Η αστραπιαία επίθεση που ανέτρεψε τον Σύρο δικτάτορα Μπασάρ αλ Άσαντ το Σαββατοκύριακο μπορεί να μην ήταν, όπως έσπευσε άλλωστε να δηλώσει ο εκλεγμένος πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, μια "μάχη της Αμερικής". Ωστόσο, οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν θα πρέπει να αγνοήσουν τα συμφέροντά τους στη ρημαγμένη από τον πόλεμο χώρα – ούτε τις ευκαιρίες που παρουσιάζει η νίκη των ανταρτών.
Η πτώση του Άσαντ συνιστά, αφενός, μια αδιαμφισβήτητα καλή εξέλιξη. Στα 13 χρόνια εμφυλίου πολέμου, το καθεστώς του βασάνισε, εξαθλίωσε, εξαφάνισε και έσφαξε εκατοντάδες χιλιάδες Σύρους. Οι κυβερνητικές δυνάμεις που υποστηρίζονταν από τη Ρωσία και το Ιράν βομβάρδιζαν τους αμάχους με [σσ. αυτοσχέδιες] "βόμβες-βαρέλια" και θανατηφόρα χημικά όπλα – πάνω από ήμισυ του πληθυσμού έχει εκτοπιστεί. Οι δείκτες ανθρώπινης ανάπτυξης της χώρας έχουν υποχωρήσει κατά 35 χρόνια. Τα ναρκωτικά έχουν γίνει μια από τις πιο πολύτιμες εξαγωγές της. Επιτέλους, οι Σύροι μπορεί να έχουν την ευκαιρία να επουλώσουν τις πληγές τους, να επανενωθούν με τους αγαπημένους τους και να ανοικοδομήσουν τη χώρα τους.
Την ίδια όμως στιγμή, η πρόσφατη εμπειρία δείχνει πόσο άσχημα θα μπορούσαν να εξελιχθούν τα πράγματα. Οι ισλαμιστές αντάρτες που ηγήθηκαν της επίθεσης στη Δαμασκό προσπάθησαν να παρουσιάσουν μια πιο μετριοπαθή εικόνα - το ίδιο έκαναν και οι ηγέτες των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν πριν επιβάλουν μεσαιωνικούς περιορισμούς στις γυναίκες. Στο Ιράκ, η σεχταριστική εκδίκηση κατά των υποστηρικτών του καθεστώτος πυροδότησε μια σφοδρή, πολυετή εξέγερση που τελικά οδήγησε στο Ισλαμικό Κράτος. Στη Λιβύη, η ανάμειξη εξωτερικών δυνάμεων τροφοδότησε ένα πολιτικό αδιέξοδο που εξακολουθεί να παραλύει τη χώρα περισσότερο από μια δεκαετία μετά την πτώση του Μουαμάρ Καντάφι.
Η ικανότητα της Ουάσινγκτον να επηρεάσει τις εξελίξεις είναι περιορισμένη. Τούτου λεχθέντος, αξίζει να εστιάσουμε σε τρεις προτεραιότητες.
Η πρώτη είναι η αποτροπή μιας αναζωπύρωσης του Ισλαμικού Κράτους. Αν και σοβαρά αποδυναμωμένη, η τρομοκρατική ομάδα έχει αυξήσει δραματικά τις επιθέσεις εντός της Συρίας φέτος. Οι κουρδικές δυνάμεις στα βορειοανατολικά έχουν δυσκολευτεί να ενισχύσουν την ασφάλεια των φυλακών που φιλοξενούν περισσότερους από 50.000 πρώην τζιχαντιστές και τους συγγενείς τους.
Οι περίπου 900 στρατιώτες των ΗΠΑ που βρίσκονται στη χώρα είναι ζωτικής σημασίας για την υποστήριξη των Κούρδων και την επιτήρηση των μαχητών του Ισλαμικού Κράτους - οι ΗΠΑ εξαπέλυσαν ένα κύμα επιθέσεων κατά των μαχητών, ακόμη και καθώς ο Άσαντ έφευγε για τη Μόσχα. Μέχρι η νέα κυβέρνηση - όποια και αν είναι αυτή - να αποδείξει ότι είναι πρόθυμη να καταστείλει την τρομοκρατική ομάδα, οι ΗΠΑ θα ήταν συνετό να μην αποσύρουν τις δυνάμεις τους, όπως υποστηρίζει εδώ και καιρό ο Τραμπ.
Οι ΗΠΑ θα πρέπει επίσης να συνεργαστούν με τους Ευρωπαίους και περιφερειακούς συμμάχους για να εξασφαλίσουν μια αντιπροσωπευτική μεταβατική κυβέρνηση. Θα πρέπει να επιτευχθεί κάποιου είδους συνεννόηση με τις σουνιτικές ομάδες ανταρτών, την προστάτιδά τους Τουρκία και τους Κούρδους, ώστε οι εσωτερικές διαμάχες να μην θέσουν σε κίνδυνο τις προσπάθειες καταπολέμησης της τρομοκρατίας. Της διαδικασίας θα πρέπει να ηγηθούν οι Σύροι, ωστόσο, οι ΗΠΑ μπορούν να ασκήσουν επιρροή: Η Χαγιάτ Ταχρίρ Αλ Σαμ, η κυρίαρχη φατρία των ανταρτών, προήλθε από ένα παρακλάδι της Αλ Κάιντα και παραμένει στον κατάλογο των ξένων τρομοκρατικών οργανώσεων - ο ηγέτης της είναι επικηρυγμένος με 10 εκατομμύρια δολάρια. Η Ουάσινγκτον θα πρέπει να θέσει σαφείς και λογικούς όρους που θα πρέπει να πληροί η νέα κυβέρνηση πριν από την άρση αυτών των χαρακτηρισμών.
Τέλος, οι ΗΠΑ θα πρέπει να εκμεταλλευτούν τις πρόσφατα εκτεθειμένες αδυναμίες των αντιπάλων τους για να επιδιώξουν τους άλλους στόχους τους, στη Μέση Ανατολή και πέραν αυτής. Οι πρώην υποστηρικτές του καθεστώτος Άσαντ στη Μόσχα και την Τεχεράνη παραπαίουν. Η "σιιτική ημισέληνος" του Ιράν που περικυκλώνει το Ισραήλ κινδυνεύει να σπάσει, διακόπτοντας τις γραμμές ανεφοδιασμού προς την πληρεξούσιά της Χεζμπολάχ. Εάν η Ρωσία χάσει την πρόσβαση σε βάσεις στη Συρία, θα δυσκολευτεί να προβάλει την επιρροή της στην περιοχή και πέρα από αυτήν.
Για πολύ καιρό, η Συρία υπήρξε πηγή αστάθειας και πόνου. Οι ΗΠΑ θα πρέπει να κάνουν ό,τι μπορούν για να διασφαλίσουν ότι κάτι καλύτερο θα αναδυθεί από αυτό το τραύμα.
Το άρθρο υπογράφει η συντακτική ομάδα του Bloomberg
Επιμέλεια - Απόδοση: Λυδία Ρουμποπούλου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου