Οι στρατηγικές κινήσεις στο πεδίο της μάχης και τα διλήμματα Ουκρανών και Ρώσων - Η Μόσχα δεν βλέπει φως στο τούνελ χωρίς επίλυση ζητημάτων ασφάλειας και άλλων οικονομικών, ενεργειακών και χρηματιστηριακών θεμάτων, που σχετίζονται με τις κυρώσεις και την ομαλή λειτουργία στο διεθνές σύστημα
Εν μέσω πολεμικών επιχειρήσεων στην Ουκρανία, τόσο η διεθνής κοινότητα όσο και οι αντίπαλες πλευρές, δηλαδή το Κίεβο και η Μόσχα, έχουν στην ατζέντα τους τις συνομιλίες. Το αποτέλεσμα των συνομιλιών είναι συναφές με ό,τι συμβαίνει στο πεδίο της μάχης, αλλά και με εκείνο της οικονομίας, την ίδια στιγμή, κατά την οποία, τόσο η Δύση όσο και η Ρωσία είναι ταμπουρωμένες πίσω από τη δική τους, η καθεμιά, προπαγάνδα. Η Τουρκία παρότι εισβολέας αναλαμβάνει ρόλο ειρηνοποιού κυπροποιώντας, μάλιστα, το Ουκρανικό μέσω της φόρμουλας του συστήματος εγγυήσεων.
Το κλειδί και οι νέες αρχιτεκτονικές…
Βεβαίως, τον κεντρικό ρόλο στις διαπραγματεύσεις έχει ο κάτοχος της ισχύος. Και αυτός είναι η Ρωσία, ανεξαρτήτως εάν οι επιχειρήσεις βαίνουν ή όχι με βάση το αρχικό πλάνο ή εάν έχουν αναπροσαρμοστεί. Γίνονται, μάλιστα, διαφορές διαρροές, κυρίως από πλευράς ΗΠΑ και Βρετανίας, όπως συνέβη την περασμένη εβδομάδα με τις συνομιλίες στην Κωνσταντινούπολη, που λίγες ώρες αργότερα απεδείχθη ότι επρόκειτο για ψεύδη ή για τη μισή αλήθεια. Διπλωματικές πηγές που έχουν επαφή και με τις δυο πλευρές αναφέρουν ότι για τους Ρώσους «δεν μπορεί να υπάρξει συμφωνία για τελική ειρήνευση χωρίς την άρση των οικονομικών μέτρων που θέτει σε βάρος τους η Δύση», διότι, όπως τονίζεται: «Πρόκειται αφενός για περιουσιακά στοιχεία της Ρωσίας που παραμένουν παγωμένα σε Δυτικές τράπεζες. Μπορεί -παρατηρούν- να γίνεται λόγος για νέα αρχιτεκτονική ασφάλειας εντός και εκτός ΝΑΤΟ, αλλά -όπως επισημαίνεται- και οι εμπορικές και οικονομικές καθώς και οι χρηματιστηριακές συναλλαγές θα αλλάξουν. Δεν θα είναι οι ίδιες όπως πριν από τον πόλεμο. Θα υπάρξουν και στον τομέα αυτό εξελίξεις δομικού - αρχιτεκτονικού χαρακτήρα, με την Κίνα να έχει σημαντικό ρόλο να διαδραματίσει».
Ερωτήματα και οικονομικές σχέσεις…
Το ερώτημα είναι κατά πόσον μπορούν οι Δυτικοί, δηλαδή οι ΗΠΑ και η ΕΕ και τα κράτη μέλη της, να δεσμευτούν περί της άρσης των οικονομικών κυρώσεων. Συναφώς γεννώνται αλυσίδα ερωτημάτων, όπως: Πώς θα ρυθμιστεί η ενεργειακή σχέση της ΕΕ και των κρατών της με τη Ρωσία στην παρούσα φάση και μετά τη λήξη του πόλεμου; Πώς θα λειτουργήσουν οι οικονομικές και εμπορικές σχέσεις και το τραπεζικό σύστημα μεταξύ Ρωσίας και Δύσης μετά τον πόλεμο; Θα συνεχίσει η Μόσχα να συναλλάσσεται σε δολάρια και ευρώ μετά την κρίση ή θα βρει συμμάχους όπως η Κίνα και άλλες ασιατικές χώρες για να δημιουργήσουν διαφορετική μεταξύ τους νομισματική ζώνη; Θα συνεχίσει, για παράδειγμα, ο Πούτιν να είναι persona non grata; Όχι μόνον ο Ρώσος Πρόεδρος αλλά και άλλοι αξιωματούχοι ή και ολιγάρχες… Λογικό είναι ότι μετά τη λήξη των όποιων συνομιλιών Ρωσίας και Ουκρανίας θα αρχίσουν οι συνομιλίες Ρωσίας και Δύσης για τις οικονομικές τους σχέσεις, για τα θέματα ασφάλειας, εμπορίου και ενέργειας. Διπλωματικές πηγές αναφέρουν ότι ένας τέτοιος διάλογος μπορεί να αρχίσει εκ παραλλήλου με αυτόν της Ουκρανίας.
Ειρηνευτική διαδικασία
Η άρση των κυρώσεων είναι το κλειδί, συν του γεγονότος ότι υπάρχουν θέματα - αγκάθια για να προχωρήσουν και να καταλήξουν οι συνομιλίες μεταξύ Ρωσίας - Ουκρανίας, όπως:
- Το καθεστώς των νοτιοανατολικών περιοχών της Ουκρανίας, της Μαριούπολης και της Κριμαίας. Ειδικώς για την Κριμαία οι Ρώσοι συζητούν μόνο την αποδοχή του υφιστάμενου καθεστώτος. Ότι, δηλαδή, με βάση το ομοσπονδιακό σύνταγμα της Ρωσίας η Κριμαία είναι πλέον τμήμα της χώρας. Το ίδιο, όμως, υποστηρίζουν και οι Ουκρανοί από τη δική τους πλευρά. Η πρόταση για έναρξη διαλόγου για τις κατακτηθείσες από τη Ρωσία περιοχές με ορίζοντα εξεύρεσης τελικής λύσης τα 15 έτη, δεν είναι ακόμη σχηματοποιημένη. Κάτι τέτοιο, βεβαίως, είναι πολύ πιθανό, κατά μία άποψη, να συνιστά φόρμουλα για να περάσουν εδάφη της Ουκρανίας στη Ρωσία από την πίσω πόρτα καθότι: Α) Η Ρωσία έχει ήδη εφαρμόσει τη διπλωματία των διαβατηρίων. Δηλαδή έχει παραχωρήσει δικά της διαβατήρια σε ρωσόφωνους ή Ρώσους της Ουκρανίας και προφανώς θα μεταφέρει και άλλους πληθυσμούς στις κατακτηθείσες περιοχές. (Β) Είναι ερώτημα κατά πόσον θα επιστρέψουν οι Ουκρανοί στις περιοχές που έχουν ήδη τεθεί κάτω από τον έλεγχο του ρωσικού στρατού, όταν μάλιστα τα πάντα είναι κατεστραμμένα. Επί τούτου εγείρονται ζητήματα ασφάλειας και διοίκησης.
- Το καθεστώς της ουδετερότητας της Ουκρανίας. Ήδη, ο Ουκρανός Πρόεδρος έχει αποδεχθεί ότι η χώρα του δεν θα ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, ούτε θα γίνει πυρηνική δύναμη, αλλά θα καταστεί μελλοντικά κράτος μέλος της ΕΕ. Η Μόσχα φαίνεται να συζητά την πρόταση αυτή και προφανώς θα πρέπει να εξεταστούν ουσιαστικές και άλλες τεχνικές λεπτομέρειες, όπως οι εξής: Θα έχει ή όχι στρατό η Ουκρανία; Πόσο και για ποιο σκοπό; Πώς θα ελέγχονται τα συμφωνηθέντα και από ποιους;
- Υποβλήθηκε πρόταση από τους Ουκρανούς, προφανώς σε συνεννόηση με τους Δυτικούς, για εγγυήτριες δυνάμεις, μεταξύ των οποίων τα τέσσερα από τα πέντε μόνιμα μέλη του Σ. Ασφαλείας, δηλαδή η Κίνα, η Γαλλία, το Ην. Βασίλειο και οι ΗΠΑ, καθώς και η Τουρκία με το Ισραήλ.
Κράτος ή προτεκτοράτο;
Επί τη βάσει των ανωτέρω εγείρονται τα εξής ερωτήματα:
Πρώτον, ο Ουκρανός Πρόεδρος μπήκε σε έναν πόλεμο για την εδαφική ακεραιότητα και την ανεξαρτησία της χώρας του και για την ένταξη στο ΝΑΤΟ, καθώς και για τα πυρηνικά. Έστειλε τους πολίτες του και τον στρατό του στο πεδίο της μάχης, καταστράφηκε η χώρα του, και τώρα αλλάζει πολιτική 180 μοιρών, τονίζοντας ότι δεν θέλει ένταξη στο ΝΑΤΟ και ότι είναι έτοιμος να συζητήσει το καθεστώς της Κριμαίας και των νοτιοανατολικών περιοχών. Γιατί έπρεπε να ζήσει η χώρα του μια τραγωδία για να συζητήσει επί αυτών των ζητημάτων και δεν άρχισε τη βάση του διαλόγου που θέτει σήμερα εξ υπαρχής, πριν από τον πόλεμο; Κανονικά, όπως στέλνει τους στρατιώτες του στον πόλεμο και τους λέει να σταθούν στις γραμμές τους μέχρις εσχάτων, δεν θα έπρεπε να πράξει το ίδιο και για τον εαυτό του; Διότι, εν συνεχεία θα διχάσει τη χώρα του ακόμη περισσότερο εάν οι όποιοι συμβιβασμοί θεωρηθούν ως προδοσίες. Βεβαίως, ισχυρίζεται ότι θα θέσει τη συμφωνία ενώπιον του λαού. Αυτή η επιλογή δεν του εξασφαλίζει ότι θα αποφύγει τον εμφύλιο.
Δεύτερον, ο Ουκρανός Πρόεδρος και η διεθνής κοινότητα τονίζουν ότι υπερασπίζονται την εδαφική ακεραιότητα, την ανεξαρτησία και την κυριαρχία των λαών. Τάσσονται εναντίον της αλλαγής συνόρων και υπέρ της αυτοδιάθεσης των λαών, δηλαδή να αποφασίζουν μόνοι τους και ελεύθερα για την τύχη τους και το μέλλον τους. Ορθώς πράττουν. Εγείρονται, όμως, τα εξής ερωτήματα: Πώς το σύστημα των ξένων εγγυήσεων συνάδει με την κυριαρχία και την ανεξαρτησία ή με την αυτοδιάθεση των λαών; Δηλαδή ο Πρόεδρος Ζελένσκι στέλνει τους Ουκρανούς στον πόλεμο και οι Δυτικοί επιβάλλουν εμπάργκο στον Ρώσο εισβολέα για να μετατραπεί η Ουκρανία σε προτεκτοράτο των Μεγάλων Δυνάμεων, μεταξύ των οποίων και τα κράτη του ΝΑΤΟ; Με άλλα λόγια, πεθαίνουν οι Ουκρανοί στα πεδία των μαχών και ο Πρόεδρός τους δέχεται ξένους εγγυητές. Στα μεν νοτιοανατολικά της χώρας συζητά πώς θα παραδώσει κυριαρχία στη Ρωσία, στη δε υπόλοιπη χώρα πώς θα παραδώσει τμήματα της κυριαρχίας του σε μια ομάδα πατρόνων (αφεντικά); Όταν αναφέρονται οι Δυτικοί σε σεβασμό της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας, αυτό εννοούν; Να είναι υπό την δική τους ευθύνη και μερική έστω κυριαρχία και κηδεμονία; Προσοχή: Είναι πιο ορθό να επιμένει ο Ουκρανός Πρόεδρος στην ένταξη στο ΝΑΤΟ, παρά στις εγγυήσεις. Γιατί; Διότι με την ενσωμάτωση στο ΝΑΤΟ, νομικά τουλάχιστον, θα ήταν ισότιμος εταίρος και θα μπορούσε να ενισχύσει την κυριαρχία του και την ασφάλειά του. Αντιθέτως, με τις ξένες εγγυήσεις, η κυριαρχία του και η ασφάλειά του θα εξαρτώνται από τους άλλους. Συνεπώς, προχώρησε ο Πρόεδρος Ζελένσκι σε έναν πόλεμο για κυριαρχία και αξιοπρέπεια και μέσα από αυτόν, με τις προτάσεις που ο ίδιος εισηγείται, κινδυνεύει να τα χάσει και τα δυο.
Το δίλημμα της Μόσχας και το ΝΑΤΟ
Χαμένοι όμως θα είναι και οι Ρώσοι, εάν δεχθούν ως εγγυήτριες δυνάμεις εντός της Ουκρανίας, τις ΗΠΑ, τη Γαλλία και το Ην. Βασίλειο. Υπό αυτές τις συνθήκες, γιατί προχώρησαν σε πόλεμο και πληρώνουν κόστος; Για να μη δεχθούν φραστικά την ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, αλλά να την δεχθούν με χειρότερο τρόπο, δηλαδή μέσω των εγγυήσεων που θα προσφέρουν χώρες του ΝΑΤΟ;
Ο «σύμμαχος» Ερντογάν…
Πέραν των ανωτέρω, εγείρονται ερωτήματα που αφορούν και την Κύπρο και την Ελλάδα σε σχέση με τη φόρμουλα λύσης στη βάση των εγγυήσεων αλλά και τον ειρηνοποιό ρόλο της Τουρκίας, η οποία ταυτοχρόνως είναι και εισβολέας. Εφόσον ο ΟΗΕ δεν έχει σημαντικό ρόλο να διαδραματίσει λόγω της παράλυσής του, που είναι προϊόν του ρωσικού βέτο στο Συμβούλιο Ασφαλείας, η Τουρκία αναδεικνύεται σε ειρηνοποιό χώρα παρότι εισβολέας. Ο Έλληνας Πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκη αποκαλεί τον Ερντογάν ως σύμμαχό του και η Λευκωσία, αντί να αξιώνει τον σεβασμό των κυριαρχικών της δικαιωμάτων, που παραβιάζονται από την Τουρκία, υιοθετεί τις βρετανικές υποδείξεις και προτάσσει ΜΟΕ για το άνοιγμα του παράνομου αεροδρομίου της Τύμπου και την αποδοχή χωριστής οντότητας στα κατεχόμενα. Πώς τοποθετείται η Λευκωσία επί του θέματος των εγγυήσεων στην Ουκρανία εντός της ΕΕ, έστω για την τιμή των όπλων, αλλά και για την ουσία; Ο Ερντογάν αποκαθάρει εαυτόν μέσα από την κρίση της Ουκρανίας με τη συνδρομή του Έλληνα Πρωθυπουργού, που τον εμφανίζει ως σύμμαχό του αντί ως εισβολέα. Ταυτοχρόνως, προωθεί μοντέλα εγγυήσεων που θα τα μεταφέρει με τον έναν ή τον άλλον τρόπο στο Κυπριακό. Και αν εμείς πούμε όχι, θα μας καταγγείλει για αδιάλλακτους και παράλογους!
Χωρίς πυξίδα
Είναι πρόδηλον ότι η γενικότερη πολιτική των Αθηνών και της Λευκωσίας είναι ελλειμματική. Ορθώς καταδικάζουν την εισβολή της Ρωσίας, διότι η μεν Κύπρος είναι υπό κατοχήν κράτος, η δε Ελλάδα έχει τη μουσουλμανική μειονότητα στη Δ. Θράκη και, ως εκ τούτου, εάν κάνει αποδεκτές τις αποσχιστικές δράσεις στη νοτιοανατολική Ουκρανία με τους ρωσόφωνους, είναι ως να ανοίγει την πύλη στην Τουρκία. Όμως, δεν υπήρχε κανένας λόγος να εμφανιστούν και η Ελλάδα και η Κύπρος με έναν ακραίο πολιτικό λόγο σε βάρος της Μόσχας, πιο οξύ από άλλους εταίρους μας, αλλά εκείνο που θα έπρεπε να συμβεί ήταν το εξής: Να σταθούμε στο πλευρό της γαλλικής Προεδρίας και να διαδραματίσουμε ρόλο διαμεσολαβητή, αφαιρώντας αυτόν που έχει αρπάξει σήμερα και ασκεί ο εισβολέας Ερντογάν. Αυτά δεν τα γράφουμε τώρα, αλλά από την πρώτη στιγμή της κρίσης. Όπως γράφαμε και για τον EastMed ως εναλλακτική επιλογή στις εξαρτήσεις της ΕΕ από το ρωσικό φυσικό αέριο. Ένα θέμα που συνδέεται με τη στρατηγική της «Ευρωπαϊκής Πυξίδας», η οποία προβλέπει νέο υποσύστημα ασφάλειας στην περιοχή μας. Πού, όμως, τέτοια τύχη… Πώς να αλλάξει η τύχη μας, όταν Αθήνα και Λευκωσία δεν έχουν στρατηγική πυξίδα, παρά μόνο συμβιβάζονται με την τουρκική επιθετικότητα στη λογική του εξευμενισμού, οδηγώντας μας σε μικρές ή μεγάλες κρίσεις αντί σε συνθήκες ασφάλειας.
Τρεις βασικές προτάσεις
Είναι ανοικτό το ενδεχόμενο να έλθουν και χειρότερα, εάν δεν υιοθετηθεί πολιτική ουσίας και υπενθύμισης στους πάντες ποια είναι η Τουρκία, στην εξής βάση: 1. Διάσκεψη Τύπου στις Βρυξέλλες από τον Πρόεδρο, για να εξηγήσει διεθνώς ότι η Τουρκία είναι εισβολέας. 2. Κύπρος και Ελλάδα μπορούν να αποτελέσουν τους δυο βασικούς πυλώνες της αρχιτεκτονικής ασφάλειας στη νοτιοανατολική Μεσόγειο. Γύρω μας είναι δυνατό να κουμπώσουν και άλλες χώρες της περιοχής, όπως το Ισραήλ και η Αίγυπτος. Η στρατηγική αυτή συμβαδίζει και με την ΕΕ και με το ΝΑΤΟ και με τις πολιτικές της Γαλλίας. 3. Η Τουρκία θα ήταν δυνατό να συμμετάσχει στην ανωτέρω διαδικασία εφόσον τα στρατεύματά της αποχωρήσουν από τα εδάφη της Κυπριακής Δημοκρατίας, που είναι και εδάφη της της ΕΕ, και εφόσον σεβαστεί την κυριαρχία και την ανεξαρτησία της Κυπριακής Δημοκρατίας χωρίς εγγυήσεις. Δεν έχουμε ψευδαισθήσεις για τις προθέσεις των ηγεσιών μας, που είναι εθισμένες στην πολιτική της φινλανδοποίησης…
Οι κυκλωτικές κινήσεις των Ρώσων και η αντίσταση των Ουκρανών
Ο χάρτης αποτυπώνει την κατάσταση επί του εδάφους και τις περιοχές που ο ρωσικός στρατός κατάφερε να θέσει υπό τον έλεγχό του. Είναι πρόδηλον ότι αφενός βρίσκει αντίσταση την οποία ενδεχομένως δεν υπολόγιζε και, αφετέρου, δεν έχει κατορθώσει να φτάσει στην Οδησσό, έτσι ώστε: Α. Να ενώσει εδαφικά το πέταλο από τα νοτιοανατολικά της Ουκρανίας ώς την Υπερδνειστερία. Β. Να μετατρέψει την Ουκρανία σε «κλειστό κράτος». Δηλαδή, να μην της αφήσει έξοδο στη θάλασσα.
Στη δεύτερη φάση των επιχειρήσεων, η στρατηγική του ρωσικού στρατού επιβάλλει ότι θα επιδιώξει τον αποκλεισμό ουκρανικών δυνάμεων με στρατηγικές κινήσεις που καταλήγουν στο Σημείο (Α) και στο Σημείο (Β), δηλαδή στην Οδησσό. Η μία κίνηση προς το σημείο (Α) έρχεται από τα βορειοανατολικά, η άλλη είναι η κεντρική, δηλαδή από τα ανατολικά και η τρίτη από τα νότια, που σπάει στα δύο. Η μία κίνηση είναι προς Οδησσό και η άλλη προς το σημείο (Α) για τον αποκλεισμό των ουκρανικών δυνάμεων εάν δεν υποχωρήσουν εγκαίρως και για να τεθούν τα θεμέλια για την κατοχή μεγαλύτερου τμήματος της ουκρανικής επικράτειας, που θα συνιστά μαζί με την πολιορκία του Κιέβου πρόσθετο διαπραγματευτικό χαρτί στις συνομιλίες.
ΠΗΓΗ simerini.sigmalive
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου