Δευτέρα 1 Απριλίου 2024

ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ – 1 Απριλίου 1955: Έναρξη του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα της ΕΟΚΑ


Στάθης Βασιλείου

Αρχίζει, με προκήρυξη του στρατηγού Γεωργίου Γρίβα, ο αγώνας της ΕΟΚΑ για την απελευθέρωση της Κύπρου από τη Βρετανική αποικιοκρατία.

Η Κύπρος ήταν υπό βρετανική κατοχή από το 1878, όταν η Οθωμανική αυτοκρατορία την “αντάλλαξε” με τη βρετανική στήριξη έναντι των Ρώσων, που στον τότε ρωσοτουρκικό πόλεμο είχαν φθάσει μέχρι τη Θράκη. Η Βρετανία χρησιμοποίησε το νησί ως βάση για την ισχυρή παρουσία της στην Ανατολική Μεσόγειο και ως στήριγμα του Σουέζ, το οποίο εξελισσόταν σε κόμβο μεταξύ των Βρετανικών Νήσων και των Ινδιών.

Για τους Βρετανούς το νησί της Κύπρου ήταν σημαντικό όχι μόνο λόγω θέσης, αλλά γιατί κατοικείτο κατά πλειονότητα από χριστιανικό πληθυσμό, ήταν δίπλα σε μια αυτοκρατορία με κοινά συμφέροντα (Οθωμανική) και μπορούσε να φιλοξενήσει σημαντικές δυνάμεις ναυτικού και στρατού, αν οι καταστάσεις το απαιτούσαν.

Το 1914 όμως, με την έναρξη του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, η Τουρκία τάχθηκε με τις Κεντρικές Αυτοκρατορίες (Γερμανία, Αυστρουγγαρία) και κατά των βρετανικών συμφερόντων. Το Λονδίνο κινήθηκε αμέσως και ενέταξε μονομερώς την Κύπρο στο καθεστώς αποικιών της (η επίσημη πράξη έγινε το 1925).

Στο εξής, η Κύπρος θα δενόταν με τη βρετανική πολιτική στη Μέση Ανατολή αλλά θα ήταν και ένα “δόλωμα” για πολιτικά ανταλλάγματα, που το Λονδίνο κουνούσε πότε μπροστά στη μύτη των Τούρκων και πότε των Ελλήνων. Δύο φορές μέσα σε 30 χρόνια θα προσφερθεί στην Ελλάδα, μία το 1915 και μία το 1940, για να την ενθαρρύνει να εισέλθει στον πόλεμο στο πλευρό της Βρετανίας. Σε κάθε περίπτωση χιλιάδες Έλληνες της Κύπρου εντάχθηκαν στον Βρετανικό στρατό και πολέμησαν ελπίζοντας για ένωση με την Ελλάδα.

Παρόλα αυτά, η βρετανική στάση γινόταν όλο και περισσότερο αυταρχική και αρνητική, όχι μόνο στο να εγκαταλείψουν την Κύπρο αλλά και να εκχωρήσουν οποιαδήποτε ελευθερία στο εσωτερικό, κάτι που έφερε μια πρώτη εξέγερση των Ελλήνων της Κύπρου το 1931. Κι ενώ μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου λάμβανε χώρα η διαδικασία της “αποαποικιοποίησης” και πολλές βρετανικές αποικίες εξελίσσονταν σε ανεξάρτητα κράτη, η Κύπρος παρέμενε σταθερά στη βρετανική κυριαρχία.

Θεωρώντας, πλέον, πως καμία εναλλακτική για την “Ένωση” δεν υπήρχε πέρα από τον ένοπλο αγώνα, ο συνταγματάρχης Γεώργιος Γρίβας, συγκρότησε την Εθνική Οργάνωση Κυπρίων Αγωνιστών (Ε.Ο.Κ.Α.). Ο Γρίβας («Διγενής»), αξιωματικός του Ελληνικού Στρατού και βετεράνος της Μικρασιατικής Εκστρατείας και του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, είχε ιδρύσει και καθοδηγήσει την οργάνωση “Χ” κατά την γερμανική κατοχή στην Αθήνα και διέθετε μεγάλη εμπειρία στον ανταρτοπόλεμο και τη μυστική δράση.

Με τη βοήθεια του αρχιεπισκόπου Μακαρίου του ΙΙΙ, που ανέλαβε την πολιτική οργάνωση, την 1η Απριλίου 1955 εξαπέλυσε τρείς επιθέσεις: εναντίον του Κυπριακού Ραδιοφωνικού Σταθμού, του στρατώνα του Γούλσλεϋ και κατά βρετανικών στόχων στην Αμμόχωστο. Το ίδιο βράδυ, κυκλοφόρησε και η πρώτη προκήρυξη της οργάνωσης, που ανακοίνωνε την έναρξη του ενόπλου αγώνα για την αποτίναξη του βρετανικού ζυγού:

Με την βοήθειαν του Θεού, με πίστιν εις τον τίμιον αγώνα μας, με την συμπαράστασιν ολοκλήρου του Ελληνισμού και με την βοήθειαν των Κυπρίων αναλαμβάνομεν τον αγώνα διά την αποτίναξιν του αγγλικού ζυγού, με σύνθημα εκείνο, το οποίον μας κατέλιπον οι πρόγονοί μας ως ιεράν παρακαταθήκην “Ή ΤΑΝ Ή ΕΠΙ ΤΑΣ”.

Αδελφοί Κύπριοι,

Από τα βάθη των αιώνων, μας ατενίζουν όλοι εκείνοι, οι οποίοι ελάμπρυναν την Ελληνικήν ιστορίαν διά να διατηρήσουν την ελευθερίαν των, οι Μαραθωνομάχοι, οι Σαλαμινομάχοι, οι τριακόσιοι του Λεωνίδα και οι νεώτεροι του Αλβανικού έπους.

Μας ατενίζουν οι αγωνισταί του ’21, οι οποίοι μας εδίδαξαν, ότι η απελευθέρωσις από τον ζυγόν δυνάστου αποκτάται πάντοτε με το ΑΙΜΑ. Μας ατενίζει, ακόμη, σύμπας ο Ελληνισμός, ο οποίος μας παρακολουθεί με αγωνίαν, αλλά και με εθνικήν υπερηφάνειαν.

Ας απαντήσωμεν με έργα, ότι θα γίνωμεν “πολλώ κάρρονες” τούτων.
Είναι καιρός να δείξωμεν εις τον κόσμον, ότι εάν η διεθνής διπλωματία είναι ΑΔΙΚΟΣ και εν πολλοίς ΑΝΑΝΔΡΟΣ, η Κυπριακή ψυχή είναι γενναία.

Εάν οι δυνάσται μας δεν θέλουν να αποδώσουν την λευτεριά μας, μπορούμε να την διεκδικήσουμε με τα ίδια μας τα ΧΕΡΙΑ και με το ΑΙΜΑ μας.

Ο αγών θα είναι σκληρός.
Ο δυνάστης διαθέτει τα μέσα και τον αριθμόν. Ημείς διαθέτομεν την ΨΥΧΗΝ. Έχομεν και το ΔΙΚΑΙΟΝ με το μέρος μας. Γι’ αυτό και θα ΝΙΚΗΣΩΜΕΝ!

Έλληνες,
Όπου και αν ευρίσκεσθε, ακούσατε την φωνή μας.
Εμπρός! Όλοι μαζί για την λευτεριά της Κύπρου μας.

Ε.Ο.Κ.Α.
Ο ΑΡΧΗΓΟΣ ΔΙΓΕΝΗΣ

Ξεκινά έτσι ένας σκληρός και δύσκολος αγώνας και με τη συμμετοχή μεγάλου μέρους του κυπριακού ελληνισμού για την αποτίναξη του βρετανικού ζυγού που θα λήξει, δυστυχώς, όχι με την Ένωση, που ήταν πρωτεύων στόχος του αλλά με την απόδοση ανεξαρτησίας στην Κύπρο και την αναγνώριση της Τουρκίας ως προστάτιδος της νεαρής δημοκρατίας.

ΠΗΓΗ https://military-history.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου