Τι πρέπει να αλλάξει στο ΣΥΝΤΑΓΜΑ των ΣΚΟΠΙΩΝ;

Του Θάνου Τζήμερου
Από το viadiplomacy

Εδώ και μήνες που συζητιέται ξανά το Σκοπιανό, όλο το πολιτικό σύστημα συμφωνεί σε ένα σημείο: απαραίτητη προϋπόθεση για την αποδοχή του ονόματος είναι η αλλαγή του Συντάγματός τους. Κάποιοι το κάνουν σαφέστερο: να αλλάξουν τα αλυτρωτικά άρθρα του.

Δεν σου κάνει εντύπωση, όμως, το ότι κανένας πολιτικός και κανένας δημοσιογράφος δεν βρέθηκε να πει: “να, αυτό το άρθρο του σκοπιανού Συντάγματος μας ενοχλεί και θα θέλαμε αυτήν την αλλαγή”; Ασχολούμαστε με μια πασαρέλα ονομάτων (που δεν είναι και πολλά), τα συζητάμε σε κάθε τους παράμετρο, αλλά για την… απαραίτητη προϋπόθεση, ούτε κουβέντα. Γιατί;

Ο λόγος είναι απλός: δεν υπάρχουν αλυτρωτικά άρθρα στο Σύνταγμα των Σκοπίων! Ναι, όπως το ακούς: Κι επειδή, σ΄αυτή τη χώρα έχουμε ταλέντο στο να συζητάμε για πράγματα που δεν ξέρουμε, ιδού το Σύνταγμα των Σκοπίων:

http://www.hri.org/docs/fyrom/fyrom-const.html

Διάβασε το, κι αν βρεις αλυτρωτικό άρθρο, τρύπησε μου τη μύτη. Τα μόνα άρθρα που θα μπορούσαν να θεωρηθούν ύποπτα αλυτρωτικών διαθέσεων ήταν τα άρθρα 3 & 49 στην αρχική τους, πριν την αναθεώρηση του 1992, μορφή:

Article 3

• The territory of the Republic of Macedonia is indivisible and inviolable.

• The existing borders of the Republic of Macedonia are inviolable.

• The borders of the Republic of Macedonia may be changed only in accordance with the constitution.

Άρθρο 3

• Το έδαφος της Δημοκρατίας της Μακεδονίας είναι αδιαίρετο και απαραβίαστο.

• Τα υφιστάμενα σύνορα της Δημοκρατίας της Μακεδονίας είναι απαραβίαστα.

• Τα σύνορα της Δημοκρατίας της Μακεδονίας μπορούν να αλλάξουν μόνο σύμφωνα με το Σύνταγμα.

Article 49

• The Republic cares for the status and rights of those persons belonging to the Macedonian people in neighbouring countries, as well as Macedonian ex-patriates, assists their cultural development and promotes links with them.

• The Republic cares for the cultural, economic and social rights of the citizens of the Republic abroad.

Άρθρο 49

• Η Δημοκρατία μεριμνά για το καθεστώς και τα δικαιώματα των προσώπων που ανήκουν στον μακεδονικό λαό στις γειτονικές χώρες, όπως και των Μακεδόνων της διασποράς, βοηθά την πολιτιστική τους ανάπτυξη και καλλιεργεί δεσμούς μαζί τους.

• Η Δημοκρατία φροντίζει για τα πολιτιστικά, οικονομικά και κοινωνικά δικαιώματα των πολιτών της Δημοκρατίας στο εξωτερικό.

Αν το άρθρο 49 υπήρχε στο Ελληνικό Σύνταγμα, θα σου φαινόταν αλυτρωτικό; Δεν είναι λογικό και αναμενόμενο μια χώρα να μεριμνά για τους ομοεθνείς της; Αν η Ελλάδα μεριμνά για τους Έλληνες της Κωνσταντινούπολης, της Ίμβρου και Τενέδου, των ΗΠΑ, της Αυστραλίας κ.λπ. σημαίνει ότι θέλει να καταλάβει τις περιοχές στις οποίες ζουν;

Όσο για το άρθρο 3, μιλάει για τη δυνατότητα αλλαγής συνόρων, όχι υποχρεωτικά διεύρυνσης. Λογικό είναι να προστατεύεται ένα κράτος με συνταγματικό τρόπο και από πιθανή συρρίκνωσή του. Ας πούμε, αν ο Τσίπρας ή ένας Τσίπρας του μέλλοντος (χτύπα ξύλο) αποφάσιζε να δώσει τη Θράκη στην Τουρκία θα έπρεπε να μην μπορεί να το κάνει μόνος του και να υπάρχει ένας συνταγματικός τρόπος για μια τέτοια πράξη, π.χ. με έγκριση των 2/3 της Βουλής.

Για να μην υπάρχει δυνατότητα παρεξήγησης των δύο αυτών άρθρων, το Σύνταγμα των Σκοπίων αναθεωρήθηκε το 1992 και ενσωμάτωσε δύο τροποποιήσεις. Είναι οι εξής:

Amendment I

• The Republic of Macedonia has no territorial pretensions towards any neighbouring state.

• The borders of the Republic of Macedonia can only be changed in accordance with the Constitution and on the principle of free will, as well in accordance with generally accepted international norms.

• Clause 1. of this Amendment is an Addendum to Article 3 of the Constitution of the Republic of Macedonia. Clause 2. replaces Paragraph 3 of the same Article.

Τροποποίηση I

• Η Δημοκρατία της Μακεδονίας δεν έχει εδαφικές βλέψεις εναντίον κανενός γειτονικού κράτους.
• Τα σύνορα της Δημοκρατίας της Μακεδονίας μπορούν να αλλάξουν μόνο σύμφωνα με το Σύνταγμα και την αρχή της ελεύθερης βούλησης, σύμφωνα με τους γενικά αποδεκτούς διεθνείς κανόνες.
• Η ρήτρα 1 της παρούσας τροποποίησης αποτελεί προσθήκη στο άρθρο 3 του Συντάγματος της Δημοκρατίας της Μακεδονίας. Η παράγραφος 2 αντικαθιστά την παράγραφο 3 του ιδίου άρθρου.

Amendment II

• In the exercise of this concern the Republic will not interfere in the sovereign rights of other states or in their internal affairs.
• This Amendment is an Addendum to Paragraph 1 of Article 49 of the Constitution of the Republic of Macedonia.
• These Amendments are an integral part of the Constitution of the Republic of Macedonia and came into force on the day they were promulgated, on January 6th, 1992.

Τροποποίηση II

• Κατά την άσκηση αυτής της μέριμνας, η Δημοκρατία δεν θα παρεμβαίνει στα κυριαρχικά δικαιώματα άλλων κρατών ή στις εσωτερικές υποθέσεις τους.
• Η παρούσα τροποποίηση αποτελεί προσθήκη στην παράγραφο 1 του άρθρου 49 του Συντάγματος της Δημοκρατίας της Μακεδονίας.
• Οι τροποποιήσεις αυτές αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του Συντάγματος της Δημοκρατίας της Μακεδονίας και τέθηκαν σε ισχύ την ημέρα της δημοσίευσής τους, στις 6 Ιανουαρίου 1992.

Επιπλέον, η ενδιάμεση συμφωνία που υπέγραψαν τα Σκόπια με την Ελλάδα το 1995 δεν αφήνει κανένα απολύτως  περιθώριο αλυτρωτικής ερμηνείας. (Όλη η συμφωνία εδώ:http://www.hri.org/docs/fyrom/95-27866.html#6)

Βέβαια, θα έλεγε κάποιος ότι στο σπίτι του κρεμασμένου δεν μιλάνε για σχοινί, άρα καλό είναι τα Σκόπια να αφαιρέσουν κάθε αναφορά σε Μακεδόνες που ζουν σε γειτονικές χώρες. Συμφωνώ. Όμως, θα συμφωνήσεις πως μετά και τις τροποποιήσεις του 1992 και τη συμφωνία του 1995 δεν μπορεί το Σύνταγμά τους να θεωρηθεί αλυτρωτικό, ούτε η αλλαγή των εν λόγω άρθρων ως απαραίτητη προϋπόθεση για εξεύρεση λύσης. Αντιθέτως, απαραίτητη προϋπόθεση, κατά την ταπεινή μου άποψη, είναι η εξάλειψη του αλυτρωτισμού από τα σχολικά βιβλία και η αποκατάσταση της πραγματικής ιστορίας στη θέση της “ντισνεϋλαντικής” προπαγάνδας. Διότι, όπως και οι Έλληνες, πολύ αμφιβάλλω για το αν οι Σκοπιανοί έχουν διαβάσει ποτέ το Σύνταγμά τους. Όμως τα σχολικά τους βιβλία με τους χάρτες μέχρι τη Θεσσαλία τα ξέρουν όλοι, απέξω κι ανακατωτά.

Γιατί λοιπόν το πολιτικό σύστημα επιμένει σε κάτι επουσιώδες; Διότι ή δεν έχει μπει στον κόπο να διαβάσει το Σύνταγμα των Σκοπίων (μη σου φαίνεται περίεργο, εδώ δεν διάβασαν το μνημόνιο πριν το ψηφίσουν…) ή διότι θέλει να πουλάει τζάμπα μαγκιά στο πόπολο την οποία αργότερα θα κεφαλαιοποιήσει ως σημαντική επιτυχία: “Είδατε πώς τα καταφέραμε; Τους κάναμε τελικά και το άλλαξαν!”

Διαβάζοντας κάποιος ολόκληρο το Σύνταγμα των Σκοπίων μπορεί να διαπιστώσει ότι είναι πολύ πιο μοντέρνο, πιο λειτουργικό και με μεγαλύτερο σεβασμό στα δικαιώματα του πολίτη από το δικό μας. Για παράδειγμα, προβλέπει την ύπαρξη Συνταγματικού Δικαστηρίου (εμείς δεν έχουμε) και δίνει τη δυνατότητα πρότασης νόμου σε κάθε πολίτη, αρκεί να συγκεντρώσει 10.000 υπογραφές (άρθρο 71). Η κυβέρνηση είναι υποχρεωμένη να διενεργήσει δημοψήφισμα αν το ζητήσουν 150.000 πολίτες (άρθρο 73). Ο χρόνος προφυλάκισης ορίζεται αυστηρά στις 90 μέρες το πολύ, κι όχι στους 18 μήνες χωρίς δίκη που ισχύει σε μας. Γι΄ αυτά και άλλα πολλά, τα Σκόπια, στον παγκόσμιο δείκτη οικονομικής ελευθερίας βρίσκονται στην 33η θέση κι εμείς στην 115η! Και για να ξαναρθούμε στο θέμα μας, ακόμα και η διαδικασία για τη συνταγματική αναθεώρηση δεν έχει καμμιά σχέση με την χρονοβόρα, περίπλοκη και προσφερόμενη σε κάθε είδους πολιτικό αλισβερίσι δική μας.

Αν δηλαδή τα Σκόπια, για να μας κάνουν το χατίρι, δίνοντας στην πραγματικότητα κάτι που το έχουν ήδη δώσει, (αλλά εμείς είμαστε τόσο ανόητοι που το ξαναζητάμε!) αποφασίσουν να αλλάξουν αυτά τα δύο άρθρα, δεν χρειάζονται νέες εκλογές για συντακτική Βουλή. Μπορούν να το κάνουν εδώ και τώρα, με τρεις τρόπους:

α) με πρόταση του προέδρου της χώρας,

β) με πρόταση υπογεγραμμένη από 30 βουλευτές και

γ) με τη συγκέντρωση 150.000 υπογραφών πολιτών

Αν η πρόταση αναθεώρησης φτάσει στο κοινοβούλιο, χρειάζεται τις ψήφους των 80 από τους 120 βουλευτές της ΠΓΔΜ για να εκριθεί. Δεν είναι και τόσο δύσκολο.

Ας πούμε λοιπόν ότι γίνεται η αναθεώρηση. Ποια η ουσιαστική χρησιμότητα; Καμμία! Δεν νομίζω να φοβάται κανείς ότι θα μας επιτεθούν στρατιωτικά τα Σκόπια. Αλλού είναι το ζουμί. Κανένα Σύνταγμα καμμίας χώρας δεν μπορεί να την εμποδίσει από το να κάνει προπαγάνδα ή διαφήμιση π.χ. στους Καναδούς να επισκεφθούν την πατρίδα του Μεγάλου Αλεξάνδρου! Ούτε αποκλείει τη χρήση του προσδιορισμού “Μακεδονικό” για κάθε προϊόν που θα παράγουν οι γείτονες.

Αποδεχόμενη το όνομα Μακεδονία από όποιον προσδιορισμό και αν συνοδεύεται, η Ελλάδα παύει να είναι κληρονόμος της ιστορίας της Μακεδονίας. (Το νέο φρούτο, η “Μακεδονία του Ίλιντεν” είναι χειρότερο από τα προηγούμενα, αλλά ο αμόρφωτος Τσίπρας, με τους ακόμα πιο αμόρφωτους συμβούλους το είδε ως ευκαιρία! Το να αναγνωρίσει η Ελλάδα τα Σκόπια ως Μακεδονία του Ίλιντεν είναι σαν να αναγνωρίζει η Τουρκία την Ελλάδα ως “Ελλάδα των 2 ηπείρων και των 5 θαλασσών”.) Η ελληνική Μακεδονία, ως περιφέρεια που είναι και όχι κράτος θα έχει πολύ μικρότερο ειδικό βάρος στον διεθνή στίβο. Σχεδόν δεν θα ακούγεται καθόλου. Πλέον, οτιδήποτε σκοπιανό, από τα τυριά και τα κρασιά τους, μέχρι τη γλώσσα τους και τις εθνικές τους ομάδες θα κυκλοφορεί ως μακεδονικό κι εμείς θα τα κοιτάμε και θα τους κοιτάμε σαν φτωχοί κι ανήμποροι μακρινοί, παρακατιανοί συγγενείς. Μήπως, τελικά, με αυτούς που εκλέγουμε, αυτό μας αξίζει;