Ο ρωμαϊκός θησαυρός της οδού Beau

O Θησαυρός της οδού Beau είναι ο μεγαλύτερος θησαυρός αρχαίων νομισμάτων που βρέθηκε ποτέ στην Μ. Βρετανία. Χιλιάδες νομίσματα είναι ενωμένα μεταξύ τους και οι ερευνητές στα εργαστήρια του Βρετανικού Μουσείου ακολουθούν ειδική διαδικασία για την εκσκαφή τους. Ο θησαυρός δεν είναι απλώς μια τεράστια μάζα αναμεμειγμένων αρχαίων νομισμάτων, αλλά στην πραγματικότητα αποτελείται από τουλάχιστον έξι ξεχωριστούς σάκους. 

Το σχέδιο της ανασκαφής είναι να αφαιρεθούν τα νομίσματα από τον κάθε σάκο, διατηρώντας  όμως την ομαδοποίησή τους (η οποία είναι πολύ σημαντική), ώστε να υπάρξει μια σαφέστερη εικόνα για το μέγεθος και το σχήμα του κάθε σάκου.


Υπήρχε έντονη ανησυχία ότι τα νομίσματα είχαν στερεοποιηθεί και συγκολληθεί σε τέτοιο βαθμό ώστε ο προσδιορισμός του κάθε σάκου να είναι πολύ δύσκολος να διενεργηθεί κατά τη διάρκεια της ανασκαφής. Μέχρι στιγμής η αφαίρεση των ειδικών σάκων έχει προχωρήσει ομαλά σε εντυπωσιακό βαθμό . Η ομάδα έχει καταφέρει να ανακτήσει δύο ολόκληρους σάκους νομισμάτων. Οι σάκοι αυτοί έχουν αριθμηθεί ως «5» και «6», και πρόκειται για τους δύο μικρότερους που βρίσκονταν στο βορειότερο άκρο του ανευρεθέντος μπλοκ.

Το μπλοκ των νομισμάτων του θησαυρού μετά την αφαίρεση των σάκων

Με μεγάλο ενθουσιασμό οι ερευνητές είδαν ότι ο σάκος Νο 6 περιείχε σχεδόν αποκλειστικά δηνάρια, γεγονός που υποδηλώνει ότι τα νομίσματα θα μπορούσαν να είχαν συσκευαστεί βάσει ονομαστικής αξίας. Από τα περίπου 3.000 νομίσματα που ανασκάφηκαν από τον σάκο αυτό, έχουν καθαριστεί περίπου 1.000, και μέχρι στιγμής τα τελευταία νομίσματα έχουν χρονολογηθεί στον 3ο αιώνα μ.Χ..


Αρχαιότερα νομίσματα

Ένα πολύ φθαρμένο νόμισμα που κόπηκε
από τον Μάρκο Αντώνιο το 31 π.Χ.

Υπάρχει ένας μικρός αριθμός νομισμάτων παλαιότερων του 3ου αιώνα που περιέχονται μέσα στον σάκο: ένα από αυτά κόπηκε κατά τη διάρκεια της πολύ σύντομης βασιλείας του Όθωνα (69 μ.Χ.), και ένα ακόμη πιο παλιό,  φθαρμένο, σχεδόν επίπεδο, που κόπηκε στο τέλος της Ρωμαϊκής Δημοκρατίας από τον Μάρκο Αντώνιο (ακριβώς πριν από τη μάχη του Ακτίου το 31 π.Χ.).


Αυτό σημαίνει ότι ορισμένα από τα νομίσματα μετρούσαν αρκετούς αιώνες ζωής τη στιγμή της τελικής εναπόθεσης του θησαυρού. Καθώς ο καθαρισμός των νομισμάτων πραγματοποιείται ανά σάκο με τη σειρά που αυτός έχει ανασκαφεί, δεν έχουν ακόμα καθαριστεί τα νομίσματα που φυλάσσονται στον σάκο Νο 5.


Ίχνη από δερμάτινους σάκους

Δηνάριο που απεικονίζει τον αυτοκράτορα
Septimius Severus, 193-211 π.Χ.

Όπως μπορείτε να δείτε στις φωτογραφίες, είναι πολύ εύκολο να πει κάποιος πού τελειώνει ένας σάκος και που αρχίζει ένας άλλος. Ο προσανατολισμός των νομισμάτων, και το πολύ φωτεινό μπλε χρώμα της διάβρωσης βοηθάει πολύ, αλλά υπάρχουν και άλλοι δείκτες. Οι σάκοι που φυλάσσονταν τα νομίσματα αποτελούνται από οργανικά συστατικά που συναντώνται στη φύση (από  ζώο ή φυτικό προϊόν).


Η εικασία των ερευνητών είναι ότι είναι κατασκευασμένοι από δέρμα, δεδομένου ότι θα πρέπει να ήταν αρκετά ανθεκτικοί ώστε να μπορούν να κρατήσουν μεγάλο αριθμό νομισμάτων. Δυστυχώς, η οργανική ύλη που έχει υποστεί επεξεργασία δεν είναι πάντα εύκολο να επιβιώσει στις κλιματικές συνθήκες της Βρετανίας, για τον λόγο αυτό τα περισσότερα από τα σωζόμενα έργα τέχνης της χώρας είναι κατασκευασμένα από πέτρα, κεραμικό ή μέταλλο. Έχοντας αυτό το στοιχείο στο μυαλό, οι ερευνητές γνωρίζουν ότι κομμάτι σάκου που θα μπορούσε να μην είχε διαβρωθεί τελείως, θα βρισκόταν σε πολύ κακή κατάσταση. Γι’ αυτό αναζητούσαν ελάχιστα αποδεικτικά στοιχεία που θα κατάφερναν να διατηρηθούν λόγω της διάβρωσης.


Ευτυχώς όμως, έχουν βρεθεί θραύσματα του δέρματος (παρατηρείστε το ανοιχτό καφέ χρώμα του υλικού που συνδέει τα νομίσματα μεταξύ τους), ακριβώς εκεί που γνώριζαν οι ερευνητές ότι θα υπήρχε υλικό του σάκου. Το δέρμα είναι προφανώς πολύ φθαρμένο, όπως και το οργανικό δίκτυο των ινών του που έχει διαλυθεί, έχει συρρικνωθεί και διαχωριστεί με αποτέλεσμα να υπάρχει σήμερα το ασαφές αυτό υλικό με την λεπιδωτή υφή . Δείγματα από αυτό το υλικό  έχουν παρθεί για ανάλυση, και η ταυτότητά του θα επιβεβαιωθεί σύντομα.


Ίσως υπάρχουν περισσότεροι σάκοι

Το επόμενο στάδιο εκσκαφής
του σάκου Νο 2

Μετά από τρεις εβδομάδες οι ερευνητές έχουν κατανοήσει καλύτερα το μέγεθος και το σχήμα του θησαυρού. Δεν υπήρχαν περισσότερα νομίσματα κάτω από τους σάκους Νο 5 και 6, αλλά οι ακτινογραφίες που λαμβάνονται από την πλευρά εκείνη δείχνουν ότι αυτό δεν συμβαίνει σε όλο το υπόλοιπο μπλοκ – υποψιάζονται ότι ίσως να υπάρχουν περισσότεροι σάκοι νομισμάτων κάτω από τον σάκο Νο 6 που έχει ήδη προσδιοριστεί.


Η αρχαιολογική περιοχή δείχνει ότι το δάπεδο του τάφου (το σημείο όπου βρέθηκε ο θησαυρός), δεν είναι επίπεδο, αλλά φαίνεται να έχει σκαφτεί με τραχύ τρόπο. Όμως δεν έχει βρεθεί κανένα στοιχείο ότι τα νομίσματα θα μπορούσαν να περιέχονται σε κάποιο είδος ξύλινου κουτιού που θα χωρούσε όλους τους σάκους. Επίσης, οι ερευνητές έχουν βρει κομμάτια κεραμιδιών ανάμεσα στα νομίσματα, στοιχείο που σημαίνει ότι δεν πρέπει να υπήρξε ποτέ κάτι τέτοιο.


Δεδομένου του τρόπου με τον οποίο οι σάκοι έχουν συσσωρευτεί (η ομάδα προς στιγμήν δεν θέλει να αποσταθεροποιήσει τους κεντρικούς σάκους με την αφαίρεση των στηριγμάτων τους) οι ερευνητές θα προχωρήσουν στην εκσκαφή του σάκου Νο 2 στο νότιο άκρο του μπλοκ  αναμένοντας περισσότερες συναρπαστικές εξελίξεις στο μέλλον.


Μπορείτε να ενημερώνεστε για την πρόοδο εκσκαφής του θησαυρού στα εργαστήρια του Βρετανικού Μουσείου από το blog του Μουσείου.

ΠΗΓΗ erroso