Περίπου 2500 χρόνια πριν, οι αρχαίοι Έλληνες, και πιο συγκεκριμένα οι Αθηναίοι (και από αυτούς όχι όλοι, τα «προβληματάκια» μας τα έχουμε αιώνες τώρα) μέσω του Περικλή, ο οποίος έχει και την πατρότητα της φράσης, είχαν αναγνωρίσει τη σημασία του ελέγχου των θαλασσών, ως μέσω για την ευημερία και ασφάλεια ενός κράτους/έθνους (άσχετα αν το έθνος δεν ήταν η κινητήρια δύναμη τότε).
Η σημασία του ελέγχου των θαλασσών, ως μέσω παγκόσμιας κυριαρχίας, διατηρήθηκε ανά τους αιώνες με πλήθος ιστορικών παραδειγμάτων, τα οποία συνοψίζονται με εύγλωττο τρόπο στο μνημειώδες έργο του Mahan σχετικά με την κυριαρχία (της Μεγ. Βρετανίας κυρίως) στις θαλάσσιες οδούς.
Γράφει ο ΚΑΥΣΤΙΚΟΣ
Αν και ο «έλεγχος των αιθέρων» (control of the air) επισκίασε –ήδη από τον Β’ ΠΠ– μόλις μερικές δεκαετίες μετά την εισαγωγή του αεροπλάνου ως πολεμικής μηχανής, τον έλεγχο των θαλασσών, εν τούτοις ποτέ δεν κατάφερε να τον υποκαταστήσει πλήρως. Σήμερα, η ανθρωπότητα συνεχίζει να εξαρτάται από το θαλάσσιο εμπόριο για τη μεταφορά των αγαθών από τη μια άκρη του πλανήτη στην άλλη, για πρώτες ύλες (υδρογονάνθρακες και όχι μόνο) αλλά και τροφή. Η εξερεύνηση της θάλασσας (του υποθαλάσσιου χώρου για να είμαστε ακριβείς) παρουσιάζει τις ίδιες ή και μεγαλύτερες προκλήσεις με την εξερεύνηση του διαστήματος!
Αυτός ο μακροσκελής πρόλογος ουσιαστικά προσπαθεί να καταδείξει κάτι που φαίνεται ότι έχουμε ξεχάσει. Όσες φορές σε αυτή τη γωνιά του πλανήτη, η κυριαρχία της θάλασσας ήταν σε ελληνικά χέρια, η Ελλάδα (με όποια μορφή κι αν παρουσιαζόταν) κυριαρχούσε και σε όλα τα υπόλοιπα πεδία. Σήμερα, έχουμε στόλο μόνο κατ’ επίφαση και αδυνατούμε όχι μόνο να «χτίσουμε» καινούργια πλοία, αλλά να αποφασίσουμε έγκαιρα για τον ουσιαστικό εκσυγχρονισμό όσων έχουμε. Από την άλλη πλευρά όμως, φαίνεται ότι το μάθημα έχει γίνει κατανοητό πλήρως. Δεν είναι μόνο ότι οι Τούρκοι σχεδιάζουν καθαρά δικά τους πλοία, δεν είναι μόνο ότι πρωτοστατούν στη σχετική τεχνολογία και τάσεις (για παράδειγμα βάζουν 16 αντιπλοϊκούς πυραύλους στα πλοία τους, ενώ εμείς προσπαθούμε ακόμα να στριμώξουμε οχτώ), ενώ διατηρούν ένα τεράστιο προβάδισμα στην τεχνολογία των μη επανδρωμένων.
Ουσιαστικά οι Τούρκοι πράττουν όσα εμείς διακηρύσσουμε. Δυστυχώς η ψαλίδα έχει ανοίξει τόσο πολύ που δεν είναι εύκολο (και ούτε φθηνό) για να κλείσει, και «καινοτόμες» ιδέες του τύπου «πύργοι» στη θάλασσα με κάμερες, ενώ υπάρχουν χιλιάδες νησιά, μιικρονήσοι και βραχονησίδες, δεν πρόκειται να λύσουν το πρόβλημα, το αντίθετο μάλιστα.
Η σιωπή ως συνενοχή…
Την ίδια στιγμή, η εμπειρία από τη συμμετοχή στην επιχείρηση ASPIDES στην Ερυθρά «φωνάζει». Πολιτική και στρατιωτική ηγεσία γνωρίζουν περισσότερα από όσα έχουν δει το φως της δημοσιότητας. Για ευνόητους λόγους δεν μπορεί κανείς, ελαφρά τη καρδία να επεκταθεί. Ας μην το θεωρήσει κανείς όμως αυτό ως… ασπίδα αποσιώπησης μιας δυσάρεστης πραγματικότητας, επειδή έτσι βολεύει. Πολιτικά ή όχι. Και ο νοών νοήτω.
Είναι καιρός να πάρουμε σκληρές αποφάσεις (ποιος θα τις πάρει είναι άλλο θέμα) και μια από αυτές είναι ότι δεν μπορούμε να δημιουργήσουμε και να διατηρήσουμε το ναυτικό που θα θέλαμε με τις οικονομικές αποφάσεις να λαμβάνονται (ή να έχουν ήδη ληφθεί) κάπου άλλου. Το γιατί φτάσαμε ως εδώ δεν είναι του παρόντος, αλλά είναι ένα δεδομένο που δεν μπορούμε να το αγνοήσουμε. Το έτερο δεδομένο είναι, ότι πρέπει η ελληνική κυριαρχία στην ανατολική Μεσόγειο και σε όλα τα πελάγη να είναι διαρκής, επαρκής και αποφασιστική… έως αμείλικτη.
Εδώ λοιπόν έρχεται η καινοτομία, χωρίς εισαγωγικά. Καταρχήν, να υπογραμμίσουμε ότι δεν είναι ανάγκη να δημιουργήσεις κάτι «σούπερ» ώστε να πάρει την ταμπέλα καινοτόμο. Η εφαρμογή μιας μεθόδου με διαφορετικό τρόπο, ή η χρήση ενός υλικού με αντισυμβατική λογική εντάσσονται και αυτά στη λογική της καινοτομίας. Για να μπορέσεις να εφαρμόσεις τους βασικούς πυλώνες που αναφέραμε νωρίτερα, απαιτείται να μπορείς να «δεις τι συμβαίνει» στην περιοχή ενδιαφέροντος, απαιτείται να μπορείς να συνδυάσεις όλες τις πληροφορίες σε μια εικόνα (data fusion το λένε αυτό στο χωριό μου) και τέλος απαιτείται να μπορείς (και φυσικά να θέλεις… αλλιώς το λένε βέβαια αυτό στο χωριό μου) να «τιμωρήσεις» τους παραβάτες.
Ελληνικό και φθηνό A2/AD;
Είναι πιο απλό και εξαιρετικά φθηνό να δημιουργήσεις ένα πλέγμα A2/AD τόσο στο Αιγαίο, όσο και στην ανατολική Μεσόγειο, μέχρι η οικονομική κατάσταση να επανέλθει σε τέτοια επίπεδα που να είναι δυνατή η ναυπήγηση σκαφών στα πρότυπα που θέλει και αξίζει το Πολεμικό Ναυτικό. Μέχρι τότε, μερικοί Brahmos (να πούμε και την αδυναμία μας), ή μια συνδυαστική προσέγγιση με PrSM και NSM, θα μπορούμε να κρατήσει διάφορους επίδοξους στη φωλιά τους.
Φυσικά και οι λεπτομέρειες μιας τέτοιας προσέγγισης είναι πολυποίκιλες και δεν μπορούν, ούτε θα είχε νόημα να αναφερθούν απλουστευτικά σε ένα άρθρο. Τροφή για σκέψη λοιπόν, food for thought ώστε αυτό το think out of the box, την αντισυμβατική σκέψη που πολλοί επικαλούνται αλλά λίγοι αντιλαμβάνονται, να γίνει κάποια στιγμή πραγματικότητα. Αν δεν μας νοιάζει απλώς να τρώμε τον χρόνο, προσποιούμενοι ότι κάτι κάνουμε, πέραν της γνωστής τρύπας στο… μπόλικο θαλασσινό μας νερό.
Μέγα τὸ τῆς θαλάσσης κράτος
Περικλής (Θουκ. Ι143,5)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου