Κυριακή 9 Σεπτεμβρίου 2018

Γεωπολιτικές ανισορροπίες - Από τη Βουδαπέστη του 1994 στην Κριμαία του 2014

Γεωπολιτικές ανισορροπίες
Του Ν. Λυγερού


Κάθε κοινωνικό σύνολο που δεν έχει πάχος χρόνου, θεωρεί ότι η πραγματικότητα είναι σταθερή, ομαλή και ισορροπημένη. Όμως όταν εξετάζουμε πολεμολογικά την πραγματικότητα και χρονοστρατηγικά την ιστορία, αντιλαμβανόμαστε ότι υπάρχουν όχι μόνο αλλαγές φάσης μα και αλλαγές κύκλου. Η μελέτη της Ανθρωπότητας δείχνει ότι δεν είναι η ειρήνη που είναι σταθερή αλλά ο πόλεμος και αυτός είναι χαμαιλεοντικός με την έννοια του Clausewitz. Κατά συνέπεια οι γεωπολιτικές ισορροπίες είναι μια ψευδαίσθηση κι είναι πιο σωστό να μιλούμε για γεωπολιτικούς συμβιβασμούς και γεωπολιτικές ανισορροπίες. Συνήθως οι λαοί αντιλαμβάνονται αυτά τα δεδομένα μέσω κρίσεων ή ακόμα και μέσω πολέμων δηλαδή αργά για να αντιδράσουν και να αντισταθούν αποτελεσματικά. Η εποχή μας δεν είναι πιο παράξενη από άλλες ή λιγότερο, έχει και αυτή χαρακτηριστικά που εξετάζει και μελετά η χρονοστρατηγική. Αυτό που είναι σημαντικό είναι να κατανοήσουμε ότι οι ιστορικοί μελετούν την γραμμένη ιστορία και οι στρατηγιστές την άγραφη ιστορία. Το παρόν είναι απλώς η ζώνη επαφής αυτών των δύο οντοτήτων του χρόνου. Είναι πιο ανθεκτικό το βλέμμα που εξετάζει την εικόνα ως μέλος ενός έργου διότι οι χάρτες λειτουργούν με τη βαρύτητα της ιστορίας. Κι όποιος την ξεχνά και ασχολείται μόνο με γεωγραφία είναι καταδικασμένος να βλέπει τους πολιτικούς χάρτες να αλλάζουν χωρίς εξηγήσεις και να χάνονται εδάφη που δημιουργούν αλησμόνητες πατρίδες. Όμως η Ανθρωπότητα ζει με τον Χρόνο.

Από τη Βουδαπέστη του 1994 στην Κριμαία του 2014
Του Ν. Λυγερού

Όσο παράδοξο κι αν φαίνεται υπάρχει μια άμεση σχέση μεταξύ του Μνημονίου της Βουδαπέστης το 1994 και την κατοχή της Κριμαίας το 2014. Παρόλο που μερικοί συσχετίζουν αυτά τα δύο γεγονότα με την έννοια της παραβίασης, στην πραγματικότητα το Μνημόνιο εξηγεί τον τρόπο διεξαγωγής της κατοχής. Έτσι για να υπάρξει τεχνητή παραβίαση των δύο πρώτων παραγράφων που αφορούν στην Ουκρανία, δεν χρησιμοποιήθηκε επίσημος στρατός όπως στην περίπτωση της Νότιας Οσετίας το 2008, αυτό επέτρεψε στη Ρωσία να μην έχει άμεσες κυρώσεις από τα κράτη μέλη του Μνημονίου και ειδικά από τις ΗΠΑ. Η χρήση ενός στρατού χωρίς διακριτικά, ήταν απλώς μια υβριδική διπλωματία που δεν ξεγέλασε κανέναν βέβαια αλλά έπλασε μια πλάγια επίθεση που δυσκόλεψε την άμεση αντιμετώπιση του προβλήματος κι έπρεπε να σπαταληθεί χρόνος για να υπάρξει συντονισμός αποτελεσματικών αντιμέτρων. Οι κυρώσεις ήρθαν με μεγάλη καθυστέρηση και μεγάλο κόστος για την Ουκρανία. Έτσι η κατοχή της Κριμαίας ξάφνιασε τη διεθνή κοινότητα διότι δεν ήταν προετοιμασμένη λόγω μιας διαχρονικής προπαγάνδας που πάντα την παρουσίαζε ως μια εξαρτημένη κρατική οντότητα. Όμως η ιστορία της Ουκρανίας έχει βαθύ παρελθόν και αυτό είναι ριζικά διαφορετικό από τα δεδομένα που προβάλλει η ρώσικη προσέγγιση. Έχει λοιπόν σημασία όχι μόνο για τώρα αλλά και για το μέλλον να υπάρξει μια ιστορική αποκατάσταση ακόμα πιο γενική από τα στοιχεία του Γολοντομόρ για να γίνει κατανοητό πόσο ευρωπαϊκή είναι η Ουκρανία και η διαχρονική της σχέση με την Ελλάδα ανήκει στα αποδεικτικά στοιχεία.


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου