Ο θανάσιμος κίνδυνος της “στάσης εξοπλισμών”

Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Από το doureios
 
Η υπογραφή συμβάσεως στις 4 Μαΐου για τριετή χρονομίσθωση των ισραηλινών UAV τύπου Heron και μάλιστα με διαδικασία ψηφιακής υπογραφής, λόγω της πανδημίας του COVID 19, υπογράμμισε τον χαρακτήρα του επείγοντος για την ελληνική πλευρά.
Αντικειμενικώς και αν θεωρήσουμε τα πράγματα υπό την νοοτροπία και τους αργούς ρυθμούς που διέκριναν την προηγουμένη δεκαετία της Μνημονιακής περιόδου, ο ΥΕΘΑ Ν. Παναγιωτόπουλος δεν τα έχει πάει και τόσο άσχημα μέχρι τώρα. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η νέα κυβέρνηση της ΝΔ, δεν απέφυγε την συντηρική και από
πολλές απόψεις “ελαφρά” προσέγγιση της Εθνικής Άμυνας, αφού για τον πρώτο της προϋπολογισμό, αυτόν του 2020, δεν αύξησε τις αμυντικές δαπάνες ούτε ειδικότερα τα κονδύλια για εξοπλισμούς. Διατήρησε το ύψος τους στα επίπεδα που κινήθηκαν τα τελευταία έτη, με τις γνωστές συνέπειες ως προς την παρακμή των Ενόπλων Δυνάμεων και της ετοιμότητος.
Βεβαίως, στο 10μηνο από την κυβερνητική αλλαγή, θα μπορούσαν να έχουν προχωρήσει πολύ περισσότερα πράγματα στον τομέα των εξοπλισμών. Αλλά και πάλι, έπειτα από ένα χαμένο πρώτο δίμηνο που είναι περίπου “αυτονόητο” για την ενημέρωση της νέας πολιτικής ηγεσίας, ο ΥΕΘΑ προώθησε γρήγορα αρκετά προγράμματα από αυτά που είχαν προετοιμάσει οι προηγούμενοι και εκκρεμούσαν. Πράγμα όχι και τόσο… αυτονόητο, την περασμένη δεκαετία.
Τέτοια ήταν η υπογραφή στις 23 Δεκεμβρίου 2019 των τριών συμφωνιών πλαίσιο για το υποπρόγραμμα FOS των 44 μαχητικών Mirage και την επομένη 24 Δεκεμβρίου η υπογραφή -κατά τι βελτιωμένης- της Συμφωνίας Ασφαλείας Εφοδιασμού & Πληροφοριών (SSI Agreement) με την Lockheed Martin για το πρόγραμμα αναβαθμίσεως των 84 F-16. Νωρίτερα, στις 19 Σεπτεμβρίου, είχε υπογραφεί η εκκρεμούσα τροποποίηση της συμβάσεως ΑΩ για την προμήθεια των ΝΗ-90, στην οποία περιλαμβάνεται προμήθεια ανταλλακτικών ύψους 20,5 εκατ. ευρώ.
Στις 8 Οκτωβρίου εξάλλου, εγκρίθηκαν από την Βουλή 10 “μικρά” υποπρογράμματα αρμοδιότητος ΥΦΕΘΑ, που αφορούσαν μεταξύ άλλων μέσα, οπλισμό και ειδικά υλικά για τις Ειδικές Δυνάμεις (ταχύπλοα σκάφη, τυφέκια ελευθέρου σκοπευτού, αλεξίπτωτα κ.λπ.) των οποίων η δρομολόγηση χρόνιζε. Αναλαμβάνοντας η ΓΔΑΕΕ, σταδιακώς προέβη στις σχετικές ενέργειες προκηρύξεως διαγωνισμών.
Στις 17 Δεκεμβρίου δε, παρουσιάσθηκαν και εγκρίθηκαν από την Βουλή άλλα 8 υποπρογράμματα, με σημαντικότερα εξ αυτών της:

• χρονομισθώσεως ενός συστήματος Heron.
• FOS μαχητικών F-16.
• FOS μαχητικών F-4E.
• FOS των ΑΣΕΠΕ ΕΜΒ-145Η ERIEYE.
• FOS ελικοπτέρων S-70 Aegean Hawk του Πολεμικού Ναυτικού,

Στην ΓΔΑΕΕ προωθήθηκαν και άλλα υποπρογράμματα που υπέγραψε ο ΥΕΘΑ, εκκινώντας με αυτόν τον τρόπο διαδικασίες συνεννοήσεως με το Υπουργείο Οικονομικών προς εξασφάλιση των σχετικών πιστώσεων και την προκήρυξη διαγωνισμού ή την σύναψη κοινώς αποδεκτού σχεδίου συμβάσεως με ενδιαφερόμενες εταιρείες. Τέτοια ήταν το υποπρόγραμμα:

• αναβαθμίσεως υφισταμένων τορπιλών υποβρυχίων και την FOS αυτών.
• FOS οπλικού συστήματος PATRIOT (2021-2024).
• προμήθειας αντιμέτρων τορπιλών και FOS με προαίρεση αγοράς (Option).

Ψηλά στις εξοπλιστικές προτεραιότητες από το περασμένο έτος, βρίσκονται κυρίως εξοπλιστικά προγράμματα που αφορούν την ναυτική ισχύ της χώρας. Επείγοντα θεωρούνται τα προγράμματα προμηθείας τορπιλών βαρέως τύπου για τα 5 υποβρύχια αυξημένων επιδόσεων του Στόλου, η αναβάθμιση των 4 φρεγατών ΜΕΚΟ 200ΗΝ, η προμήθεια 4 ελικοπτέρων MH-60R με προαίρεση για 3 επιπλέον ενώ το μείζον πρόγραμμα για το μεσοπρόθεσμο μέλλον, είναι η προμήθεια 2 φρεγατών FDI από την Γαλλία.
Κάποια από τα ανωτέρω, εκτιμάται ότι θα μπορούσαν να έχουν ανατεθεί το προηγούμενο έτος, εάν δεν επήρχετο η εξέλιξη των πρόωρων εκλογών και η κυβερνητική αλλαγή. Όσο περνά ο καιρός όμως, η πίεση αυξάνει εξαιτίας των έντονων ρυθμών με τους οποίους εξελίσσεται η τουρκική απειλή ενώ και η πανδημία του COVID 19 με το σοβαρότατο χτύπημα στην οικονομία, δημιουργεί εκρηκτικό κλίμα γύρω από τις αποφάσεις που πρέπει να ληφθούν για την Εθνική Άμυνα.
Το κρίσιμο σημείο είναι εάν θα επιτραπεί στο ΥΠΕΘΑ να εξαντλήσει τον προϋπολογισμό του 2020 για εξοπλισμούς, την στιγμή που οι καταστάσεις επιβάλουν την διάθεση έκτακτης πρόσθετης χρηματοδοτήσεως. Το βέβαιο είναι ότι το 2021 οι εξοπλιστικές δαπάνες πρέπει απαραιτήτως να αυξηθούν, καθώς αυτό επιτάσσεται από την προοπτική και μόνο της υπογραφής συμβάσεως εντός του 2020 για γαλλικές φρεγάτες.
Πέραν όμως των πιεστικών προγραμμάτων που αναφέρθηκαν παραπάνω, θα πρέπει να ληφθεί μέριμνα και για μια δευτερεύουσα ατζέντα εξοπλισμών, με ένα περιορισμένο προϋπολογισμό 30-50 εκατ. ευρώ, η οποία θα αφορά ανάπτυξη και προμήθεια συστημάτων ελληνικής προελεύσεως. Είναι ο μόνος τρόπος μέσω του οποίου μπορούν να επιτευχθούν δύο σοβαροί στόχοι:
α) να ενισχυθεί η Ελληνική Αμυντική Βιομηχανία, αναπτύσσοντας νέα προϊόντα με χρήματα τα οποία επί της ουσίας θα επιστρέψουν στην Εθνική Οικονομία ανακυκλούμενα στην εσωτερική κατανάλωση
β) να καλυφθούν επιχειρησιακές ανάγκες στον Κλάδο που αναμένεται να “αδικηθεί” τα επόμενα έτη σε υλοποίηση μειζόνων προγραμμάτων, τον Ελληνικό Στρατό. 
Ο πρωθυπουργός λοιπόν θα πρέπει να στηρίξει τον ΥΕΘΑ, του οποίου οι ευθύνες δεν μπορεί κατά κοινή ομολογία να αυξάνουν αλλά να μην υποστηρίζεται αναλόγως στο έργο του, εξαιτίας της επικρατήσεως της νοοτροπίας του “λογιστάκου” από το Υπουργείο Οικονομικών. Η Οικονομία θα ανακάμψει και πάλι, παρά το χτύπημα που δέχθηκε. Όμως η ζημιά από ένα δεινό χτύπημα στην Άμυνα και την Εξωτερική Πολιτική κατόπιν αποφασιτικής τουρκικής ενεργείας, θα είναι μη αναστρέψιμη.

ΠΗΓΗ doureios