Γιατί ο Ερντογάν Στρέφεται και Πάλι στα Βαλκάνια

Της Μύρνας Νικολαΐδου

Οι άριστες σχέσεις Ράμα και Ερντογάν είναι γνωστές. Εξ ού και το ιδιαιτέρως θερμό κλίμα στο οποίο πραγματοποιήθηκε η επίσκεψη του Τούρκου Προέδρου στην Αλβανία την περασμένη Δευτέρα. Μέχρι και το όνομα του Ερντογάν δόθηκε σε πλατεία στην βορειοανατολική πόλη Λιάτσι, όπου εγκαινιάστηκαν τα 520 διαμερίσματα που κατασκευάσθηκαν με κονδύλια της τουρκικής κυβέρνησης για τους πληγέντες από τον καταστροφικό σεισμό του Νοεμβρίου του 2020. Κατά την εκδήλωση ο Τούρκος πρόεδρος

και ο Αλβανός πρωθυπουργός αντάλλαξαν φιλοφρονήσεις περί αδελφικών σχέσεων μεταξύ των δύο λαών και χωρών. Ο Ερντογάν ανέδειξε στην ομιλία του τον πρωταγωνιστικό, όπως τον χαρακτήρισε, ρόλο της Τουρκίας στο πλευρό του αλβανικού λαού ενώ ο Ράμα δήλωσε «περήφανος που έχει φίλο τον Ερντογάν». « Η αρχή της αδελφοσύνης απαιτεί να μείνουμε κοντά όταν έχουμε ανάγκη και όχι όταν καλούμαστε», κατέληξε ο Τούρκος Πρόεδρος. Παρά όμως τον πανηγυρικό αυτό τόνο που δόθηκε στην τελετή, μερικά χιλιόμετρα πιο κάτω, ο πρόεδρος της Αλβανίας Ιλίρ Μέτα, απέδιδε τιμές στο μνημείο του εθνικού ήρωα της Αλβανίας Γεώργιου Καστριώτη στον αγώνα κατά τον Οθωμανών με την ευκαιρία της επετείου του θανάτου του. Ο Καστριώτης (Σκεντέρμπεης) υπήρξε κόκκινο πανί για την Άγκυρα, που επιμένει στην εξάλειψη καθετί που τον θυμίζει στις επίσημες επισκέψεις ηγετών της στην Αλβανία. Μάλιστα στην πλατεία που δόθηκε  το όνομα του Τούρκου προέδρου, ο Γεώργιος Καστριώτης είχε δώσει μια από τις σημαντικότερες νικηφόρες μάχες κατά του Σουλτάνου.

Ο Αλβανός ήρωας στον αγώνα κατά των Οθωμανών δεν είναι και το μόνο αγκάθι  στις σχέσεις των δύο πλευρών. Το μεγαλύτερο πρόβλημα  ακούει στο όνομα FETO, την οργάνωση του νούμερο ένα εχθρού του Ερντογάν, Φετουλάχ Γκιουλέν, που είναι ιδιαιτέρως δραστήρια στην Αλβανία. Ο Ερντογάν ζήτησε δημόσια από την αλβανική πλευρά «να ανταποκριθεί θετικά στις ευαισθησίες της Τουρκίας» και να διαλύσει τους πυρήνες της οργάνωσης του Φετουλάχ Γκιουλέν και να παραδώσει στην Τουρκία στελέχη της που βρίσκονται στην αλβανική επικράτεια.  Ωστόσο, τα Τίρανα όχι μόνο δεν έχουν ανταποκριθεί μέχρι στιγμής στο τουρκικό αίτημα, αλλά σε κάποια μέλη της FETO έχει δοθεί η αλβανική υπηκοότητα, προκαλώντας την οργή της Άγκυρας. Παράλληλα, η Αλβανία εξακολουθεί να στηρίζει τις κουρδικές δυνάμεις που μάχονται σε Συρία και Ιράκ.

Τα ανωτέρω δεν είναι πάντως ικανά να διαταράξουν τις καλές σχέσεις των δύο χωρών, που έγιναν ακόμη πιο στενές κατά την διάρκεια της πανδημίας αλλά και των δύο σεισμών που έπληξαν την Αλβανία. Σε οικονομικό επίπεδο,  αυτή την στιγμή ο όγκος του διμερούς εμπορίου μεταξύ Τουρκίας και Αλβανίας είναι περίπου 700 εκατομμύρια δολάρια και ο στόχος της Τουρκίας είναι να αγγίξει το 1 δισεκατομμύριο δολάρια και μάλιστα το συντομότερο. Εξάλλου η Τουρκία έχει επενδύσει πάνω από 3,5 δισεκατομμύρια δολάρια στην Αλβανία, συμπεριλαμβανομένων των συμβάσεων υπηρεσιών. Σχεδόν 600 εγγεγραμμένες τουρκικές εταιρείες δραστηριοποιούνται στην Αλβανία, και αυτές οι εταιρείες όχι μόνο συμβάλλουν στην παραγωγή, αλλά παρέχουν επίσης απασχόληση σε περίπου 15.000 άτομα.  Κάτι που σημαίνει ότι  η Τουρκία είναι ένας από τους μεγαλύτερους ξένους επενδυτές στην Αλβανία.

Αλλά και σε γεωπολιτικό επίπεδο μετά την αποχώρηση των Δυτικών από το Αφγανιστάν και τις τεταμένες σχέσεις ΝΑΤΟ-Ρωσίας, η Τουρκία επιδιώκει να αναλάβει εκ μέρους της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας τον ρόλο του σταθεροποιητή των Βαλκανίων κόντρα στην αυξανόμενη ρωσική επιρροή. Έτσι προσπαθεί να ενισχύσει τις σχέσεις επιρροής της σε Αλβανία, Σερβία, Κόσσοβο και Βοσνία Ερζεγοβίνη, κάνοντας αισθητή την παρουσία της τους τελευταίους μήνες και ειδικά στην οξύτατη κρίση στο εσωτερικό της τελευταίας.  «Από εδώ και πέρα θα συνεχίσουμε να στεκόμαστε στο πλευρό των Βόσνιων αδελφών πιο δυνατά και διαφορετικά», ανέφερε με νόημα ο Τούρκος Πρόεδρος σε συνομιλία του με εκπροσώπους μουσουλμανικών ενώσεων στην Τουρκία προ δύο μηνών, επισημαίνοντας ότι ο αυτοκινητόδρομος από το Σεράγεβο προς το Βελιγράδι είναι «ειρηνευτικό έργο». Φυσικά δεν παρέλειψε να υπενθυμίσει ότι η Τουρκία επενδύει περισσότερα από 250 εκατομμύρια δολάρια στην Βοσνία Ερζεγοβίνη.

Ένας άλλος σημαντικός παράγων είναι οι κρυφές βλέψεις του Ερντογάν να δει τον Ράμα στην θέση του γ.γ του ΝΑΤΟ, μετά την λήξη της θητείας του Γιενς Στόλτενμπεργκ τον ερχόμενο Σεπτέμβριο. Η εν λόγω υποψηφιότητα θα μπορούσε να στηριχθεί από την Ουγγαρία, την Τσεχία και την Πολωνία, ωστόσο είναι εξαιρετικά δύσκολο να καρποφορήσει  καθώς για την θέση ήδη ερίζουν μεταξύ άλλων η Βρετανία, που θέλει την θέση διακαώς μετά το Brexit κι η Ιταλία βάζοντας στην αρένα ονόματα όπως της Φεντερίκα Μογκερίνι, πρώην επικεφαλής της ευρωπαϊκής εξωτερικής πολιτικής και του Ενρίκο Λέτα, πρώην Πρωθυπουργός της Ιταλίας.

ΠΗΓΗ energia