Μουσείο Μπενάκη: Η Αθήνα και η Μεγάλη Ιδέα – Η Ιστορία αφηγείται

Κάτω από την Ακρόπολη, 1905

 Μαρία Θερμού

Ξεχασμένες σε παλιά, «κλειστά» αρχεία εικόνες της Αθήνας από τα τέλη του 19ου ως και τις αρχές του 20ού αιώνα ζωντανεύουν έναν κόσμο παρελθόντα αλλά ιστορικά  σημαντικό για την ιστορία της πρωτεύουσας και ασφαλώς όλης της Ελλάδας. 

Είναι η εποχή της Μεγάλης Ιδέας και του αλυτρωτικού οραματισμού για την επανάκτηση των χαμένων εδαφών στην Ανατολή, στόχος όλων των κυβερνήσεων ως τον Αύγουστο του 1922 με την  Μικρασιατική καταστροφή. 

Αυτήν την ταραγμένη πολιτικά περίοδο παρουσιάζουν η σκηνοθέτρια, σεναριογράφος και επιμελήτρια  Μαρία Ηλιού  με τον ιστορικό Αλέξανδρο Κιτροέφ στο ντοκιμαντέρ και ταυτόχρονα την φωτογραφική έκθεση με τίτλο «Η Αθήνα και η Μεγάλη Ιδέα, 1896-1922» στο Μουσείο Μπενάκη Ελληνικού Πολιτισμού από τις 24 Ιανουαρίου.

Οι Αθηναίοι περιμένουν τα νέα από το μέτωπο, 1897

Φωτογραφίες και φιλμάκια της εποχής, προερχόμενα από πολλά χρόνια έρευνας στην Αμερική, την Ευρώπη και την Αυστραλία φέρνουν στο σημερινό κοινό άγνωστες εικόνες της Αθήνας. Ενώ οι δύο δημιουργοί προσφέρουν μία νέα αφήγηση για το πώς η Αθήνα και οι Αθηναίοι βίωσαν πέντε πολέμους μέσα σε διάστημα μόλις εικοσιπέντε ετών αλλά και πώς έζησαν τον Εθνικό Διχασμό. Για την ιστορία της πόλης των Αθηνών μιλούν έτσι, ειδικοί επιστήμονες από την Ελλάδα, την Ευρώπη και την Αμερική ενώ μαρτυρίες, όπως της Δέσποινας Γερουλάνου και του Φίλιππου Μαζαράκη Αινιάν, ξεδιπλώνουν προσωπικές ιστορίες. Στο ντοκιμαντέρ συμμετέχουν επίσης οι: Ρόντρικ Μπίτον. Αλέξανδρος Κιτροέφ,  Μαρίνα Λαμπράκη Πλάκα, Τζιμ Ράιτ,  Νίκος Βατόπουλος, Χριστίνα Κουλούρη, σερ Μάικλ Λιουέλιν Σμιθ. Κάθλιν Φλέμινγκ, Λάμπρος Λιάβας και Άρτεμις Σκουμπουρδή.

Εθελοντές στον πόλεμο του 1895, μπροστά στο ναό του Ηφαίστου

Τα ντοκιμαντέρ

Το ντοκιμαντέρ και η έκθεση «Η Αθήνα και η Μεγάλη Ιδέα, 1896-1922» είναι το δεύτερο από συνολικά πέντε για την ιστορία της νεώτερης Αθήνας. Προηγήθηκε το 2020 το  ντοκιμαντέρ «Η Αθήνα από την Ανατολή στη Δύση,  1821-1896», που είχε παρουσιαστεί και πάλι στο Μουσείο Μπενάκη Ελληνικού Πολιτισμού και θα ακολουθήσουν άλλα τρία τα επόμενα χρόνια.

Οι φωτογραφίες και τα φιλμάκια προέρχονται από  τα αρχεία των Library of Congress, National Αrchivesand Records Administration-Washington DC, Harvard University,  Princeton University,  Getty, Boston Public Library, Sydney University, Stockholm Public Library, Pathe, Gaumont, Établissement de Communication et de Production Audiovisuelle de la Défense (ECPAD), Médiathèque du patrimoine et de la photographie, Paris, και επίσης από  τα Ιστορικά Αρχεία και τα Φωτογραφικά Αρχεία του Μουσείου Μπενάκη, τα αρχεία του Εθνικού και Ιστορικού Μουσείου, τα αρχεία του ΕΛΙΑ, τη συλλογή Νίκου Πολίτη και πολλές άλλες ιδιωτικές συλλογές.

Αποχωρισμός στο Ζάππειο, 1912

Για τη ηχητική μπάντα της ταινίας η μοντέρ Αλίκη Παναγή χρησιμοποίησε ήχους εποχής ,προκειμένου να ζωντανέψει η ιστορία της πόλης, ενώ ο μουσικός Νίκος Πλατύραχος, βασίστηκε σε μουσική και τραγούδια από την Αθήνα αυτής της συγκεκριμένης περιόδου για να συνθέσει την πρωτότυπη μουσική του ντοκιμαντέρ.

 Info:

Μουσείο Μπενάκη Ελληνικού Πολιτισμού: Κουμπάρη 1, Αθήνα

Έκθεση και ντοκιμαντέρ: «Η Αθήνα και η Μεγάλη Ιδέα, 1896-1922»

 Διάρκεια: 25 Ιανουαρίου ως 23 Απριλίου

ΠΗΓΗ mononews