Η Νύχτα των Κρυστάλλων

Στις 9/10 Νοεμβρίου 1938, ηγέτες των ναζιστών εξαπέλυσαν μια σειρά πογκρόμ κατά του εβραϊκού πληθυσμού στη Γερμανία και στα πρόσφατα προσαρτημένα εδάφη. Το γεγονός αυτό ονομάστηκε Kristallnacht (Η νύχτα των Κρυστάλλων) εξαιτίας των θρυμματισμένων γυαλιών που κάλυψαν τους δρόμους μετά το βανδαλισμό και την καταστροφή εβραϊκών επιχειρήσεων, συναγωγών και σπιτιών.

Σημαντικά γεγονότα

• 1

  Οι Ναζί συγκάλυψαν την οργανωμένη φύση των πογκρόμ. Περίγραψαν τις ενέργειες ως δικαιολογημένες και αυθόρμητες απαντήσεις του γερμανικού πληθυσμού στη δολοφονία ενός γερμανικού διπλωματικού αξιωματούχου Ernst vom Rath.

• 2

  Κατά τη διάρκεια του πογκρόμ, περίπου 30.000 Εβραίοι άνδρες συγκεντρώθηκαν και μεταφέρθηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Αυτή η πρωτοφανής βία του Ράιχ κατά των Εβραίων προκάλεσε τη διεθνή οργή.

• 3

  Μετά τη Νύχτα των Κρυστάλλων, το ναζιστικό καθεστώς διέταξε την εβραϊκή κοινότητα να καταβάλει 1 δισεκατομμύριο Reichsmark «φόρο εξιλέωσης» και έθεσε γρήγορα σε εφαρμογή πολλούς αντιεβραϊκούς νόμους και διατάγματα.

  ΕΝΑ ΠΑΝΕΘΝΙΚΟ ΠΟΓΚΡΟΜ

  

  Ενώ καίγεται η συναγωγή της Oberramstadt κατά την Kristallnacht (Νύχτα των Κρυστάλλων), οι πυροσβέστες αντί για εκείνη σώζουν ένα γειτονικό σπίτι

  Ενώ καίγεται η συναγωγή της Oberramstadt κατά την Kristallnacht (Νύχτα των Κρυστάλλων), οι πυροσβέστες αντί για εκείνη σώζουν ένα γειτονικό σπίτι. Κάτοικοι της περιοχής παρακολουθούν την καταστροφή της συναγωγής. Oberramstadt, Γερμανία, 9-10 Νοεμβρίου 1938.

  • US Holocaust Memorial Museum, courtesy of Trudy Isenberg

  Η Kristallnacht, κατά λέξη, η "Νύχτα των Κρυστάλλων", είναι γνωστή επίσης και ως "Νύχτα των Σπασμένων Τζαμιών". Ο όρος αναφέρεται στο κύμα βίαιων αντισημιτικών πογκρόμ που έλαβαν χώρα στις 9 και 10 Νοεμβρίου 1938. Αυτό το κύμα βίας εξαπλώθηκε στη Γερμανία, στην προσαρτημένη Αυστρία και σε περιοχές της Σουδητίας στην Τσεχοσλοβακία που πρόσφατα είχαν καταληφθεί από γερμανικά στρατεύματα.

  ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΤΟΥ ΟΡΟΥ KRISTALLNACHT

  Η Kristallnacht (Νύχτα των Κρυστάλλων) πήρε το όνομά της από τα θραύσματα γυαλιών που θύμιζαν κρύσταλλα όπως ήταν σκορπισμένα στους δρόμους της Γερμανίας την επόμενη ημέρα του πογκρόμ- σπασμένα τζάμια από τα παράθυρα συναγωγών, σπιτιών και από τις προθήκες των εβραϊκών επιχειρήσεων που λεηλατήθηκαν και καταστράφηκαν κατά τη διάρκεια των βίαιων επεισοδίων.

  Η ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΤΟΥ ΕΡΝΣΤ ΦΟΜ ΡΑΤ

  Το κύμα βίας υποκινήθηκε κυρίως από αξιωματούχους του Ναζιστικού Κόμματος, μέλη των Ταγμάτων Εφόδου (Sturmabteilungen ή SA) και τη Χιτλερική Νεολαία.

  Στις μέρες που ακολούθησαν το πογκρόμ, Γερμανοί αξιωματούχοι δήλωσαν ότι η Kristallnacht ήταν ένα αυθόρμητο ξέσπασμα του λαϊκού αισθήματος με αφορμή τη δολοφονία του Ερνστ φομ Ρατ. Ο Ερνστ φομ Ρατ ήταν ένας αξιωματούχος της γερμανικής πρεσβείας στο Παρίσι. Ο Έρσελ Γκρίνσπαν, ένας 17χρονος Πολωνοεβραίος, είχε πυροβολήσει τον διπλωμάτη στις 7 Νοεμβρίου 1938. Λίγες ημέρες νωρίτερα, οι γερμανικές αρχές είχαν απελάσει από το Ράιχ χιλιάδες Εβραίους με πολωνική υπηκοότητα που ζούσαν στη Γερμανία. Ο Γκρίνσπαν είχε πληροφορηθεί ότι οι γονείς του, κάτοικοι Γερμανίας από το 1911, ήταν ανάμεσα σε αυτούς που απελάθηκαν.

  Αρχικά, η Πολωνία αρνήθηκε να επιτρέψει την είσοδο στους γονείς του Γκρίνσπαν και στους άλλους εκτοπισμένους Πολωνούς Εβραίους. Έτσι, οι απελαθέντες Εβραίοι βρέθηκαν αποκλεισμένοι σε ένα στρατόπεδο προσφύγων κοντά στην πόλη του Zbaszyn στη μεθοριακή ζώνη μεταξύ Πολωνίας και Γερμανίας. Ο Γκρίνσπαν, ο οποίος ήδη κατοικούσε παράνομα στο Παρίσι, προφανώς θέλησε να πάρει εκδίκηση για τις δύσκολες ώρες που περνούσε η οικογένειά του και για αυτόν το λόγο παρουσιάστηκε στη γερμανική πρεσβεία και μέσα στην απόγνωσή του πυροβόλησε τον διπλωματικό υπάλληλο που ανέλαβε να τον εξυπηρετήσει.

  Ο φομ Ρατ υπέκυψε στα τραύματά του στις 9 Νοεμβρίου 1938, δύο ημέρες μετά τη δολοφονική επίθεση. Η ημέρα του θανάτου του έτυχε να συμπέσει με την επέτειο του Πραξικοπήματος της Μπυραρίας του 1923, μιας ημερομηνίας με ιδιαίτερη σημασία για το Εθνικοσοσιαλιστικό Κόμμα. Οι ηγέτες του Κόμματος, οι οποίοι είχαν συγκεντρωθεί στο Μόναχο για τον εορτασμό της επετείου, χρησιμοποίησαν τον φόνο του Γερμανού διπλωμάτη ως πρόσχημα για να εξαπολύσουν μια νύχτα βίαιων επιθέσεων εναντίον των Εβραίων. Ο υπουργός Προπαγάνδας Γιόζεφ Γκέμπελς, ένας από τους βασικούς υποκινητές των πογκρόμ της Kristallnacht,στο λόγο που απεύθυνε στους συγκεντρωμένους Ναζί της "Παλιάς Φρουράς", έκανε διάφορους υπαινιγμούς μιλώντας για την "Παγκόσμια Εβραιοσύνη" που είχε συνωμοτήσει για τη δολοφονία του διπλωμάτη. Ανακοίνωσε επίσης ότι "ο Φύρερ αποφάσισε ... ότι οι διαδηλώσεις δεν πρέπει να προετοιμαστούν ή να διοργανωθούν από το Κόμμα, αλλά, αν ξεσπάσουν αυθόρμητα, δεν πρέπει να παρεμποδιστούν".

  9–10 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ

  

  «Νύχτα των Κρυστάλλων»: Πανεθνικό πογκρόμ

  Η Kristallnacht-—κατά λέξη «Κρυστάλλινη Νύχτα»--μεταφράζεται συνήθως από τα γερμανικά ως «Νύχτα των Κρυστάλλων»· αναφέρεται στο βίαιο αντί-εβραϊκό πογκρόμ στις 9 και 10 Νοεμβρίου του 1938. Το πογκρόμ εκδηλώθηκε σε ολόκληρη τη Γερμανία, που τότε συμπεριελάμβανε την Αυστρία και την περιοχή Σουδητία της Τσεχοσλοβακίας. Εκατοντάδες συναγωγές σε όλο το γερμανικό Ράιχ δέχθηκαν επίθεση, βανδαλίστηκαν, λεηλατήθηκαν, και καταστράφηκαν. Πολλές πυρπολήθηκαν. Οι πυροσβέστες είχαν λάβει διαταγές να αφήσουν τις συναγωγές να καούν αλλά να εμποδίσουν τις φλόγες να εξαπλωθούν σε παρακείμενα κτίρια. Οι βιτρίνες εκατοντάδων καταστημάτων εβραϊκής ιδιοκτησίας έσπασαν και τα προϊόντα λεηλατήθηκαν. Εβραϊκά νεκροταφεία βεβηλώθηκαν. Πολλοί Εβραίοι δέχθηκαν επίθεση από τον όχλο των Ταγμάτων Εφόδου (SA). Τουλάχιστον 91 Εβραίοι σκοτώθηκαν στο πογκρόμ.

  • US Holocaust Memorial Museum

  Τα λόγια του Γκέμπελς ερμηνεύθηκαν ως εντολή για το ξέσπασμα της βιαιοπραγίας. Μετά από το λόγο του, τα ηγετικά στελέχη του Κόμματος έστειλαν σχετικές οδηγίες στα τοπικά γραφεία. Οι βιαιοπραγίες άρχισαν να ξεσπούν σε διάφορα σημεία του Ράιχ αργά το βράδυ της 9ης Νοεμβρίου ως τις πρώτες πρωινές ώρες της 10ης Νοεμβρίου. Στις 10 Νοεμβρίου, ώρα 1:20 π.μ., ο Ράινχαρντ Χάιντριχ ως επικεφαλής των Αστυνομικών Δυνάμεων Ασφαλείας (Sicherheitspolizei) έστειλε ένα επείγον τηλεγράφημα στα αρχηγεία και στα τμήματα της κρατικής αστυνομίας, αλλά και στους επικεφαλής των Ταγμάτων Εφόδου στις εκάστοτε περιφέρειες, το οποίο περιείχε οδηγίες σχετικά με τα επεισόδια. Μονάδες των Ταγμάτων Εφόδου και της Χιτλερικής Νεολαίας σε όλη τη Γερμανία και τις προσαρτημένες περιοχές ενεπλάκησαν στην καταστροφή κατοικιών και επιχειρήσεων που ανήκαν σε Εβραίους. Πολλά από τα μέλη αυτών των μονάδων φορούσαν πολιτικά ρούχα, ώστε να κάνουν πιο πειστική την πλασματική εντύπωση ότι οι αναταραχές οφείλονταν στην "οργισμένη αντίδραση του κόσμου".

  Παρά την επίφαση της αυθόρμητης βίας και την τοπική απόχρωση που είχαν τα πογκρόμ σε διάφορες περιοχές του Ράιχ, οι εντολές που έστειλε κεντρικά ο Χάιντριχ περιείχαν σαφείς οδηγίες: οι "αυθόρμητοι" διαδηλωτές δεν έπρεπε να προβούν σε ενέργειες που θα έθεταν σε κίνδυνο τις ζωές ή τις περιουσίες μη Εβραίων Γερμανών πολιτών. Δεν επιτρεπόταν η άσκηση βίας σε ξένους (ακόμη και σε ξένους εβραϊκής καταγωγής). Πριν από το βανδαλισμό ή την καταστροφή συναγωγών και άλλων ιδιοκτησιών των εβραϊκών κοινοτήτων, οι ταραξίες έπρεπε να αφαιρέσουν όλα τα αρχεία και να μεταφέρουν το αρχειακό υλικό στην Υπηρεσία Ασφαλείας (Sicherheitsdienst ή SD). Οι εντολές καθοδηγούσαν επίσης τις τοπικές αστυνομικές αρχές να συλλάβουν όσους περισσότερους Εβραίους θα μπορούσαν να χωρέσουν στις φυλακές τους, κατά προτίμηση νέους, υγιείς άνδρες.

  ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΕΣ ΣΥΝΑΓΩΓΩΝ ΚΑΙ ΚΤΗΡΙΩΝ

  Οι ταραξίες κατέστρεψαν συνολικά 267 συναγωγές σε όλη τη Γερμανία, την Αυστρία και τη Σουδητία. Πολλές συναγωγές παραδόθηκαν στις φλόγες όλη τη νύχτα σε πλήρη θέα του κοινού και των ανδρών της Πυροσβεστικής, οι οποίοι είχαν λάβει εντολές να παρέμβουν μόνο για να αποτρέψουν την εξάπλωση των πυρκαγιών σε γειτονικά κτήρια. Μέλη των Ταγμάτων Εφόδου και της Χιτλερικής Νεολαίας έκαναν θρύψαλα τις βιτρίνες περίπου 7.500 επιχειρήσεων εβραϊκής ιδιοκτησίας και λεηλάτησαν τα εμπορεύματά τους. Πολλά εβραϊκά κοιμητήρια βεβηλώθηκαν με μανία σε διάφορες περιοχές του Ράιχ.

  Το πογκρόμ ήταν ιδιαίτερα βάναυσο στο Βερολίνο και στη Βιέννη, δύο πόλεις που φιλοξενούσαν τις μεγαλύτερες εβραϊκές κοινότητες του γερμανικού Ράιχ. Άτακτες ομάδες στρατιωτών των Ταγμάτων Εφόδου περιφέρονταν στους δρόμους και επιτίθεντο σε Εβραίους εισβάλλοντας στα σπίτια τους ή αναγκάζοντας όσους Εβραίους συναντούσαν στο δρόμο τους να προβούν σε πράξεις δημόσιου αυτοεξευτελισμού. Αν και οι κεντρικές εντολές δεν περιλάμβαναν τη διάπραξη φόνου, κατά τη διάρκεια της Kristallnacht, τη νύχτα της 9ης προς 10η Νοεμβρίου, βρήκαν το θάνατο τουλάχιστον 91 Εβραίοι. Στα αστυνομικά αρχεία της εποχής κατεγράφη επίσης υψηλός αριθμός βιασμών και αυτοκτονιών στον απόηχο των βιαιοπραγιών.

  ΣΥΛΛΗΨΕΙΣ ΕΒΡΑΙΩΝ ΑΝΔΡΩΝ.

  

  Αναφορά για τους νεοαφιχθέντες κρατούμενους, κυρίως Εβραίους που συνελήφθησαν κατά την Kristallnacht (τη «Νύχτα των Κρυστάλλων»), στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Μπούχενβαλντ

  Αναφορά για τους νεοαφιχθέντες κρατούμενους, κυρίως Εβραίους που συνελήφθησαν κατά την Kristallnacht (τη «Νύχτα των Κρυστάλλων»), στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Μπούχενβαλντ. Μπούχενβαλντ, Γερμανία, 1938.

  • US Holocaust Memorial Museum

  • Προβολή αρχειακού υλικού

  Καθώς οι διωγμοί εξαπλώνονταν, μονάδες των SS και της Γκεστάπο (Μυστικής Κρατικής Αστυνομίας) συνέλαβαν 30.000 Εβραίους, σύμφωνα με τις εντολές που έλαβαν από τον Χάιντριχ. Οι περισσότεροι από αυτούς μεταφέρθηκαν από τις τοπικές φυλακές στο Νταχάου, το Μπούχενβαλτ, το Σαξενχάουζεν και άλλα στρατόπεδα συγκέντρωσης

  Αξίζει να σημειωθεί ότι η Kristallnacht σηματοδοτεί την απαρχή των μαζικών φυλακίσεων Εβραίων από το Ναζιστικό καθεστώς με μοναδική αιτιολογία την εθνική τους ταυτότητα. Εκατοντάδες πέθαναν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης λόγω της βίαιης μεταχείρισής τους. Οι περισσότεροι αποφυλακίστηκαν εντός τριών μηνών, με την προϋπόθεση ότι θα ξεκινούσαν τις διαδικασίες αποχώρησής τους από τη Γερμανία. Πράγματι, η Kristallnacht δεδομένου ότι ήταν η πρώτη ένδειξη για το τι θα ακολουθούσε αργότερα, θα αποτελούσε το κίνητρο για τη μαζική έξοδο των Εβραίων από τη Γερμανία τους επόμενους μήνες.

  Η ΕΠΟΜΕΝΗ ΗΜΕΡΑ

  Αμέσως μετά το πογκρόμ, πολλοί Γερμανοί ηγέτες, όπως ο Χέρμαν Γκέρινγκ, κατέκριναν τις εκτεταμένες υλικές ζημιές που προκάλεσαν οι αντισημιτικές διαδηλώσεις και δήλωσαν ότι, εφόσον δεν υπήρξε παρέμβαση από τις αρχές, το κόστος των ζημιών θα έπρεπε να επιβαρύνει τις γερμανικές ασφαλιστικές εταιρείες και όχι τις επιχειρήσεις των Εβραίων. Ωστόσο, τόσο ο Γκέρινγκ όσο και άλλα κορυφαία στελέχη του Κόμματος αποφάσισαν να εκμεταλλευτούν αυτήν την ευκαιρία για να εισαγάγουν νέα μέτρα με απώτερο στόχο την εξάλειψη των Εβραίων και την υποθετική εβραϊκή επιρροή στην οικονομία της Γερμανίας.

  Η κυβέρνηση της Γερμανίας έκρινε αμέσως ότι οι ίδιοι οι "Εβραίοι" ήταν οι υπαίτιοι για το πογκρόμ και επέβαλαν πρόστιμο ενός δισεκατομμυρίου Reichsmark (μάρκων του Ράιχ), δηλαδή περίπου 400 εκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ με την ισοτιμία του 1938, στην εβραϊκή κοινότητα της Γερμανίας. Η κυβέρνηση του Ράιχ κατάσχεσε όλες τις καταβολές αποζημιώσεων προς τους Εβραίους των οποίων οι κατοικίες και οι επιχειρήσεις είχαν λεηλατηθεί, με αποτέλεσμα το κόστος των επισκευών να επιβαρύνει τελικά τους ίδιους τους Εβραίους ιδιοκτήτες.

  ΑΝΤΙΕΒΡΑΪΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ

  

  Μετά από το πογκρόμ της Kristallnacht ("Νύχτας των Κρυστάλλων"), Γερμανοί πολίτες συναθροίζονται στους δρόμους για να παρακολουθήσουν την καταναγκαστική πορεία των Εβραίων

  Μετά από το πογκρόμ της Kristallnacht ("Νύχτας των Κρυστάλλων"), Γερμανοί πολίτες συναθροίζονται στους δρόμους για να παρακολουθήσουν την καταναγκαστική πορεία των Εβραίων αντρών μέσα από την πόλη. Μπάντεν-Μπάντεν, Γερμανία, 10 Νοεμβρίου 1938.

  • Bildarchiv Preussischer Kulturbesitz

  Στις εβδομάδες που ακολούθησαν, η κυβέρνηση της Γερμανίας θέσπισε δεκάδες νόμους και διατάγματα, με αποκλειστικό στόχο την αρπαγή της ιδιοκτησίας των Εβραίων και των μέσων που χρησιμοποιούσαν για να εξασφαλίσουν τα προς το ζην. Πολλοί από αυτούς τους νόμους επέβαλαν την πολιτική της "Αριοποίησης", δηλαδή τη μεταβίβαση των επιχειρήσεων και της ιδιοκτησίας των Εβραίων σε "Άριους" αποδέκτες, συνήθως για ένα μικρό ποσοστό της πραγματικής τους αξίας. Η νομοθεσία που ακολούθησε απαγόρευσε στους Εβραίους, οι οποίοι ήδη δεν μπορούσαν να εργαστούν στον δημόσιο τομέα, να ασκήσουν τα περισσότερα επαγγέλματα του ιδιωτικού τομέα. Η νομοθεσία συνέχισε να περιορίζει τη συμμετοχή των Εβραίων στη δημόσια ζωή. Οι εκπαιδευτικές αρχές της Γερμανίας απέβαλαν τα εβραιόπουλα που φοιτούσαν ακόμη σε γερμανικά σχολεία. Οι Εβραίοι της Γερμανίας δεν είχαν πλέον το δικαίωμα να αποκτούν άδεια οδήγησης ή να είναι κάτοχοι αυτοκινήτων. Η νομοθεσία περιόρισε την πρόσβαση των Εβραίων στα μέσα μαζικής συγκοινωνίας. Οι Εβραίοι δεν είχαν πλέον δικαίωμα εισόδου σε "γερμανικά" θέατρα, κινηματογράφους ή αίθουσες συναυλιών.

  ΟΡΟΣΗΜΟ

  Τα γεγονότα της Kristallnacht αποτέλεσαν ένα από τα πιο σημαντικά ορόσημα της αντισημιτικής πολιτικής των Εθνικοσοσιαλιστών. Ιστορικοί έχουν επισημάνει το γεγονός ότι μετά από το πογκρόμ, η αντιεβραϊκή πολιτική είχε αρχίσει να εναποτίθεται ολοένα περισσότερο στα χέρια των SS. Επιπλέον, ο παθητικός τρόπος με τον οποίο αντιμετώπισαν τις βιαιοπραγίες οι Γερμανοί πολίτες στην πλειοψηφία τους, έδειξε στο Ναζιστικό καθεστώς ότι η γερμανική κοινή γνώμη ήταν έτοιμη για πιο δραστικά μέτρα.

  Το Ναζιστικό καθεστώς προχώρησε στη διεύρυνση και εντατικοποίηση των μέτρων που είχαν στόχο να αφαιρέσουν κάθε εβραϊκό στοιχείο από την οικονομική και κοινωνική ζωή της Γερμανίας στα χρόνια που ακολούθησαν. Στη συνέχεια, το καθεστώς υιοθέτησε πολιτικές καταναγκαστικής μετανάστευσης και τελικά υλοποίησε το σχέδιο μιας Γερμανίας "ελεύθερης από Εβραίους" (judenrein) με την απέλαση του εβραϊκού πληθυσμού "προς την Ανατολή".

  Κατά συνέπεια, η Kristallnacht θεωρείται ένα από τα πιο σημαντικά ορόσημα στους διωγμούς των Εβραίων από τη Ναζιστική Γερμανία, οι οποίοι κορυφώθηκαν με την απόπειρα αφανισμού των Εβραίων της Ευρώπης.

  ΠΗΓΗ encyclopedia.ushmm