Η Ιερουσαλήμ και η Τεχεράνη βρίσκονται σε σύγκρουση εδώ και 4 δεκαετίες. Με τα χρόνια, αυτός ο «σκιώδης πόλεμος» συνεπαγόταν πολλά πράγματα. Από μυστική δράση μέχρι κυβερνοϊούς και στοχευμένα στρατιωτικά πλήγματα. Μέχρι τώρα, τα περισσότερα γίνονταν μακριά από τα διεθνή φώτα. Ολα άλλαξαν στις 13 Απριλίου, όταν το καθεστώς του Ιράν εξαπέλυσε για πρώτη φορά απευθείας επίθεση από το έδαφός του στο Ισραήλ. Η ιρανική επίθεση σηματοδότησε επίσης μία σημαντική εξέλιξη στην ιρανική στρατηγική, με σημαντικές προεκτάσεις για τη Μέση Ανατολή στο σύνολό της.
Η επίθεση του Ιράν περιλάμβανε όπλα μεγάλης εμβέλειας που χρειάστηκαν ώρες για να φτάσουν στον επιδιωκόμενο στόχο, δίνοντας στο Ισραήλ και στους συμμάχους του άφθονο χρόνο για προετοιμασία. Και, χάρη στην εξαιρετικά ικανή ισραηλινή αντιπυραυλική άμυνα και στη βοήθεια από Ευρωπαίους και περιφερειακούς συμμάχους (Ιορδανία, Σαουδική Αραβία), εξουδετερώθηκε ο μεγαλύτερος αριθμός των drones και των πυραύλων. Ωστόσο, Ισραηλινοί αναλυτές υποστηρίζουν ότι οι ενέργειες του Ιράν δεν θα έπρεπε να κριθούν βάσει του τι πραγματικά συνέβη αλλά με βάση τη ζημιά που θα είχε προκληθεί αν η επίθεση ήταν επιτυχής.
Ερώτημα
Ενα καυτό ερώτημα, όμως, είναι ο παράγοντας Ρωσία στην αντιπαράθεση Ισραήλ-Ιράν. Υστερα από αρκετές ώρες σιωπής μετά την άνευ προηγουμένου επίθεση με πυραύλους και drones του Ιράν στο Ισραήλ, η Ρωσία εξέδωσε την πρώτη επίσημη αντίδραση: Το υπ. Εξωτερικών εξέφρασε την «ακραία ανησυχία» της Μόσχας για «την τελευταία επικίνδυνη κλιμάκωση στη περιοχή». Μπορεί να υπάρχει κάποια αλήθεια σε αυτή τη δήλωση, καθώς οι αναλυτές λένε ότι ένας πόλεμος πλήρους κλίμακας στη Μέση Ανατολή δεν θα ήταν προς το συμφέρον της κυβέρνησης Πούτιν. Προς το παρόν, ωστόσο, φαίνεται πιο πιθανό ότι το Κρεμλίνο είναι ευχαριστημένο με μια εξέλιξη που θα μπορούσε να παίξει στα χέρια του Πούτιν με διάφορους τρόπους, οι περισσότεροι από τους οποίους συνδέονται άμεσα με τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία.
«Η είσοδος της Μέσης Ανατολής σε αχαρτογράφητο έδαφος είναι ό,τι καλύτερο μπορεί να συμβεί στον Πούτιν τώρα», δήλωσε η Χάνα Νότε, ανώτερη συνεργάτιδα στο Πρόγραμμα Ευρώπης, Ρωσίας και Ευρασίας στο Κέντρο Στρατηγικής που εδρεύει στην Ουάσιγκτον.
Αφενός, αποσπά την προσοχή από τον πόλεμο στην Ουκρανία σε μια κρίσιμη στιγμή για το Κίεβο, καθώς ο ρωσικός στρατός σφυροκοπά την ενεργειακή υποδομή της χώρας και βομβαρδίζει πόλεις (Χάρκοβο, Οδησσός). Επίσης, ο πόλεμος Ισραήλ-Χαμάς έχει περιπλέξει την παγκόσμια αντίληψη για τον πόλεμο στην Ουκρανία και έχει μπερδέψει τη δυτική προσπάθεια να υποστηρίξει την άμυνά της ενάντια στη ρωσική εισβολή.
Για το Κρεμλίνο, τα πιθανά οφέλη από την επίθεση του Ιράν στο Ισραήλ είναι συγκεκριμένα. Η Ρωσία παρουσιάζει την εισβολή στην Ουκρανία ως κομμάτι μιας ευρύτερης αντιπαράθεσης με τη Δύση και ειδικότερα τις ΗΠΑ. Σε αυτό το σκηνικό μηδενικού αθροίσματος, η επίθεση του Ιράν στο Ισραήλ μπορεί να παίξει την προπαγάνδα του Κρεμλίνου, δίνοντας στη Ρωσία νέο υλικό που μπορεί να χρησιμοποιήσει για να πιέσει τις απαράδεκτες δημόσιες αφηγήσεις σχετικά με τον πόλεμο στην Ουκρανία και την αναμέτρησή της με τη Δύση. «Υπάρχει η αντίληψη μεταξύ των κρατών του άξονα Ρωσίας, Ιράν, Βόρειας Κορέας και Κίνας ότι η Δύση έχει αποδυναμωθεί. Και ότι οι αμερικανικές συμπεριφορές και πολιτικές δεν μπορούν πλέον να εγγυηθούν την ασφάλεια των συμμάχων τους», δήλωσε ο Ihor Semyvolos, διευθυντής του Κέντρου Μελετών για τη Μέση Ανατολή στο Κίεβο.
H ιρανική επίθεση παρέχει στη Ρωσία και στους… φίλους της την ευκαιρία να αμφισβητήσουν αυτόν τον μονοπολικό κόσμο για τον οποίο έχουν μιλήσει πολύ ο Πούτιν, ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ και ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ. Η αστάθεια στη Μέση Ανατολή εκτρέπει την προσοχή και τους πόρους της Δύσης μακριά από την Ουκρανία και την ανατολική πλευρά του ΝΑΤΟ, δημιουργεί ανασφάλεια μεταξύ των περιφερειακών συμμάχων των ΗΠΑ και τροφοδοτεί περαιτέρω ευρύτερη παγκόσμια αντίληψη ότι η Δύση δεν μπορεί να ειρηνεύσει την περιοχή, ενισχύοντας έτσι τις αντιλήψεις για τον πόλεμο στη Γάζα.
Συνολικά, μια τέτοια αστάθεια τροφοδοτεί μια παγκόσμια αντίληψη ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι ακόμη ένας πόλεμος μεταξύ πολλών.
Βοήθεια
Η ιρανική επίθεση στο Ισραήλ θολώνει ακόμη περισσότερο το μέλλον της καθυστερημένης βοήθειας των ΗΠΑ προς την Ουκρανία. Ο σημερινός πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων, ρεπουμπλικανός Μάικ Τζόνσον (πολιτεία Λουιζιάνα), δήλωσε στο τέλος Μαρτίου ότι θα επιδιώξει να εξασφαλίσει υποστήριξη για την Ουκρανία μέσα στις επόμενες ημέρες ή εβδομάδες.
Ωστόσο, λίγες ώρες μετά την ολονύκτια επίθεση του Ιράν στο Ισραήλ στις 14 Απριλίου, ο Τζόνσον είπε ότι θα προσπαθήσει να εγκρίνει νομοθεσία για τη βοήθεια προς το Ισραήλ αυτή την εβδομάδα, αλλά απέφυγε να διευκρινίσει αν η πρότασή του θα περιλάμβανε βοήθεια για την Ουκρανία.
Αναζητώντας την ανισορροπία ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα της διαμάχης για τη βοήθεια στις ΗΠΑ, ο Πούτιν μπορεί να δει την επίθεση του Ιράν στο Ισραήλ ως ευκαιρία να αυξήσει την επιρροή της Μόσχας στη Μέση Ανατολή, που μειώθηκε δραστικά μετά τη σοβιετική κατάρρευση (εδώ και τρεις δεκαετίες). Ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία έχει σφίξει τους δεσμούς της με το Ιράν, το οποίο έχει υποστηρίξει την επίθεση στην Ουκρανία παρέχοντας επιθετικά drones καθώς και την τεχνολογία για την παραγωγή τους.
Το Κρεμλίνο μπορεί να ελπίζει ότι παρά το γεγονός ότι η εμπλοκή του Ιράν στον πόλεμο Ισραήλ-Χαμάς έχει βλάψει τις σχέσεις του με το Ισραήλ, οι δεσμοί της Μόσχας στη Μέση Ανατολή θα μπορούσαν να της δώσουν έναν σημαντικό περιφερειακό ρόλο.
Αλλωστε αυτή είναι μια κλασική προσέγγιση για τη Ρωσία του Πούτιν: Βοηθήστε στη δημιουργία προβλημάτων, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο και στη συνέχεια προσφέρετε βοήθεια για την επίλυσή τους με τρόπο που να ωφελεί το Κρεμλίνο.
Δεν θέλει «πόλεμο πλήρους κλίμακας»
Οπως έχουν τα πράγματα (εν μέσω της επίθεσης της Χαμάς στο Ισραήλ και του επακόλουθου πολέμου στη Γάζα) αναλυτές της Ρωσίας και της περιοχής λένε ότι η Μόσχα δεν επιθυμεί έναν ολοκληρωτικό πόλεμο μεταξύ Ισραήλ και Ιράν. Αυτό το σενάριο θα έφερνε σημαντικούς κινδύνους για τη Ρωσία. Θα περιέπλεκε τη στρατιωτική παρουσία της Ρωσίας στη Συρία (δυο βάσεις), ενώ ένα βαρύ χτύπημα στο Ιράν θα μπορούσε να υποσκάψει μέρος της δύναμης της Μόσχας έναντι της Ουκρανίας.
Επιπλέον, ένας πλήρης πόλεμος θα τερμάτιζε σχεδόν σίγουρα την εξισορροπητική πράξη της Ρωσίας στην περιοχή (όσο αδύναμη και αν είναι ήδη). Θα ανάγκαζε τη Ρωσία να διαλέξει πλευρά. Ενώ η Μόσχα έχει έρθει όλο και πιο κοντά με το Ιράν και τους πληρεξούσιούς του από τότε που ξεκίνησε την εισβολή πλήρους κλίμακας στην Ουκρανία, δεν θέλει «να πάει μέσα σε όλα τα ζητήματα» από κοινού με την Τεχεράνη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου