Δρ. Αθανάσιος Ε. Δρούγος
Η τελευταία έξαρση των ένοπλων επεισοδίων στα σύνορα μεταξύ της Χεζμπολάχ του Λιβάνου και του Ισραήλ έχει προκαλέσει ανησυχίες ότι ο πόλεμος στη Γάζα θα μπορούσε ακόμα να πυροδοτήσει μια ευρύτερη σύγκρουση στη Μέση Ανατολή.
Το περασμένο Σάββατο, το Ισραήλ φέρεται να χτύπησε ένα εργοστάσιο αλουμινίου στον Νότιο Λίβανο, περίπου 15 χιλιόμετρα από τα σύνορα, ενώ η Χεζμπολάχ ισχυρίστηκε ότι κατέρριψε ένα ισραηλινό μη επανδρωμένο αεροσκάφος Hermes 450 και εξαπέλυσε άλλες πέντε επιθέσεις.
Αυτές οι πρόσφατες ανταλλαγές πυρών ήταν από τις πιο βαριές μετά τον πόλεμο μεταξύ Ισραήλ και Χεζμπολάχ (το καλοκαίρι του 2006), ο οποίος άφησε την κυβέρνηση της Βηρυτού σε χαοτική κατάσταση με ένα κολοσσιαίο πρόγραμμα ανασυγκρότησης, ενώ εδραίωσε την υποστηριζόμενη από το Ιράν πολιτοφυλακή της Χεζμπολάχ στον κυρίαρχο ιστό της χώρας (συμμετέχει στην αδύναμη κεντρική κυβέρνηση και είναι στρατιωτικά ισχυρή).
Τακτική
Είναι ιδιαίτερα εμφανές αυτήν τη στιγμή ότι η Χεζμπολάχ και το Ιράν προτιμούν να αποφύγουν μια ευρύτερη άμεση αντιπαράθεση με το Ισραήλ. Αντίθετα, διαχειρίζονται αυτό που από πλευράς μου αναφέρεται ως «πόλεμος της γκρίζας ζώνης», που δεν αποτελεί πλήρη κατάπαυση του πυρός αλλά όχι και έναν πλήρη πόλεμο. Αυτό είναι κάτι το οποίο το Ιράν και η Χεζμπολάχ, με τους παραστρατιωτικούς συμμάχους τους σε όλη την περιοχή, επιλέγουν προς το παρόν. Ενας από τους κύριους λόγους για αυτό είναι ότι η Χεζμπολάχ είναι η μοναδική και η μεγαλύτερη «επένδυση» που έχει κάνει το Ιράν εκτός των συνόρων του. Βάσει αυτής της «επένδυσης» η Χεζμπολάχ επιτίθεται -όχι με μαζικό τρόπο- στα ισραηλινά στρατεύματα από τις 8 Οκτωβρίου (μία ημέρα μετά την επίθεση της Χαμάς σε νότιες ισραηλινές πόλεις).
Το Ισραήλ πολέμησε έναν πόλεμο πέντε εβδομάδων με τη Χεζμπολάχ το καλοκαίρι του 2006, αφού οι μαχητές της ριζοσπαστικής σιτικής οργάνωσης απήγαγαν δύο Ισραηλινούς στρατιώτες κατά τη διάρκεια μιας διασυνοριακής επιδρομής. Η σύγκρουση άφησε περίπου 1.200 Λιβανέζους και 157 Ισραηλινούς (κυρίως στρατιώτες) νεκρούς, εκτόπισε 3,5 εκατομμύρια Λιβανέζους πολίτες και προκάλεσε τεράστιες ζημιές σε αστικές υποδομές στον Λίβανο συνολικού ύψους 2,8 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Το ψήφισμα 1701 του Σ.Α./ΟΗΕ, το οποίο υιοθετήθηκε, είχε σκοπό να επιλύσει τη σύγκρουση του 2006, απαγορεύει στο Ισραήλ να διεξάγει στρατιωτικές επιχειρήσεις στον Λίβανο, αλλά το Ισραήλ έχει κατηγορήσει επανειλημμένα τη Χεζμπολάχ ότι παραβίασε την απόφαση μεταφέροντας λαθραία όπλα από τη Συρία και το Ιράν στον Νότιο Λίβανο. Η Χεζμπολάχ είναι η πρώτη γραμμή αποτροπής και άμυνας για το ιρανικό καθεστώς και για το ομιχλώδες πυρηνικό του πρόγραμμα (αν το Ισραήλ αποφασίσει να χτυπήσει) και δεν πρόκειται να τη σπαταλήσει για να προσπαθήσει να σώσει τη Χαμάς.
Ολα ανοιχτά
Ο Χασάν Νασράλα, ο ηγέτης της Χεζμπολάχ, είπε δύο φορές ότι «όλες οι επιλογές είναι ανοιχτές», αλλά δεν κήρυξε πόλεμο. Κατά τη γνώμη του υπογράφοντος (προς το παρόν) όλα δείχνουν μια προτίμηση από τα ενδιαφερόμενα μέρη για αποφυγή περιφερειακής κλιμάκωσης.
Οι Αμερικανοί, παίζοντας τον ρόλο του μεσολαβητή, δεν θέλουν πόλεμο, ειδικά σε ένα έτος προεκλογικό. Τα κράτη του Κόλπου επικεντρώνονται στην οικονομική ανάπτυξη και στην τιμή του πετρελαίου, και δεν τον θέλουν. Υποστηρίζοντας αυτήν τη θέση ο υπ. Εξωτερικών του Ιράν έχει δηλώσει δημόσια πολλές φορές ότι το Ιράν δεν επιδιώκει να εξαπλωθεί ο πόλεμος Ισραήλ-Χαμάς. Το Ιράν υποστήριξε ότι πέτυχε τους περισσότερους από τους στόχους του, όπως τη διακοπή της διπλωματικής ομαλοποίησης Ισραήλ-Σαουδικής Αραβίας και τη συντριβή του μύθου του άτρωτου του Ισραήλ, στις 7 Οκτωβρίου (είπε πρόσφατα).
Οι σχετικά μικρές προκλήσεις της Χεζμπολάχ κατά του Ισραήλ εξυπηρετούν τον σκοπό να περιπλέξουν τους υπολογισμούς των Ισραηλινών Αμυντικών Δυνάμεων, αλλά όπως φαίνεται από τους αριθμητικά περιορισμένους θανάτους της λιβανέζικης πολιτοφυλακής σε Λίβανο και Συρία από τις 7 Οκτωβρίου (μόνο 76, σύμφωνα με τη βάση δεδομένων μου), το Ιράν δεν ενδιαφέρεται για θυσία της Χεζμπολάχ για χάρη της πιο αναλώσιμης Χαμάς.
Πολλαπλά μέτωπα
Περιζήτητες ή μη, οι μάχες συνεχίζουν να ξεσπούν σε πολλαπλά μέτωπα. Αυτό περιλάμβανε την πειρατεία ενός φορτηγού πλοίου που συνδέεται με το Ισραήλ, καθώς και την ομηρία περισσότερων από δώδεκα μελών του πληρώματός του στις 19 Νοεμβρίου από τους αντάρτες Χούτι της Υεμένης, έναν άλλο ιρανικό πληρεξούσιο. Σύμφωνα με αναφορές, η πολιτοφυλακή ισχυρίστηκε ότι το πλοίο ήταν στόχος λόγω της σύνδεσής του με το Ισραήλ.
Επιπλέον, οι αμερικανικές δυνάμεις στο Ιράκ και τη Συρία έχουν δεχτεί 68 επιθέσεις από μαχητές που υποστηρίζονται από το Ιράν από τις 17 Οκτωβρίου, σύμφωνα με το Πεντάγωνο. Οι ΗΠΑ απάντησαν δυναμικά μόλις πέντε φορές, αλλά έχουν ενισχύσει την περιφερειακή στρατιωτική τους παρουσία σε βάσεις στο Ιράκ, στη Βορειοανατολική Συρία κ.λπ. Στα τέλη Οκτωβρίου, ανέπτυξαν 2.000 Αμερικανικούς στρατιώτες, δύο αεροπλανοφόρα με περίπου 7.500 άτομα το καθένα, δύο καταστροφείς κατευθυνόμενων πυραύλων και εννέα αεροπορικές μοίρες στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και της Ερυθράς Θάλασσας ως αποτρεπτική δύναμη.
Αυτές οι ομάδες κρούσης των αεροπλανοφόρων έχουν σχεδιαστεί για να βρίσκονται στη θάλασσα για μεγάλες χρονικές περιόδους. Εκτιμώ ότι μπορούν να μείνουν εκεί για πάρα πολύ καιρό. Η συναινετική άποψη αυτών των αναλυτών φαίνεται να είναι ότι η στρατηγική της κυβέρνησης Μπάιντεν για την αποτροπή ενός περιφερειακού πολέμου λειτουργεί, τουλάχιστον προς το παρόν.
Οι αμερικανικές προσπάθειες αποτροπής λειτούργησαν είτε πρόκειται (μέσω) των αεροπλανοφόρων στη Μεσόγειο ή στον Κόλπο είτε με την αθόρυβη διπλωματία μέσω μηνυμάτων που έχουν σταλεί στο Ιράν εκ μέρους διάφορων συνομιλητών προειδοποιώντας για τις συνέπειες αν εμπλακεί η Αμερική σε περίπτωση επέκτασης του πολέμου. Εκτιμάται ότι όλα τα παραπάνω στοιχεία έχουν αποφέρει αποτέλεσμα και διαχειρίζονται τις μάχες έτσι ώστε να μην υπάρχει ένας ολοκληρωτικός πόλεμος ή αντιπαράθεση.
Ισορροπία σε τεντωμένο σχοινί
Ποια γεγονότα, όμως, θα μπορούσαν να αλλάξουν τη δυναμική των συγκρούσεων και να οδηγήσουν σε μια γενικευμένη σύρραξη στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής;
Θα μπορούσε το Ισραήλ να στραφεί προς τον Λίβανο αφού τακτοποιήσει τους λογαριασμούς με τη Χαμάς; Το 2006, ούτε η Χεζμπολάχ ούτε το Ισραήλ ήθελαν πόλεμο, αλλά κατέληξαν να πολεμούν για 34 ημέρες.
«Αυτό που κάνουμε στη Γάζα μπορούμε να το κάνουμε και στη Βηρυτό», είπε ο υπ. Αμυνας του Ισραήλ, Γιόαβ Γκάλαντ, στις 11 Νοεμβρίου, σε μια προειδοποίηση προς τη Χεζμπολάχ ενάντια στην κλιμάκωση της βίας κατά μήκος των βόρειων συνόρων. Ο Γκάλαντ φέρεται να έχει μοιραστεί με τον υπ. Εξωτερικών των ΗΠΑ, Αντονι Μπλίνκεν, την επιθυμία του να χτυπήσει προληπτικά τη Χεζμπολάχ, αλλά προφανώς μια τέτοια ενέργεια έχει «παγώσει».
Δίλημμα
Ενα σημείο καμπής που θα μπορούσε να σύρει τη Χεζμπολάχ πιο συντεταγμένα στο πεδίο της μάχης θα ήταν η καταστροφή της Χαμάς ως στρατιωτικής οργάνωσης. Η Χεζμπολάχ θα είχε τότε μια δύσκολη επιλογή να κάνει: Να καθίσει πίσω και να παρακολουθεί τη διάλυση του παλαιστινιακού σκέλους της αντιστασιακής συμμαχίας ή να προσπαθήσει να τη σώσει. Κάτι που εκτιμώ ότι δεν θα το έκαναν επιλέγοντας να μείνουν στο περιθώριο.
Ωστόσο, αν η Χεζμπολάχ εμπλακεί στη σύγκρουση, το αποτέλεσμα θα ήταν καταστροφικό. Αυτό που έκανε η Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου είναι «πράγματα νηπιαγωγείου» σε σύγκριση με αυτά που μπορεί να κάνει η Χεζμπολάχ αν επρόκειτο να εμπλακεί πλήρως και μπορεί ανά πάσα στιγμή, αλλά προς το παρόν δεν θέλει.
Πάντως, μια επίθεση στο συγκρότημα του τζαμιού Al-Aqsa στην κατεχόμενη Ιερουσαλήμ θα μπορούσε να είναι η αφορμή για τη Χεζμπολάχ να εμπλακεί άμεσα. Αυτή θα ήταν μια διαφορετική ιστορία, αλλά, αν ο πόλεμος παραμείνει περιορισμένος στη Γάζα, εκτιμώ ότι η Χεζμπολάχ θα κρατήσει αποστάσεις.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου