Αναστάτωση έχει προκληθεί με αφορμή σύσκεψη που έγινε στο Μέγαρο Μαξίμου για τα εξοπλιστικά προγράμματα του Πολεμικού Ναυτικού. Στη σύσκεψη, πέραν του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, έλαβαν μέρος ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Νίκος Παναγιωτόπουλος, ο Σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας Θάνος Ντόκος, ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ στρατηγός Κωνσταντίνος Φλώρος και ο αρχηγός ΓΕΝ, αντιναύαρχος Στυλιανός Πετράκης.
Του Ζαχαρία Μίχα*
(Διευθυντής Μελετών στο Ινστιτούτο Αναλύσεων Ασφάλειας και Άμυνας – ΙΑΑΑ/ISDA)
Αφορμή, κατά τα φαινόμενα, ήταν η περιπλοκή με το πρόγραμμα ναυπήγησης νέων κορβετών,
σε συνδυασμό με την ανάγκη του Πολεμικού Ναυτικού να ανανεώσει το ταχύτερο δυνατόν τον γερασμένο στόλο του. Η σύσκεψη οδήγησε σε έναν ορυμαγδό φημών στα κοινωνικά δίκτυα περί του περιεχομένου των συζητήσεων. Στο κέντρο το «αγαπημένο» θέμα της απόκτησης μεταχειρισμένων αμερικανικών πλοίων, καθώς το US Navy προχωράει στην απόσυρσης σκαφών LCS (Littoral Combat Ships), καθώς επίσης και θηριωδών καταδρομικών Ticonderoga.Σε όσες πηγές κι αν κατέφυγε ο υπογράφων (κυβερνητικές, ευρωπαϊκές και αμερικανικές) δεν υπήρξε ούτε μία που να επιβεβαίωσε ότι έχει ανοίξει τέτοιο θέμα από ελληνικής πλευράς. Κατά συνέπεια, ασχέτως εάν ένα θέμα ετέθη από οποιονδήποτε υπό τη μορφή κατάθεσης μιας υποκειμενικής άποψης, δεν σημαίνει ότι αυτομάτως πρέπει να θεωρείται υφιστάμενο.
Η ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ
Εξάλλου, τον τελευταίο λόγο σε τέτοια ζητήματα δεν μπορεί παρά να τον έχει ο τελικός χρήστης, δηλαδή το Πολεμικό Ναυτικό. Μπορεί λογικός άνθρωπος να φανταστεί πως σε κάποια χώρα με ισχυρές ένοπλες δυνάμεις και διακριτή ναυτική ισχύ, το να επιβάλει ετσιθελικά η πολιτική ή η ανώτατη στρατιωτική ηγεσία την άποψή της για το πλοίο που θα πρέπει να επιλεγεί;
Στις σοβαρές χώρες, βέβαια, όλα αυτά δεν μπορούν να εξελιχθούν σε πρόβλημα. Είναι θωρακισμένες συστημικά, με τέτοιες διαδικασίες και προϋποθέσεις στην πορεία για την υιοθέτηση της μιας ή της άλλης λύσης, ώστε να διασφαλίζεται ότι η τελική επιλογή θα είναι το αποτέλεσμα μιας παραγωγικής συζήτησης και ανάλυσης των επιλογών, ασχέτως της επιρροής που μπορεί να ασκήσει οποιοσδήποτε ενδιαφερόμενος.
Στις σοβαρές χώρες όμως υπάρχει και λογοδοσία. Υπάρχει παρακολούθηση της καλής εκτέλεσης των αποφάσεων που λαμβάνονται με εκθέσεις προόδου που ασκούν σκληρή κριτική, ενώ υπάρχουν και ουσιαστικές, μη προσχηματικές, διαδικασίες κοινοβουλευτικού ελέγχου. Στις αρμόδιες επιτροπές κανείς δεν επιτρέπεται να είναι άσχετος. Προς διασφάλιση αυτού το έργο των συμμετεχόντων υποστηρίζεται από ειδικούς επιστήμονες.
Αυτό διασφαλίζει ότι αν μη τι άλλο οι παρατηρήσεις θα γίνονται επί της ουσίας του εξεταζόμενου θέματος, άρα θα υπάρχει ένα ελάχιστο επίπεδο ποιότητας στη διαδικασία. Επίσης, διασφαλίζει ότι η θεσπισμένη διαδικασία δεν θα εκφυλίζεται στην ανάγκη τήρησης ενός ανούσιου προσχήματος για να δίδεται η εντύπωση τήρησης διαφάνειας, ενώ στην ουσία η απόφαση λαμβάνεται με άλλα κριτήρια, μη επιχειρησιακά. Όλα συνυπολογίζονται και σταθμίζονται, υπάρχει όμως πάντα ένα όριο που δεν πρέπει να ξεπεράσει κανείς.
ΙΤΑΛΙΚΗ… ΠΑΡΑΦΩΝΙΑ
Τούτων λεχθέντων, οι υπάρχουσες πληροφορίες δείχνουν πως επιβεβαιώνεται η παρελθούσα εκτίμηση του υπογράφοντος ότι οι πολιτικές εξελίξεις στην Ιταλία θα επηρεάσουν το πρόγραμμα των κορβετών. Επί κυβέρνησης Μάριο Ντράγκι η επιδίωξη της Αθήνας για δημιουργία «συμμαχίας του ευρωπαϊκού νότου» είχε, αν μη τι άλλο, στέρεη γεωπολιτική λογική. Κι αυτή, σε συνδυασμό με την απολύτως αποδεκτή επιχειρησιακά πρόταση για τη ναυπήγηση κορβετών τύπου Doha από την ιταλική Fincantieri.
Όπως άλλωστε συνέβη και στην περίπτωση του συμβολαίου απόκτησης 3+1 φρεγατών FDI Belharra HN της γαλλικής Naval Group, το οποίο άνοιξε τον δρόμο για την υπογραφή προωθημένου συμφώνου αμυντικής συνδρομής με τη Γαλλία. Κι όλα αυτά, ασχέτως των –εύλογων κατά την άποψη του γράφοντος– ενστάσεων για τη διαδικασία που ακολουθήθηκε έως ότου καταλήξουμε στην τελική επιλογή και την υπογραφή σύμβασης.
Με απλά λόγια, η κυβέρνηση δείχνει να θεωρεί –έστω κάπως απλουστευτικά– ότι η προοπτική σχηματισμού κυβέρνησης στην Ιταλία, στην οποία θα δεσπόζει ακροδεξιά παράταξη, δεν επιτρέπουν την προώθηση του αρχικού σχεδιασμού. Η ζημιά είναι μεγάλη, καθώς η ιταλική πρόταση ήταν η μοναδική που συμπεριλάμβανε τα Ναυπηγεία Ελευσίνας, την επανεκκίνηση των οποίων φιλοδοξούσε να πετύχει η ελληνική πλευρά, δίνοντας τη ναυπήγηση αριθμού κορβετών σαν «προίκα».
Το επιχείρημα είναι ότι πέραν των αναγκών υποστήριξης της ελληνικής κοινωνίας από τις συνέπειες της ενεργειακής κρίσης που απομυζά κονδύλια δισεκατομμυρίων, υπάρχει και το πρόβλημα ουσίας για την αμυντική θωράκιση της χώρας, το πρόβλημα των κορβετών. Το πρόβλημα δεν θα υφίστατο εάν ο σχεδιασμός δεν ήταν αποσπασματικός και αφορούσε το Πολεμικό Ναυτικό και το Λιμενικό Σώμα όχι για τα επόμενα λίγα χρόνια, αλλά απλωνόταν στις επόμενες δεκαετίες.
Δεδομένων των συνθηκών ασφαλείας που αντιμετωπίζει η χώρα, είναι απορίας άξιο πως δεν μπορούμε να συμφωνήσουμε ότι η άμυνα, που εγκαταλείφθηκε για διάστημα μεγαλύτερο της δεκαετίας, πρέπει να αποτελεί βασική εθνική προτεραιότητα. Ο μακροχρόνιος σχεδιασμός θα προσέλκυε το ενδιαφέρον των κολοσσών του ναυπηγικού κλάδου και θα συντηρούσε περισσότερα του ενός ναυπηγεία.
ΜΑΚΑΡΙ ΝΑ ΗΤΑΝ ΜΟΝΟ ΟΙ ΚΟΡΒΕΤΕΣ
Μπορεί η δημοσιότητα να έχει εστιάσει στις κορβέτες, αλλά οι πιεστικές ανάγκες του Πολεμικού Ναυτικού είναι περισσότερες: Πρώτον, η άσκηση του δικαιώματος για άλλη μια φρεγάτα Belharra για λόγους οικονομιών κλίμακος. Δεύτερον,
η τελική απόφαση για την αναβάθμιση ή μη των φρεγατών MEKO 200HN.
Πρέπει να ζυγιστεί η ηλικία των πλοίων με το ότι θα χρειαστούν δυο
χρόνια μέχρι να υπογραφεί συμβόλαιο. Τρίτον, η έγκαιρη αναβάθμιση μέσης ζωής των πυραυλακάτων τύπου Super Vita ώστε να μην εξελιχθούν σε νέες MEKO. Τέταρτον, η αναβάθμιση μέσης ζωής των υποβρυχίων Type 214 και η προμήθεια νέων υποβρυχίων.
Η άμυνα είναι «ακριβό σπορ», με το οποίο δεν γίνεται να μην ασχολούνται χώρες με καυτά προβλήματα ασφαλείας, όπως η Ελλάδα, εάν βέβαια υπάρχει απόφαση να επιβιώσουμε ως ανεξάρτητο κράτος. Πέραν της άμεσης κάλυψης των απολύτως πιεστικών ανελαστικών αναγκών, υπάρχει σοβαρό ζήτημα και με την επιλογή μιας σχεδιαστικής πρότασης για την εγχώρια ναυπήγηση πλοίου που θα καλύψει μεγάλο μέρος των αναγκών του Πολεμικού Ναυτικού τις επόμενες δεκαετίες.
Το πολιτικό σύστημα πρέπει να κατανοήσει επιτέλους ότι πρέπει να σταματήσει να αντιμετωπίζει τα προβλήματα του Πολεμικού Ναυτικού και των υπολοίπων Κλάδων ως αναγκαίο κακό, αλλά ως επένδυση στο μέλλον του τόπου, η οποία μπορεί να ευεργετήσει την ελληνική οικονομία. Έτσι θα λυθεί και το πρόβλημα των ναυπηγείων, υπό την προϋπόθεση ότι πρώτα θα συνειδητοποιηθεί το διαχρονικό και διακομματικό έγκλημα που έχει συντελεστεί σε βάρος τους.
Αυτό δεν επιτυγχάνεται με αποσπασματικές αποφάσεις, για τις οποίες έχει ευθύνη και η στρατιωτική ηγεσία. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον προφανώς θα λαμβάνεται υπόψη και το γεωπολιτικό κριτήριο, αλλά μέχρι ένα όριο. Το σίγουρο είναι ότι αυτό δεν γίνεται με ανακάλυψη «ευκαιριών» για αγορές, στις οποίες θα κατευθύνονται τα κονδύλια αφενός δίχως τήρηση των εξοπλιστικών προτεραιοτήτων, αφετέρου μετατρέποντας το οπλοστάσιο των Ενόπλων Δυνάμεων σε αποθήκη κάθε παλιατζούρας που αποσύρεται από τις αμερικανικές.
ΠΗΓΗ defence-point
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου