Νίκος Μελέτης
Στο σημείο μηδέν βρίσκεται η κρίση στη Μέση Ανατολή, καθώς το Ισραήλ έχοντας χάσει το πλεονέκτημα του αιφνιδιασμού συνεχίζει να προετοιμάζεται για την επόμενη φάση της στρατιωτικής επιχείρησης ενώ στο παρασκήνιο υπάρχουν ασφυκτικές πιέσεις για να αποφευχθεί μια νέα αιματοχυσία που θα μεγαλώσει το αδιέξοδο και θα επιτείνει τον κίνδυνο ανεξέλεγκτης διάχυσης της κρίσης.
Η Διπλωματία είναι ακόμη στο περιθώριο, καθώς η Δύση προσφέρει χρόνο στο Ισραήλ, ενώ πρωτοβουλίες όπως η επιστολή των εννιά Αραβικών κρατών που ζητούν κατάπαυση του πυρός καταδικάζοντας όμως και τη Χαμάς, ή εκείνη της Ρωσίας που συνομίλησε με Χαμάς, Παλαιστινιακή Αρχή και Ιράν, δεν μπορούν βεβαίως να οδηγήσουν σε αποκλιμάκωση.
Οι κίνδυνοι πάντως για διάχυση της κρίσης παραμένουν και είναι ενδεικτικό ότι οι ισχυρές αμερικανικές δυνάμεις που έχουν συγκεντρωθεί στην περιοχή πραγματοποίησαν ένα πρώτο πλήγμα κατά ιρανικού στόχου στο Συριακό Έδαφος, την ώρα που το Ιράν απειλεί ότι αν γίνει χερσαία επέμβαση του Ισραήλ στη Γάζα ή εάν εμπλακούν οι Αμερικανοί τότε θα απαντήσει δυναμικά…
Μεγάλη παραφωνία αποτελεί και πάλι ο Τ. Ερντογάν, καθώς όχι μόνο νομιμοποίησε τη Χαμάς αλλά υιοθετεί την πιο ακραία ρητορική εναντίον του Ισραήλ ακόμη και από τις πιο εξτρεμιστικές ισλαμικές οργανώσεις. Κάτι που διαλύει φυσικά κάθε προοπτική επαναπροσέγγισης με το Ισραήλ, δημιουργεί νέα σύννεφα στις σχέσεις του με τη Δύση και περιορίζει τις φιλοδοξίες της Τουρκίας για ενεργό συμμετοχή στην όποια μεσολαβητική ή ειρηνευτική προσπάθεια.
Η Ισραηλινή ηγεσία επιμένει ότι τίποτα δεν έχει αλλάξει στον σχεδιασμό της για χερσαία επιχείρηση με μοναδικό στόχο την εξόντωση της Χαμάς, αλλά πρόκειται για ένα σχέδιο με πολύ μεγάλα επιχειρησιακά προβλήματα και ένα ακόμη εμπόδιο που όσο περνούν οι ημέρες όλο και θα μεγαλώνει. Η διεθνής κοινή γνώμη επηρεασμένη από τις εικόνες που εκπέμπονται από τη Γάζα ασκεί πίεση στις κυβερνήσεις που ζητούν είτε να υπάρξει κατάπαυση του πυρός είτε να περιορισθεί όσο είναι δυνατόν το ενδεχόμενο απωλειών μεταξύ των αμάχων.
Το Ισραήλ γνωρίζει ότι μια χερσαία επέμβαση θα έχει αναπόφευκτα μεγάλες απώλειες μεταξύ των αμάχων αλλά και στις δικές της δυνάμεις, ενώ θα θέσει με βεβαιότητα σε κίνδυνο τη ζωή των ομήρων.
Όλα δείχνουν πάντως ότι ενώ αρχικά πρώτη στη λίστα των στόχων που έθεσε το Ισραήλ ήταν η εξαφάνιση της Χαμάς από τη Γάζα, πλέον έχει προστεθεί ως πρώτη προτεραιότητα και η ασφαλής απελευθέρωση των ομήρων και αυτός είναι ένας σημαντικός λόγος για την καθυστέρηση της χερσαίας επίθεσης.
Τις τελευταίες τρεις ημέρες ο Ισραηλινός Στρατός έχει υιοθετήσει την τακτική των νυχτερινών επιδρομών μικρής κλίμακας στο έδαφος της Λωρίδας της Γάζας αποφεύγοντας βεβαίως να εμπλακεί σε επιχειρήσεις εντός του αστικού ιστού. Με τις επιχειρήσεις αυτές στις οποίες εκτός από τεθωρακισμένα παίρνουν μέρος και ειδικά εκπαιδευμένες δυνάμεις του IDF στόχος είναι όχι μόνο η εξουδετέρωση πυρήνων της Χαμάς και εγκαταστάσεών της που βρίσκονται εκτός αστικών κέντρων, αλλά και η συγκέντρωση στοιχείων που θα μπορούσαν να οδηγήσουν στον εντοπισμό των ομήρων.
Η δημιουργία μιας ασφαλούς ζώνης πέριξ της Γάζας θα διευκολύνει την υλοποίηση μιας μεγαλύτερης κλίμακας στρατιωτικής επιχείρησης όταν αυτό αποφασισθεί από την Ισραηλινή πολιτική ηγεσία, καθώς ο IDF δηλώνει ότι επιχειρησιακά είναι έτοιμος να ξεκινήσει την επιχείρηση ανά πάσα στιγμή. Η συνέχιση της τακτικής των «μικρών εισβολών» μπορεί να αποδίδει κάποια αποτελέσματα επί του πεδίου, αλλά σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να οδηγήσει στην επίτευξη των δυο στόχων που έχει θέσει το Ισραήλ: εξόντωση της Χαμάς - απελευθέρωση των ομήρων.
Και το Ισραήλ θα βρεθεί σε ιδιαίτερα δυσχερή θέση, εάν οι προσπάθειες του Κατάρ αλλά και της Ρωσίας που μπήκε σφήνα στη διαδικασία (προσκαλώντας την ηγεσία της Χαμάς, τον Μ. Αμπάς και τον Ιρανό ΑΝΥΠΕΞ στη Μόσχα), αποδώσουν και υπάρξει επίσημη πρόταση για επιστροφή των ομήρων με αντάλλαγμα την εκεχειρία. Μια πρόταση που διπλωματικά το Ισραήλ θα είναι δύσκολο να απορρίψει, αλλά σε στρατιωτικό και πολιτικό επίπεδο θα θεωρηθεί ήττα, καθώς ουσιαστικά θα σημάνει αποδοχή του εκβιασμού της Χαμάς και επιβράβευση της τακτικής αρπαγής ομήρων, ενώ η ίδια η Χαμάς θα μείνει ανέγγιχτη…
Αυτή η αλλαγή τακτικής από το Ισραήλ που απαιτεί χρόνο, θα έχει όμως και άλλες συνέπειες. Στο εσωτερικό του Ισραήλ υπάρχουν αυτή τη στιγμή δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι οι οποίοι έχουν απομακρυνθεί από τα σπίτια τους στη μεθόριο με τη Γάζα και τον Λίβανο και αυτό δεν θα μπορεί να συνεχισθεί για πολλές ακόμη εβδομάδες ή μήνες.
Επίσης, η πίεση της κοινής γνώμης για ασφαλή επιστροφή των ομήρων θα μειώνει την εσωτερική υποστήριξη στη στρατιωτική επιχείρηση μεγάλης κλίμακας, κάτι που θα προστεθεί και στη διεθνή πίεση για αποφυγή μεγάλης χερσαίας επέμβασης.
Έχει τονισθεί ότι το Ισραήλ δεν έχει στρατηγική εξόδου από μια τέτοια επιχείρηση, καθώς μπορεί να οδηγήσει στην εξουδετέρωση των στρατιωτικών δυνατοτήτων της Χαμάς, έστω και με τεράστιο κόστος, αλλά η Λωρίδα της Γάζας θα παραμείνει «μαύρη τρύπα» μια και η επιρροή της Παλαιστινιακής Αρχής στην περιοχή αυτή είναι εξαιρετικά περιορισμένη και θα δοθεί η ευκαιρία στη δημιουργία και ανάπτυξη νέων τρομοκρατικών οργανώσεων. Εξάλλου ο πολυετής αποκλεισμός της Λωρίδας της Γάζας από το Ισραήλ απέτυχε στο να αποτρέψει τη Χαμάς να δημιουργήσει ένα πολύ ισχυρό οπλοστάσιο, όπως αποδέχθηκε και από τα μεγάλα αποθέματα πυραύλων και ρουκετών που διαθέτει.
Και ο κίνδυνος για το Ισραήλ είναι όχι μόνο να χάσει τη διεθνή στήριξη που έχει τουλάχιστον από τη Δύση, αλλά να βρεθεί ως κατοχική δύναμη στη Λωρίδα της Γάζας υποχρεωμένο να διαθέσει εκεί πολύ μεγάλες δυνάμεις και πόρους, με την επόμενη ημέρα να είναι εντελώς απροσδιόριστη.
Είναι προφανές ότι μετά από αυτή την κρίση, η κατοχή της Γάζας δεν θα είναι εύκολη υπόθεση για το Ισραήλ ούτε θα είναι ανεκτή από τη διεθνή κοινότητα. Έτσι το πιθανότερο είναι να υποχρεωθεί να αποχωρήσει αφήνοντας το έδαφος ελεύθερο και πάλι στη Χαμάς και σε άλλες τρομοκρατικές οργανώσεις, και να υποχρεωθεί να προσέλθει σε συνομιλίες όπου η Χαμάς δεν θα είναι βεβαίως συνομιλητής (επομένως δεν θα δεσμεύεται από τις όποιες συνεννοήσεις γίνουν με την Παλαιστινιακή Αρχή) αλλά η σκιά της Γάζας θα βαραίνει την όποια ειρηνευτική διαδικασία.
Και η επόμενη ημέρα θα έχει ένα ακόμη πρόβλημα για το Ισραήλ, καθώς θα πρέπει να συναινέσει ρητά στη λύση των δυο κρατών, λύση που δεν είναι δημοφιλής μεταξύ των ακροδεξιών και εθνικιστών κυβερνητικών εταίρων του Μ. Νετανιάχου, ενώ και ο ίδιος ο ισραηλινός πρωθυπουργός έχει δείξει τα τελευταία χρόνια ότι και το δικό του ενδιαφέρον για λύση δυο κρατών έχει ατονήσει.
Κομβικό σημείο για τις εξελίξεις θα είναι η τελική απόφαση των Ισραηλινών για τη χερσαία επιχείρηση στη Γάζα. Όμως ήδη θα πρέπει στο Τελ Αβίβ να σχεδιάζουν τη στάση τους στην «επόμενη ημέρα» καθώς τίποτε δεν θα είναι το ίδιο στην περιοχή, μετά από μια τέτοια επιχείρηση…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου