Δύο χρόνια μετά τη σύρραξη στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, τα περιφερόμενα πυρομαχικά ή όπως είναι επίσης γνωστά μη επανδρωμένα αεροχήματα αυτοκτονίας («καμικάζι»), επανήλθαν στο προσκήνιο της δημοσιότητας μετά την επίσημη ανακοίνωση του υπουργείου Άμυνας των ΗΠΑ τον περασμένο μήνα, ότι θα παραδοθούν ως στρατιωτική βοήθεια στην Ουκρανία περισσότερα από 700 περιφερόμενα πυρομαχικά τύπου Switchblade (επιπλέον των 100 που είχαν ανακοινωθεί τον Μάρτιο του 2022) και 121 τύπου Phoenix Ghost.
Του Περικλή Ζορζοβίλη
ΠΗΓΗ: Εφημερίδα ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
Τα Switchblade, κατασκευής της αμερικανικής εταιρίας AeroVironment, ανήκουν σε δύο εκδόσεις,
«Πιστεύουμε ότι το συγκεκριμένο σύστημα θα ταίριαζε πολύ καλά στις ανάγκες τους, ιδιαίτερα στην ανατολική Ουκρανία», είπε ο Τζον Κίρμπυ, εκπρόσωπος Τύπου του υπουργείου Άμυνας των ΗΠΑ κατά τη διάρκεια σχετικής ενημέρωσης τύπου. Και συμπλήρωσε ότι «θα συνεχίσουμε να προχωράμε αυτή την εξέλιξη με τρόπους προσαρμοσμένους στις απαιτήσεις της Ουκρανίας».
Δυστυχώς μέχρι σήμερα, οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις μοιάζουν να επιδεικνύουν παγερή αδιαφορία στην ένταξη των περιφερόμενων πυρομαχικών στο ελληνικό οπλοστάσιο παρά το γεγονός ότι μπορεί να προσδώσουν στον μαχητή πρωτόγνωρες δυνατότητες στην επίγνωση της τακτικής κατάστασης, τον εντοπισμό, αναγνώριση και την υψηλής ακριβείας προσβολή στόχων σε αποστάσεις πέραν της οπτικής γραμμής του χρήστη (BLOS: Beyond Line Of Sight) είτε από κινούμενες χερσαίες ή ναυτικές πλατφόρμες ή από οχυρές ή μη θέσεις στο πεδίο της μάχης, και με κόστος ανεκτό για τα οικονομικά δεδομένα της χώρας.
Αιφνιδιαστική προληπτική προσβολή από το πουθενά
Σούρουπο, μίας τυπικής καθημερινής. Εντελώς αιφνιδιαστικά, την ίδια περίπου χρονική στιγμή, μαχητικά της Πολεμικής Αεροπορίας που οι υπόλογοι προετοίμαζαν για το πρόγραμμα νυκτερινών πτήσεων ή βρισκόταν εκτός των καταφυγίων σταθμευμένα στις πίστες, επιθετικά και μεταφορικά ελικόπτερα που βρισκόταν σταθμευμένα στις πίστες και παραβεβλημένα πλοία επιφανείας και σταθμοί ραντάρ του Συστήματος Αεροπορικού Ελέγχου της χώρας προσβάλλονται με μεγάλη ακρίβεια κυριολεκτικά από το πουθενά.
Χωρίς καμία προειδοποίηση αφού το εθνικό Σύστημα Αεροπορικού Ελέγχου μέχρι και την τελευταία στιγμή λειτουργίας των ραντάρ, δεν είχε καταγράψει εχθρική δραστηριότητα επανδρωμένων ή μη επανδρωμένων αεροσκαφών ή ελικοπτέρων ή εκτόξευσης βαλλιστικών βλημάτων. Χωρίς το σύστημα ασφαλείας της κάθε μονάδας να εντοπίσει προσέγγιση ή διείσδυση εχθρικών δυνάμεων στις εγκαταστάσεις της. Σε σύντομο χρόνο σημαντικός αριθμός μαχητικών και ελικοπτέρων έχουν καταστραφεί ή υποστεί ζημίες, πλοία επιφανείας έχουν υποστεί σοβαρές ζημίες στους αισθητήρες τους και ο αριθμός των ανθρώπινων απωλειών είναι σημαντικός.
Οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις υφίστανται σοβαρό προληπτικό πλήγμα και ακόμα σοβαρότερο σοκ, αφού δεν υπήρξε η παραμικρή προειδοποίηση για τη μαζική προσβολή. Ο εχθρός επέλεξε να σχεδιάσει και οργανώσει μία επιχείρηση, όπου δεκάδες άτομα που είχαν εισέλθει στη χώρα νόμιμα ή παράνομα, λίγο πριν την επιχείρηση ή και αρκετό καιρό πριν, παρέλαβαν μικρού μεγέθους περιφερόμενα πυρομαχικά που είχαν επίσης διοχετευθεί σταδιακά μέσω των οδών και των κυκλωμάτων του λαθρεμπορίου και με τη λήψη της κατάλληλης ειδοποίησης, ενεργοποιήθηκαν, προσέγγισαν τις κρίσιμες στρατιωτικές εγκαταστάσεις και εξαπέλυσαν την προληπτική προσβολή.
Πρόκειται για υποθετικό σενάριο; Ναι! Όμως το γεγονός ότι πλέον η τεχνολογία καθιστά εφικτή μία τέτοιου είδους επιχείρηση είναι όχι απλώς ώριμη αλλά ευρέως διαθέσιμη, θα πρέπει να σημάνει συναγερμό.
Τι είναι τα περιφερόμενα πυρομαχικά;
Πρόκειται για χαμηλού κόστους (για παράδειγμα η τρέχουσα τιμή του Switchblade 300 είναι 6.000 δολάρια ΗΠΑ) κατηγορία κατευθυνόμενων πυρομαχικών ακριβείας, που έχοντας δυνατότητα παραμονής σε πτήση, μπορούν ταχύτατα να προσβάλλουν επίγειους ή ναυτικούς στόχους σε αποστάσεις πέραν της οπτικής γραμμής του χρήστη (BLOS: Beyond Line Of Sight).
Κατά βάση, είναι μη επανδρωμένα αεροχήματα (αν και η AeroVironment χαρακτηρίζει τα προϊόντα της ως «περιφερόμενα βλήματα» -«loitering missiles»), που φέρουν πυροκεφαλή ενσωματωμένη στην άτρακτο τους και τα οποία λειτουργούν ως μη επανδρωμένα αεροσκάφη αυτοκτονίας, δηλαδή εντοπίζουν τον στόχο τους και τον προσβάλουν προσπίπτοντας επί αυτού, εκτελώντας βύθιση και αυξάνοντας την ταχύτητα τους κατά την τερματική φάση της προσβολής. Είναι εξοπλισμένα με ηλεκτρο-οπτικούς αισθητήρες ημέρας και νύκτας και παρέχουν στον χρήστη βίντεο σε αληθή χρόνο («real-time») και ενημέρωση για τις συντεταγμένες του στόχου, επιτρέποντας εντοπισμό, αναγνώριση – ταυτοποίηση και προσβολή του.
Στη συντριπτική τους πλειοψηφία πρόκειται για συστήματα μίας χρήσης, αν και μερικά διαθέτουν ικανότητα επανάκτησης εφόσον δεν προσβάλουν στόχο. Επειδή έχουν ιδιότητες παρόμοιες ενός αεροσκάφους (σταθερών ή περιστρεφόμενων πτερύγων – ελικόπτερο) μπορούν να παραμείνουν εν πτήση για εκτεταμένα χρονικά διαστήματα (από αρκετά λεπτά έως αρκετές ώρες), περιφερόμενα υπεράνω μίας περιοχής ενδιαφέροντος, προς αναζήτηση και προσβολή σταθερών και κινούμενων στόχων σε αποστάσεις σημαντικά μεγαλύτερες από την οπτική γραμμή του χρήστη.
Με την εξαπόλυση τους τα περιφερόμενα πυρομαχικά αρχίζουν τη διαδικασία εντοπισμού και προσβολής στόχων είτε υπό τον έλεγχο του χρήστη μέσω του σταθμού ελέγχου, είτε εντελώς αυτόνομα, είτε με συνδυασμό των δύο μεθόδων («εποπτευόμενη από τον άνθρωπο αυτονομία»). Μπορούν να εξαπολυθούν / εκτοξευθούν από μεμονωμένο εκτοξευτή (μορφής σωλήνα) ενώ έχουν αναπτυχθεί και αυτόνομοι, τηλεχειριζόμενοι εκτοξευτές που μπορούν εύκολα να προσαρμοστούν επί επανδρωμένων ή μη, χερσαίων ή ναυτικών (επιφανείας) πλατφορμών και επιτρέπουν την εκτόξευση αριθμού περιφερόμενων πυρομαχικών και την εκτέλεση επιθέσεων σμήνους (δηλαδή συντονισμένων, ταυτόχρονων και από πολλαπλές κατευθύνσεις), υπό ανθρώπινη εποπτεία ή πλήρως αυτόνομα.
Μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προσβολή προσωπικού, τεθωρακισμένων και μη οχημάτων, κτιρίων, υποδομών και έργων εκστρατείας, πλοίων επιφανείας, την καταστολή της εχθρικής αεράμυνας (η αρχική χρήση των συστημάτων της κατηγορίας), κ.λπ., και για αυτό φέρουν πυροκεφαλές ποικιλίας τύπων και μεγέθους. Καθώς έχουν μικρή ηλεκτρομαγνητική, οπτική, θερμική και ακουστική υπογραφή, ο εντοπισμός, η ιχνηλάτηση και προσβολή τους παρουσιάζει δυσκολίες. Στη συντριπτική τους πλειοψηφία έχουν χαμηλό βάρος που επιτρέπει τη μεταφορά και χρήση τους από ένα μόνο άτομο.
Λόγω των εγγενών χαρακτηριστικών τους τα περιφερόμενα πυρομαχικά επιτρέπουν τη διασπορά της ακρίβειας και της δυνατότητας εκτέλεσης επιθέσεων σμήνους, ως το χαμηλότερο τακτικό επίπεδο διοίκησης σε ξηρά και θάλασσα. Για παράδειγμα, μία ομάδα τυφεκιοφόρων μπορεί να επιλέξει είτε να εμπλέξει τον εχθρό με την «παραδοσιακή» τακτική «πυρ και κίνηση» (δηλαδή τον συνδυασμό άμεσων πυρών και ελιγμού) είτε με τη χρήση περιφερόμενων πυρομαχικών να τον προσβάλει έμμεσα (από αέρος), από απόσταση και χωρίς να εκτεθεί στα άμεσα πυρά του.
Στη δεύτερη περίπτωση καθώς λόγω μικρού μεγέθους και βάρους των περιφερόμενων πυρομαχικών οι άνδρες της ομάδας μπορούν να φέρουν μεγάλο αριθμό, που μπορεί να αυξηθεί περαιτέρω εφόσον η ομάδα τυφεκιοφόρων είναι εξοπλισμένη με επανδρωμένα ή μη οχήματα με τους προαναφερθέντες εκτοξευτές, παραδοσιακοί κανόνες συσχετισμού ισχύος (όπως για παράδειγμα η αναλογία 3 προς 1 υπέρ του επιτιθέμενου) απαξιώνονται. Επίσης, ενώ η διασπορά των φίλιων δυνάμεων μπορεί να αυξηθεί, ώστε να αυξηθεί η επιβιωσιμότητα τους, εν τούτοις με τη χρήση περιφερόμενων πυρομαχικών η πυκνότητα της προβαλλόμενης ισχύος είναι τουλάχιστον ίση ή μεγαλύτερη από την επιτυγχανόμενη με μικρότερο επίπεδο διασποράς.
Στο ελληνικό επιχειρησιακό περιβάλλον και ιδιαίτερα στο Αιγαίο, όπου η αντιμετώπιση της τουρκικής απειλής επιβάλλει την ανάπτυξη μικρών αριθμητικά και γεωγραφικά απομονωμένων φρουρών σε μικρονήσους και βραχονησίδες, αλλά και νήσους τα περιφερόμενα πυρομαχικά αυξάνουν δραματικά στο ατομικό επίπεδο του μαχητή τη δυνατότητα προσβολής ακριβείας, ημέρα και νύκτα, σε αποστάσεις πολύ μεγαλύτερες από αυτές που μπορεί να επιτευχθεί σήμερα.
Είναι εύκολο να φανταστούμε το αποτέλεσμα προσβολής με πολλαπλά περιφερόμενα πυρομαχικά εκτοξευόμενα από μεμονωμένους μαχητές ή ελαφρά, επανδρωμένα ή μη, οχήματα παντοδαπού εδάφους με εκτοξευτές πολλαπλών θέσεων εκτόξευσης, μίας αποβατικής δύναμης που προσεγγίζει την ακτή με ελαστικές λέμβους σταθερής γάστρας (RHIBs) και αποβατικά προσωπικού (LCVP), γενικής χρήσης (LCU), αρμάτων (LCT) ή μηχανοκινήτων (LCM).
Ή το αποτέλεσμα της προσβολής εχθρικών μονάδων επιφανείας που πλέον διαμέσου ή πέριξ συμπλεγμάτων βραχονησίδων, μικρονήσων και νήσων. Μπορεί η καταστρεπτικότητα της πυροκεφαλής να μην επαρκεί για τη βύθιση μεγαλύτερου εκτοπίσματος πλοίων όμως η δυνατότητα προσβολής ακριβείας αισθητήρων, όπλων ή κρίσιμων περιοχών (π.χ. γέφυρα) μπορεί να οδηγήσει στη σημαντική υποβάθμιση ή και ακόμα αδρανοποίηση των επιχειρησιακών δυνατοτήτων του στόχου.
Σε αντίθεση με τα βλήματα, τα περιφερόμενα πυρομαχικά κινούνται με μικρότερη ταχύτητα και έχουν τη δυνατότητα παραμονής (περιφοράς) για σημαντικά μεγαλύτερο χρόνο υπεράνω μίας επιθυμητής περιοχής. Δηλαδή, ακόμα και μετά την εξαπόλυση τους επιτρέπουν τη συνέχιση της αναγνώρισης αυξάνοντας τόσο την πυκνότητα της όσο και την έκταση της περιοχής που αναγνωρίζεται. Επίσης ενώ ένα τυπικό βλήμα βάλλεται κατά ενός στόχου που η θέση του είναι γνωστή, τα περιφερόμενα πυρομαχικά μπορούν να εξαπολυθούν και κατά στόχων που η θέση τους είναι άγνωστη.
Το μόνο που απαιτείται είναι η εξαπόλυση τους σε μία περιοχή όπου πιθανά βρίσκονται πολλαπλοί στόχοι, τους οποίους εντοπίζουν και επιλέγουν (είτε με παρέμβαση του χρήστη είτε αυτόνομα) ποιους θα προσβάλουν. Λόγω αυτής της δυνατότητας είναι ιδανικά κατά «αναδυόμενων» / «ευκαιριακών», χρονικά ευαίσθητων στόχων που πρέπει να προσβληθούν άμεσα.
Ελληνική απουσία
Πλέον η χρήση των περιφερόμενων πυρομαχικών έχει γενικευθεί και πολλές χώρες αναπτύσσουν δικές τους σχεδιάσεις. Στην κορυφαία θέση βρίσκεται το Ισραήλ, που αποτελεί τον πρώτο διδάξαντα, καθώς στις αρχές της δεκαετίας του 1990 ανέπτυξε το Harpy για την καταστολή συστημάτων αεράμυνας, το οποίο αποκτήθηκε από την Τουρκία το 2002. Ο σχετικός κατάλογος περιλαμβάνει μεταξύ άλλων σε περίοπτη θέση την Τουρκία, και τις Πολωνία, ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα και Ουκρανία.
Δυστυχώς, για άλλη μία φορά καταγράφεται ελληνική απουσία και μάλιστα αδικαιολόγητη, καθώς τα τελευταία χρόνια η εγχώρια βιομηχανική και τεχνολογική βάση έχει να επιδείξει σημαντική δραστηριότητα στη σχεδίαση και ανάπτυξη μη επανδρωμένων αεροχημάτων, των διαφόρων υποσυστημάτων τους και του αναγκαίου λογισμικού, δηλαδή σε όλες σχεδόν τις βασικές τεχνολογίες.
Ας ελπίσουμε ότι τα διδάγματα που θα εξαχθούν από τη χρήση των περιφερόμενων πυρομαχικών στον πόλεμο της Ουκρανίας, καταφέρουν αυτό που δεν επέτυχαν τα διδάγματα από τη σύρραξη του Ναγκόρνο- Καραμπάχ. Δηλαδή, μήπως τελικά …πείσουν τους αρμόδιους για την αναγκαιότητα έναρξης ενός εθνικού προγράμματος ανάπτυξης περιφερόμενων πυρομαχικών.
1 & 2. Ο εκτοξευτής τύπου σωλήνα και το περιφερόμενο πυρομαχικό Switchblade (ένθετη φωτογραφία). Στο δεξιό της φωτογραφίας απεικονίζεται ο σταθμός ελέγχου.
O έξι θέσεων αυτόνομος, τηλεχειριζόμενος εκτοξευτής Multipack Launcher (MPL) του Switchblade 300. Έχει πλάτος 0,71 μέτρα, βάθος 0,86 μέτρα, ύψος 0,71 μέτρα, βάρος κενό 59 κιλά και πλήρες 72,5 κιλά. Η αναχορηγία του απαιτεί λιγότερο από 30 δευτερόλεπτα ανά θέση εκτόξευσης. Μπορεί να εγκατασταθεί επί οχήματος ή πλοίου επιφανείας και τροφοδοτείται είτε με ηλιακή ενέργεια (αποθηκεύεται σε ενσωματωμένο συσσωρευτή) είτε μέσω σύνδεσης με το όχημα ή το πλοίο επιφανείας. Διαθέτει επίσης καλώδιο τηλεχειρισμού μήκους 30,48 μέτρων που επιτρέπει την ενεργοποίηση του από το εσωτερικό κτιρίου ή τακτικού οχήματος, προστατευμένης θέσης ή του Κέντρου Πληροφοριών Μάχης του πλοίου επιφανείας.
Η δυνατότητα απρόσκοπτης συνεργασίας των περιφερόμενων πυρομαχικών μη επανδρωμένα αεροχήματα (ΜΕΑ) επιτήρησης στο πλαίσιο μίας αυτοματοποιημένης αλυσίδας αισθητήρα – σκοπευτή (S2S: Sensor-to-Shooter) έχει επιδειχθεί με επιτυχία από την AeroVironment το 2018. Το ΜΕΑ Puma Block 2 λειτούργησε ως μεγάλης αυτονομίας αισθητήρας συλλογής πληροφοριών, επιτήρησης και αναγνώρισης που μόλις εντόπισε και αναγνώρισε τον στόχο μεταβίβασε τις συντεταγμένες του στο Switchblade. Το Switchblade εκτοξεύεται από παράκτιο – ποτάμιο περιπολικό (Coastal Riverine Craft και κινείται προς τον στόχο λαμβάνοντας συνεχώς επικαιροποιημένα δεδομένα από το Puma Block 2. Μόλις ο στόχος εισέλθει εντός της εμβελείας των αισθητήρων του Switchblade, ο χειριστής επιβεβαιώνει τον στόχο και προχωρεί στην προσβολή του.
Το κατασκευής της πολωνικής WB GROUP περιφερόμενο πυρομαχικό Warmate επί μη επανδρωμένου χερσαίου οχήματος Mission Master της γερμανικής Rheinmetall.
ΠΗΓΗ defence-point
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου