβάλλον της Νότιας Σινικής Θάλασσας, οι εγκαταστάσεις της δομής A2/AD θα μπορούσαν να αποτελέσουν κάλλιστα κόμβους του συστήματος και βάσεις εξόρμησης σμηνών μη επανδρωμένων οχημάτων. Άρα μια δομή A2/AD εκτός από στόχο «μωσαϊκών» επιθέσεων, θα μπορούσε κάλλιστα να αποτελέσει «βατήρα» για προσβολή του εχθρού με τον ίδιο ακριβώς τρόπο.

 

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Από όλα όσα αναλύσαμε προκύπτει ότι ο Μωσαϊκός Πόλεμος είναι μια ιδέα που εφαρμόζεται σε τακτικό και επιχειρησιακό επίπεδο. Αποτελεί μια προσαρμογή του πολέμου ελιγμών στα σύγχρονα τεχνολογικά δεδομένα και αποσκοπεί στην διείσδυση έναντι μιας δομής A2/AD με ελάχιστο κίνδυνο απώλειας έμψυχου υλικού. Δυνητικά θα μπορέσει να αξιοποιήσει τις εγκαταστάσεις μιας δομής Α2/AD για εκτέλεση επιθέσεων.

Μια τέτοια ιδέα διεξαγωγής επιχειρήσεων ξεφεύγει από τα όρια του ανταγωνισμού ΗΠΑ-Κίνας και μπορεί να εφαρμοστεί σε οποιοδήποτε περιβάλλον του πλανήτη. Ειδικά δε στην περίπτωση όπου τα κέντρα ισχύος των αντιμαχομένων (π.χ. στρατιωτικές εγκαταστάσεις, παράκτιοι σταθμοί ραντάρ, αεροδρόμια, κλπ) είναι σε κοντινή απόσταση μεταξύ τους (π.χ. Βόρεια-Νότια Κορέα), η χρήση «μωσαϊκών» μεθόδων επιχειρήσεων αναμένεται να θέσει τους διεθνείς και περιφερειακούς ανταγωνισμούς ισχύος στη βάση των διαχωρικών (all domain) επιχειρήσεων και της ενσωμάτωσης τεχνολογικών επιτευγμάτων όπως η τεχνητή νοημοσύνη, οι εφαρμογές Internet of Things και τα μη επανδρωμένα συστήματα.

Τι καινούργιο κομίζει όμως ο Μωσαϊκός Πόλεμος; Μέχρι στιγμής διαφαίνεται ότι όσον αφορά τις τακτικές, τα δόγματα και τις διαδικασίες δεν αλλάζει τίποτα. Ούτε ως προς την παρουσία και δράση «συμβατικών» μονάδων (πλοία, αεροσκάφη, άρματα, κλπ). Οι ίδιοι οι σχεδιαστές της ιδέας δηλώνουν ότι θα συνεχίσουν να φτιάχνονται μαχητικά ή υποβρύχια[24].

Εκείνο όμως που θα αλλάξει είναι η απόδοση (performance) της Δύναμης. Ο πραγματικός στόχος του Μωσαϊκού Πολέμου είναι η αύξηση της αποδοτικότητας μιας στρατιωτικής Δύναμης. Και αυτό θα γίνει μέσω της τεχνητής νοημοσύνης, της διάδρασης της με τον ανθρώπινο παράγοντα, των συνδυασμών δράσεων και προσβολών που αυτή θα παράξει και την ευρεία χρήση μη επανδρωμένων συστημάτων που θα μειώσει στο ελάχιστο τις ανθρώπινες απώλειες.

 

*Ο Περικλής Σταμπουλής είναι κάτοχος μεταπτυχιακών τίτλων στις Διεθνείς Σχέσεις και Στρατηγικές Σπουδές (Πάντειο Πανεπιστήμιο) και στις Διεθνείς Σχέσεις από το Γαλλικό Ίδρυμα Διπλωματικών και Στρατηγικών Μελετών (HEI-HEP-CEDS). Είναι επίσης μέλος της ερευνητικής ομάδας Maritime and Seapower Analysis Group.

Βιβλιογραφία

 

Πηγές στο διαδίκτυο

[1] Klauzewitz v. C., 1999, Περί του Πολέμου, μτφ. Ξεπουλιά Ν., ε’ ανατύπωση, εκδόσεις Βάνιας, Θεσσαλονίκη, σελ.55

[2] Κολιόπουλος Κ., 2008, Η Στρατηγική Σκέψη από την Αρχαιότητα έως Σήμερα, β’ έκδοση, εκδόσεις Ποιότητα, Αθήνα, σελ.49

[3] ADP 3-90, 2019, σελ.2-2, [online], προσβάσιμο στο https://irp.fas.org/doddir/army/adp3_90.pdf, πρόσβαση 05/11/21

[4] Deptula D.G., Stutzriem L.G., 2019, Restoring America’s Military Competitiveness: Mosaic Warfare, The Mitchell Institute for Aerospace Studies, Arlington, σελ.30-32, [online], προσβάσιμο στο https://mitchellaerospacepower.org/wp-content/uploads/2019/09/a2dd91_29e021b297f2492ca7f379d31466ad0c-1.pdf, πρόσβαση 06/11/21

[5] Clark B., Patt D., Walton T.A., 2021, Implementing Decision-Centric Warfare: Elevating Command and Control to Gain an Optionality Advantage, Hudson Institute, Washington DC, σελ.20-24, [online], προσβάσιμο στο https://s3.amazonaws.com/media.hudson.org/Clark%20Patt%20Walton_Implementing%20Decision-Centric%20Warfare%20-%20Elevating%20Command%20and%20Control%20to%20Gain%20an%20Optionality%20Advantage.pdf, πρόσβαση 08/11/21

[6] Στο ίδιο, σελ.19

[7] Hitchens T., 2019, ‘DARPA’s Mosaic Warfare — Multi Domain Ops, But Faster’, Breaking Defense, 10/09/19, [online], προσβάσιμο στο https://breakingdefense.com/2019/09/darpas-mosaic-warfare-multi-domain-ops-but-faster/, πρόσβαση 08/11/21

[8] O’ Donoughue N.A., Mc Birney S., Persons B., 2021, Distributed Kill Chains: Drawing Insights for Mosaic Warfare from the Immune System and from the Navy, RAND Corporation, Santa Monica, σελ.4, [online], προσβάσιμο στο https://www.rand.org/pubs/research_reports/RRA573-1.html, πρόσβαση 09/11/21

[9] Clark B., Patt D., Schram H., 2020, Mosaic Warfare: Exploiting Artificial Intelligence and Autonomous Systems to implement Decision Centric Operations, Center for Strategic and Budgetary Assessments, Washington DC, σελ.77, [online], προσβάσιμο στο < https://csbaonline.org/research/publications/mosaic-warfare-exploiting-artificial-intelligence-and-autonomous-systems-to-implement-decision-centric-operations/publication/1>, πρόσβαση 09/11/21

[10] Hitchens T., ‘DARPA’s Mosaic Warfare — Multi Domain Ops, But Faster’, ό.π.

[11] Richman S., 2020, ‘A JADC2 and Mosaic Warfare Future: Extending Microservices and CI/CD into the Physical Battlespace’, Breaking Defense, 17/12/20, [online], προσβάσιμο στο < https://breakingdefense.com/2020/12/a-jadc2-and-mosaic-warfare-future-extending-microservices-and-ci-cd-into-the-physical-battlespace/>, πρόσβαση 09/11/21

[12] Clark B, et.al., Mosaic Warfare: Exploiting Artificial Intelligence and Autonomous Systems to implement Decision Centric Operations, ό.π., σελ.36-39

[13] Jensen B., Paschkewitz J., 2019, ‘Mosaic Warfare: Small and Scalable are Beautiful’, War on the Rocks, 23/12/19, [online], προσβάσιμο στο < https://warontherocks.com/2019/12/mosaic-warfare-small-and-scalable-are-beautiful/>, πρόσβαση 09/11/21

[14] Harrison T., 2021, ‘Battle Networks and the Future Force, Part 2: Operational Challenges and Acquisition Opportunities’, σελ.4-5, Center for Strategic & International Studies, 02/11/21, [online], προσβάσιμο στο https://csis-website-prod.s3.amazonaws.com/s3fs-public/publication/211103_Harrison_Battle_Networks_Part2_0.pdf?vsuBpGNyDDOwNE_hMzckmGEfb8fq13dx, πρόσβαση 10/11/21

[15] Clark B, et.al., Mosaic Warfare: Exploiting Artificial Intelligence and Autonomous Systems to implement Decision Centric Operations, ό.π., σελ.36

[16] Gordon J. IV, Matsumura J., 2013, The Army’s Role in Overcoming Anti-Access and Area-Denial Challenges, Arroyo Center, RAND Corporation, Santa Monica, σελ.1-2, [online], διαθέσιμο στο https://www.rand.org/content/dam/rand/pubs/research_reports/RR200/RR229/RAND_RR229.pdf, πρόσβαση 10/11/21

[17] Missile Defense Advocacy Alliance, 2018, ‘China’s Anti-Access Area Denial’, 04/08/18, [online], διαθέσιμο στο https://missiledefenseadvocacy.org/missile-threat-and-proliferation/todays-missile-threat/china/china-anti-access-area-denial/, πρόσβαση 10/11/21

[18] Clark B, et.al., Mosaic Warfare: Exploiting Artificial Intelligence and Autonomous Systems to implement Decision Centric Operations, ό.π., σελ.6

[19] Shmuel S., 2020, ‘The American Way of War in the Twenty-First Century: Three Inherent Challenges’, Modern War Institute, 30/06/20, [online], προσβάσιμο στο < https://mwi.usma.edu/american-way-war-twenty-first-century-three-inherent-challenges/>, πρόσβαση 11/11/21

[20] Magnuson S., 2018, ‘DARPA Pushes ‘Mosaic Warfare’ Concept’, National Defense, 16/11/18, [online], προσβάσιμο στο < https://www.nationaldefensemagazine.org/articles/2018/11/16/darpa-pushes-mosaic-warfare-concept>, πρόσβαση 11/11/21

[21] Dougherty C., 2020, ‘Moving Beyond A2/AD’, Center for a New American Security, 03/12/20, [online], διαθέσιμο στο https://www.cnas.org/publications/commentary/moving-beyond-a2-ad, πρόσβαση 12/11/21

[22] Engstrom J., 2018, Systems Confrontation and System Destruction Warfare: How the Chinese People’s Liberation Army Seeks to Wage Modern Warfare, RAND Corporation, Santa Monica, σελ.16-18, [online], προσβάσιμο στο < https://www.rand.org/content/dam/rand/pubs/research_reports/RR1700/RR1708/RAND_RR1708.pdf>, πρόσβαση 12/11/21

[23] Dahm M., 2020, ‘Chinese Debates on the Military Utility of Artificial Intelligence’, War on the Rocks, 05/06/20, [online], προσβάσιμο στο < https://warontherocks.com/2020/06/chinese-debates-on-the-military-utility-of-artificial-intelligence/>, πρόσβαση 12/11/21

[24] Magnuson S., ‘DARPA Pushes ‘Mosaic Warfare’ Concept’, ό.π.

ΠΗΓΗ respublica