Νίκος Μελέτης
Παραπλανητική εικόνα επιχειρείται να δημιουργηθεί και πάλι σε σχέση με την πορεία των ελληνοτουρκικών με αφορμή αυτή τη φορά την επιλογή της Άγκυρας να στείλει το γεωτρύπανο Αμπντουλχαμίντ Χαν για γεώτρηση σε πρώτη τουλάχιστον φάση στην τουρκική υφαλοκρηπίδα και όχι σε διεκδικούμενες περιοχές της Αν. Μεσογείου όπως προεξοφλούσαν αναλυτές και ΜΜΕ στην Ελλάδα.
Χωρίς να έχει αλλάξει το οτιδήποτε στα ελληνοτουρκικά, αντιθέτως έχουμε μια σταδιακά κλιμακούμενη επιθετική ρητορική στη γραμμή της αναθεωρητικής πολιτικής της εις βάρος της Ελλάδας και της Κύπρου και χωρίς φυσικά να έχει εγκαταλειφθεί στο ελάχιστον το Δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας», η ανακούφιση που προφανώς προκαλεί η απομάκρυνση τουλάχιστον για το επόμενο διάστημα μιας θέρμης αντιπαράθεσης, ίσως βάζει στον πειρασμό ορισμένους στην Αθήνα να φαντάζονται ότι ο Ταγίπ έγινε «αρνάκι». Και ότι επειδή το γεωτρύπανο θα βρίσκεται το επόμενο δίμηνο σε τουρκικά χωρικά ύδατα αυτό είναι «χειρονομία καλής θέλησης» από τον Τούρκο ηγέτη.
Η Αθήνα ίσως μπει και πάλι στον πειρασμό να θεωρήσει, όπως έγινε και στη συνάντηση της Κωνσταντινούπολης, ότι δημιουργείται έδαφος για «νέα σελίδα» στα ελληνοτουρκικά κάτι που είναι εντελώς λανθασμένο καθώς καμιά τέτοια ένδειξη δεν υπάρχει από τουρκικής πλευράς. Και υπό την πίεση και των εσωτερικών πολιτικών εξελίξεων πιθανότατα η κυβέρνηση έχει την ανάγκη να παρουσιάσει ως επιτυχία της την εξέλιξη αυτή, προβάλλοντας ότι είναι οι προληπτικές κινήσεις της, αυτές που έσκιαξαν τον Ερντογάν και επέλεξε για τη γεώτρηση τον Κόλπο της Αττάλειας.
Η διπλωματική κινητοποίηση της Αθήνας το προηγούμενο διάστημα είναι προφανές ότι κατέστησε σαφές στον διεθνή παράγοντα και κυρίως στους Αμερικανούς ότι δεν θα επιτραπεί μια επανάληψη του 2020, όπου και λανθασμένοι χειρισμοί τότε ουσιαστικά επέτρεψαν στην Άγκυρα να επιχειρήσει την επιβολή τετελεσμένων χωρίς κανένα κόστος.
Η σύσταση του προέδρου Μπάιντεν προς τον Τ. Ερντογάν στη συνάντηση που είχαν στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ στη Μαδρίτη για την ασφάλεια και σταθερότητα στο Αιγαίο έδειξε ότι τουλάχιστον ο Λευκός Οίκος είχε πάρει το μήνυμα που μετέφερε στην επίσκεψη του ο κ.Μητσοτάκης. Όπως και το Βερολίνο αντελήφθη ότι μια νέα πρόκληση στην Ανατολική Μεσόγειο δεν θα έμενε αναπάντητη και αυτό θα προκαλούσε συνθήκες κρίσης στην περιοχή με ό,τι αυτό σημαίνει στην αποδυνάμωση του μετώπου έναντι της Ρωσίας αλλά και στις ευρωτουρκικές σχέσεις.
Τα μηνύματα αυτά είχαν μεταφερθεί εγκαίρως στην Άγκυρα που προφανώς τα έλαβε υπόψη της καθώς τόσο με τις ΗΠΑ όσο και με την Ε.Ε. οι σχέσεις της είναι σε πολύ λεπτό σημείο.
Τη στιγμή που μέχρι τον Δεκέμβριο θα διεξάγονται ευαίσθητες διαπραγματεύσεις για να ξεμπλοκάρει η Συμφωνία αναβάθμισης και αγοράς νέων F16 μια κρίση στην Ανατολική Μεσόγειο, θα έκλεινε οριστικά τον δρόμο της έγκρισης μιας τέτοιας συμφωνίας από το Κογκρέσο. Και αυτό θα ήταν καταστροφικό για την κυβέρνηση Ερντογάν καθώς δεν είναι μόνον η σημασία της επανάληψης της προμήθειας αναβαθμισμένου πολεμικού υλικού από τις ΗΠΑ, αλλά για τον ίδιο τον Ερντογάν θα ήταν και σημαντική πολιτική νίκη να εμφανιστεί ότι ξεπέρασε τα εμπόδια που ορθώνει μέρος του αμερικανικού κατεστημένου και το ελληνικό λόμπι στις ΗΠΑ και λόγω του αναβαθμισμένου κύρους της Τουρκίας η χώρα του γίνεται και πάλι αποδεκτή ως ισότιμος εταίρος από την Ουάσιγκτον.
Για τον ίδιο τον Ερντογάν με τις ΗΠΑ υπάρχει ακόμη σε εκκρεμότητα το μεγάλο στοίχημα των Κούρδων της Β. Συρίας, όπου η καθολική αντίδραση όλων των μεγάλων και περιφερειακών δυνάμεων έχει καθηλώσει τα σχέδια του για εισβολή με στόχο τους συμμάχους των ΗΠΑ του YPG.
Η κλιμάκωση όμως της έντασης με την αποστολή γεωτρύπανου θα είχε και παράπλευρες συνέπειες καθώς περιφερειακές δυνάμεις όπως το Ισραήλ και η Αίγυπτος (με τις οποίες η Τουρκία βρίσκεται σε ευαίσθητες διαπραγματεύσεις για αποκατάσταση των σχέσεων) θα αντιδρούσαν σε περίπτωση πολεμικής εμπλοκής που θα προκαλούσε η δια της βίας προσπάθεια επιβολής τετελεσμένων στις θαλάσσιες ζώνες της Ανατολικής Μεσογείου.
Ο Τ. Ερντογάν θα έχει επίσης ένα επιχείρημα προς τους Αμερικανούς, υποστηρίζοντας ότι όλα όσα κατήγγειλε ο κ. Μητσοτάκης στον Λευκό Οίκο και στο Κογκρέσο ήταν υπερβολές καθώς η Τουρκία ασκεί απλώς τα δικαιώματα της εντός των χωρικών υδάτων της…
Μια κρίση στην Ανατολική Μεσόγειο δεν θα είχε οφέλη αυτή τη στιγμή για τον κ. Ερντογάν και για τον λόγο αυτό δεν την προκάλεσε. Εξάλλου κανείς στην Τουρκία δεν είχε δηλώσει ότι το γεωτρύπανο θα κατευθύνονταν σε διεκδικούμενες περιοχές.
Σε ό,τι αφορά στην Ελλάδα δεν είναι τυχαίο ότι τους τελευταίους μήνες η τουρκική ρητορική έχει στραφεί στο μέτωπο της αποστρατικοποίησης των νησιών του Αιγαίου με την παραλογή συσχέτιση της με την κυριαρχία των νησιών και η Ανατολική Μεσόγειος χωρίς να έχει υποβαθμιστεί είναι δεύτερη στην τρέχουσα λίστα της Άγκυρας.
Εκεί η Τουρκία θεωρεί ότι έχει τη δυνατότητα επιβολής τετελεσμένων τόσο με τη μονομερή κατάθεση στον ΟΗΕ των συντεταγμένων της «Γαλάζιας Πατρίδας», όσο και με το Τουρκολυβικό Μνημόνιο το οποίο λόγω και των εξελίξεων στη Λιβύη, επιχειρεί να σταθεροποιήσει ώστε να είναι αλώβητο από ενδεχόμενη ανατροπή του πολιτικού σκηνικού στην Τρίπολη. Όμως ακόμη και η Ουάσιγκτον και το Βερολίνο, όταν ζητούν αυτοσυγκράτηση και αποφυγή προκλήσεων, αυτό που συστήνουν και στα δυο μέρη είναι η έναρξη διαλόγου για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών, κάτι που η Τουρκία δεν θα έβλεπε αρνητικά καθώς ο διάλογος αυτός θα γινόταν με αφετηρία από τουρκικής πλευράς τη «Γαλάζια Πατρίδα», τις «γκρίζες ζώνες» και το θέμα της αποστρατικοποίησης των νησιών.
Αλλά και για λόγους οικονομικούς η Τουρκία επέλεξε το κοίτασμα στον Κόλπο της Αττάλειας εκεί που το Oruc Reis έχει πραγματοποιήσει εκτεταμένες τρισδιάστατες σεισμογραφικές έρευνες και υπάρχει η προσδοκία εντοπισμού νέου κοιτάσματος φυσικού αερίου, που μαζί με τις ανακαλύψεις κοιτασμάτων της Μαύρης Θάλασσας θα είναι ένα ισχυρό προεκλογικό χαρτί στα χέρια του Τ. Ερντογάν, ότι με τις προσπάθειες του η Τουρκία καθίσταται όχι μόνο κρίσιμος κόμβος μεταφοράς ενέργειας αλλά και σημαντική παραγωγός ενέργειας σε μια στιγμή που όλος ο πλανήτης συγκλονίζεται από την ενεργειακή κρίση.
Με την Τουρκία δεν θα πρέπει να υπάρχουν ψευδαισθήσεις. Ο αναθεωρητισμός δεν μπήκε στο ντουλάπι επειδή το Αμπντουλχαμίντ Χαν έμεινε στην τουρκική υφαλοκρηπίδα. Εξάλλου και ο ίδιος ο Τούρκος πρόεδρος κατευοδώνοντας το πλωτό γεωτρύπανο, τόνισε ότι αυτή είναι η πρώτη από μια σειρά γεωτρήσεων που θα πραγματοποιήσει η Τουρκία στην Ανατολική Μεσόγειο.
Στα χέρια της η Τουρκική ηγεσία έχει αρκετά σενάρια, με επόμενο πιθανότερο την αποστολή του γεωτρύπανου σε μη οριοθετημένη υφαλοκρηπίδα της Κύπρου όπου και εκεί έχουν γίνει παράνομες σεισμογραφικές έρευνες και επίσης στο Οικόπεδο 6 όπου υπάρχουν και λόγοι όχι μόνο οικονομικοί, καθώς υπάρχουν στοιχεία για ύπαρξη κοιτάσματος στο σημείο αυτό αλλά και για διπλωματικούς, καθώς έτσι θα «σπάσει» τις παραχωρήσεις που έχει κάνει η Κυπριακή Δημοκρατία σε ξένες πετρελαϊκές εταιρίες.
Σίγουρα δίνεται παράταση μερικών εβδομάδων ηρεμίας στην Ανατολική Μεσόγειο, αν και έτσι δοκιμάζονται και οι αντοχές της Αθήνας καθώς το ενδεχόμενο μιας νέας πρόκλησης και η προσμονή της επόμενης αποστολής του Αμπντουλχαμίντ Χαν, θα είναι παιγνίδι για γερά νεύρα. Όλοι θα ευχόμασταν να άλλαζε ο κ. Ερντογάν είτε από την ελληνική διπλωματική προσπάθεια είτε υπό τη χαλαρή έστω πίεση του διεθνούς παράγοντα και να άνοιγε μια νέα σελίδα στα ελληνοτουρκικά. Αλλά είμαστε πολύ μακριά ακόμη από αυτό το σημείο. Και σίγουρα η αποστολή του τουρκικού γεωτρύπανου στην τουρκική υφαλοκρηπίδα, δεν είναι λόγος ούτε εφησυχασμού ούτε πολύ περισσότερο πανηγυρισμών.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου