Ο Τούρκος ΥΠΕΞ Χακάν Φιντάν με τον Έλληνα ομόλογό του Γιώργο Γεραπετρίτη, μετά τη συνάντησή τους στην Άγκυρα (φωτ.: EPA/ NECATI SAVAS)
Του Παντελή Σαββίδη
Η εικόνα που παρουσιάζει η χώρα τους τελευταίους μήνες είναι απογοητευτική. Η αλβανική μαφία των οικοπέδων κλείνει στη φυλακή στέλεχος της ελληνικής μειονότητας, τον Φρέντι Μπελέρη, με έωλα στοιχεία και προφανείς σκοπιμότητες, και η Αθήνα αδυνατεί να αντιδράσει αποτελεσματικά. Το διπλωματικό και πολιτικό της εκτόπισμα είναι μικρό.
Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού γίνεται κατάχρηση των ακτών από ιδιωτικές εταιρείες και το κράτος προσπαθεί, αναγκαζόμενο, να δείξει παρών.
Πολίτες δέρνονται από μπράβους και τόσο το κράτος όσο και η κοινωνία αντιδρούν σαν να πρόκειται για συνηθισμένη καθημερινότητα.
Στο κέντρο της Θεσσαλονίκης λειτουργούν οι καλούμενοι «Θεματοφύλακες». Κάποιοι τύποι που έβαλαν φανούς στα αυτοκίνητά τους και επιβάλλουν την «τάξη» κατά το δοκούν. Στον Πειραιά ένας νέος άνθρωπος, 36 χρονών, πρόλαβε το πλοίο για το Ηράκλειο πριν σηκωθεί ο καταπέλτης. Το πλήρωμα τον πέταξε στη θάλασσα και ο άνθρωπος πνίγηκε.
Όταν πιάνουν φωτιές καίγονται χωριά, καταστρέφονται εκτάσεις και περιμένουν σε αυτήν την χώρα είτε να βρέξει, είτε να σβήσει η φωτιά μόνη της.
Είναι τόσο διαλυμένο το κράτος ή συνειδητά διαμορφώνεται αυτή η απαξίωσή του για να αγανακτήσουν οι πολίτες και να αποδεχθούν τις υποχωρήσεις, που έχει εξαγγείλει ο κ. Μητσοτάκης προς την Τουρκία, ακόμη και σε θέματα κυριαρχίας;
Ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης συναντήθηκε στις 5 Σεπτεμβρίου, ημέρα της επετείου καταστροφής του ελληνισμού της Κωνσταντινούπολης, με τον τούρκο ομόλογό του Χακάν Φιντάν για να προετοιμάσουν την συνάντηση Μητσοτάκη-Ερντογάν. Η συνάντηση κράτησε δύο ώρες και οι συνομιλίες θα συνεχίσθηκαν και κατά το γεύμα των δύο υπουργών.
Είναι ενδεικτικό ότι στις δηλώσεις το, ο κ. Γεραπετρίτης αναφέρθηκε δύο φορές στον «φίλο» του Χακάν Φιντάν –πότε πρόλαβαν να γίνουν φίλοι– ενώ ο Τούρκος ομόλογός του στον «συνάδελφό» του. Η Αθήνα με τις αβρότητες αυτές προσπαθεί να διατηρήσει ένα κλίμα το οποίο χαρακτηρίζει «θετικό» λες και η Τουρκία επηρεάζεται στην εξωτερική της πολιτική από τέτοιες προσπάθειες. Η Τουρκία ακολουθεί αυτήν την περίοδο ήπια πολιτική επειδή την εξυπηρετεί. Προσπαθεί κάτι να πάρει από τη Δύση και αν το πάρει θα επανέλθει στη γνωστή της τακτική. Είναι ψευδαίσθηση να πιστεύει η Αθήνα πως με τέτοιες λεκτικές ακροβασίες θα διατηρήσει το κλίμα.
Στις δηλώσεις του ο Έλληνας υπουργός ήταν, σκοπίμως, φλύαρος. Θα λέγαμε πως προσπαθεί να θολώσει τα νερά. Με τη φλυαρία του επιχειρεί να καλύψει την ουσία του προετοιμαζόμενου πλαισίου. Στο ίδιο αποβλέπει και ο ακαδημαϊκός χαρακτήρας των δηλώσεων. Αναφέρεται σε Διεθνές Δίκαιο, καταστατικό χάρτη του ΟΗΕ, ισότητα, κυριαρχία και άλλα παρόμοια. Όχι, όμως, στο Δίκαιο της Θάλασσας. Και αυτό δεν είναι τυχαίο. Η αναφορά στο Δίκαιο της Θάλασσα, όπως διαμορφώθηκε στο Μοντέγκο Μπέι το 1982, ενοχλεί την Τουρκία.
Και άλλοι υπουργοί έκαναν στο παρελθόν αναφορές στο Διεθνές Δίκαιο αλλά με διαφορετική χροιά. Οι “άλλοι” αναφέρονταν στο Διεθνές Δίκαιο περισσότερο πολιτικά. Ως θέση, δηλαδή, για επίλυση των προβλημάτων. Ο κ. Γεραπετρίτης δίνει μια μεταφυσική χροιά για να αποφύγει την ουσία.
Η ουσία των δηλώσεών του είναι το σημείο στο οποίο αναφέρεται σε πολιτικό διάλογο. Ο πολιτικός διάλογος μεταξύ των δύο χωρών είναι μια πάγια θέση της Τουρκίας.
Να φύγουμε από το πλαίσιο θέσεων που μέχρι σήμερα είχε η Ελλάδα, δηλαδή η διαφορά μας με την Τουρκία είναι μία και είναι νομική, και να αρχίσουμε έναν πολιτικό διάλογο εφ’ όλης της ύλης.
Πολιτικός διάλογος σημαίνει ότι όλα όσα είπε προηγουμένως ο κ. Γεραπετρίτης για Διεθνές Δίκαιο κ.τλ. θα περάσουν από την πολιτική συναίνεση και όχι το Δίκαιο. Αν από τον πολιτικό διάλογο προκύψει το συνυποσχετικό για τη Χάγη –εάν υπάρξει κάτι τέτοιο εν τέλει–, τότε πάμε συναινετικά σε μια λογική «δίκαιης μοιρασιάς». Η Τουρκία δεν ζητά τον πολιτικό διάλογο για να περνά η ώρα της. Και δικαιώνονται οι φόβοι όσων ανησυχούν ότι το συνυποσχετικό θα αποτελεί τη λύση την οποία για να μην χρεωθούν οι κυβερνήσεις θα κληθεί να αποφασίσει η Χάγη. Τα περί Διεθνούς Δικαίου είναι το περιτύλιγμα.
Από τις δηλώσεις τεκμαίρεται, αν και δεν διατυπώνεται ρητά, ότι ο διάλογος αυτός θα γίνει έξω από το πλαίσιο και την επιρροή διεθνών θεσμών η ύπαρξη, ως παραμέτρων, των οποίων, εξυπηρετεί την Ελλάδα. Και οι θεσμοί αυτοί είναι η ΕΕ ή, ακόμη, και οι ΗΠΑ. Ο κ. Ερντογάν επανειλημμένως ζήτησε Ελλάδα και Τουρκία να λύσουν μεταξύ τους τις διαφορές τους. Και αυτή η θέση του έγινε αποδεκτή.
Ο κ. Γεραπετρίτης μίλησε και για ΜΟΕ. Το ερώτημα είναι ΜΟΕ σε τι; Πρέπει να μάθουμε. ΜΟΕ που συζητήθηκαν, ως σήμερα, με παρέμβαση του ΝΑΤΟ έθεταν περιορισμούς σε ελληνικά δικαιώματα.
Στο Κυπριακό, ζητήθηκε επανεκκίνηση συνομιλιών. Αυτή είναι και η θέση της κυπριακής πλευράς. Υπενθυμίζω πως οι προηγούμενες συνομιλίες διακόπηκαν επειδή η Τουρκία ζήτησε να συνεχιστεί η παρουσία στρατευμάτων της στο νησί, το δικαίωμα προστασίας και η διατήρηση του καθεστώτος εγγυήτριας δύναμης.
Στην ούτως ή άλλως απαράδεκτη Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία θα προστεθεί και υποχώρηση σε αυτά τα ζητήματα χάριν του διαλόγου;
Από την πλευρά του, ο κ. Φιντάν μίλησε για ελληνοτουρκικό «διάλογο χωρίς όρους», η πάγια τουρκική θέση, αλλά αναφέρθηκε και στο «Διεθνές Δίκαιο». Ας μείνουμε στην επισήμανσή του για «διάλογο χωρίς όρους». Το Διεθνές Δίκαιο μπαίνει ως κάλυμμα. Η ερμηνεία που θα του δώσει η τουρκική πλευρά είναι το Διεθνές Δίκαιο α λα τούρκα.
Έθιξε και το θέμα της μειονότητας αναφερόμενος όμως σε «ομογενείς» τους χωρίς να χρησιμοποιήσει τον όρο μειονότητα. Προς τι αυτή η αλλαγή; Δεν είναι η πρώτη φορά. Τον όροι, τον είχε χρησιμοποιήσει, το 1990, ο Τούρκος πρόξενος στην Κομοτηνή σε επιστολή του στη Νομαρχία Ροδόπης και απελάθηκε. Τον χρησιμοποίησε και ο Ερντογάν το 2017, όταν επισκέφθηκε την Αθήνα και ανέβηκε και για μια περιοδεία στην Θράκη. Ο χαρακτηρισμός «ομογενείς»- Soydas, Σογντας- είναι ένας από τους τρεις χαρακτηρισμούς που χρησιμοποιούν. Οι άλλοι δύο είναι Τούρκοι και Τουρκομουσουλμάνοι.
Αξίζει να δώσουμε ιδιαίτερη σημασία στη διατύπωση μιας παραγράφου από τη δήλωση Φιντάν: «Είμαστε έτοιμοι να συνεχίσουμε τον άνευ όρων διάλογο με τη γειτονική μας Ελλάδα και να αναπτύξουμε τις σχέσεις μας στη βάση των κοινών συμφερόντων σε όλους τους τομείς. Μπορούμε να λύσουμε τα προβλήματά μας με βάση το Διεθνές Δίκαιο, σεβόμενοι τα αμοιβαία δικαιώματα και συμφέροντα».
Προσέξτε την επισήμανση «σεβόμενοι τα αμοιβαία δικαιώματα και συμφέροντα». Το «συμφέροντα» σημαίνει ξεχάστε το Διεθνές Δίκαιο. Η Τουρκία θα απαιτήσει σεβασμό των συμφερόντων της, όπως στην Μαδρίτη πέτυχε αναγνώριση των ζωτικών συμφερόντων της στο Αιγαίο, επί Σημίτη. Τα «συμφέροντα» είναι έννοια που ξεφεύγει από τις πρόνοιες του Διεθνούς Δικαίου.
Ένα πλαίσιο εξελίξεων στα ελληνοτουρκικά βρίσκεται υπό διαμόρφωσιν. Είναι πολλοί αυτοί που ανησυχούν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου