Νίκος Μελέτης
Ο νέος προσανατολισμός της Τουρκίας και η επιδίωξή της να αναλάβει ισχυρό αυτόνομο περιφερειακό ρόλο αναμένεται να αποτυπωθεί στην αναθεώρηση του «Μυστικού Συντάγματος» ή «Κόκκινου Βιβλίου» όπως χαρακτηρίζεται το Έγγραφο Εθνικής Πολιτικής Ασφάλειας (Milli Güvenlik Siyaset Belgesi, MGSB) που θα εγκρίνει πιθανότατα στην επόμενη συνεδρίαση του το Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας της Τουρκίας.
Το «Κόκκινο Βιβλίο» αναθεωρείται κάθε τέσσερα ή πέντε χρόνια και αποτελεί το «άγραφο σύνταγμα» της Τουρκίας το οποίο βεβαίως παραμένει απόρρητο και δεν περνάει από καμιά διαδικασία έγκρισης παρά μόνο αυτής του ΣΕΑ. Στο «Κόκκινο Βιβλίο» αποτυπώνονται οι απειλές ασφαλείας που αντιμετωπίζει η χώρα με σειρά προτεραιότητας αλλά και τα μέσα που διατίθενται για την αντιμετώπιση τους. Κάθε φορά στο απόρρητο αυτό Έγγραφο αποτυπώνεται και ο συνολικότερος προσανατολισμός της Τουρκίας η οποία την τελευταία εικοσαετία που στο τιμόνι της χώρας βρίσκεται το Τ. Ερνογάν βρίσκεται και σε μια εσωτερική σύγκρουση για το εάν θα παραμείνει κοσμική και προσδεμένη με τη Δύση ή θα ενσωματώσει την ισλαμική σφραγίδα του Τ. Ερντογαν και θα στραφεί περισσότερο προς την Ανατολή.
Το «Κόκκινο Βιβλίο» χρησιμοποιείται συχνά για τη νομιμοποίηση πολιτικών και επιλογών οι οποίες είναι εκτός συμβατικού πλαισίου της τουρκικής έννομης τάξης. Στο παρελθόν στις απειλές συμπεριλαμβάνονταν και ο θρησκευτικός φανατισμός όταν το Στρατιωτικοπολιτικό Κεμαλικό κατεστημένο έδινε μάχη εναντίον της «μαντίλας» και το 1997 είχε υπάρξει το «σιωπηρό πραξικόπημα» που οδήγησε σε παραίτηση τον τότε ισλαμιστή πρωθυπουργό Ν. Ερμπακάν.
Το κρατικό πρακτορείο ΑΝΑΤΟΛΟΥ σε ένα ασυνήθιστο δημοσίευμα, καθώς το Έγγραφο Εθνικής Πολιτικής Ασφάλειας παραμένει αυστηρά άκρως απόρρητο, δημοσίευσε ότι ήδη ο ΓΓ του ΣΕΑ έχει αρχίσει την προετοιμασία για την αναθεώρηση του κειμένου και έχει ζητήσει από τους αρμόδιους τις εισηγήσεις τους, ενώ το πιθανότερο είναι ότι το νέο Έγγραφο θα εγκριθεί σε συνεδρίαση του ΣΕΑ τον Απρίλιο μετά τις εκλογές. Το Υπουργείο Εσωτερικών, η MİT και το Γενικό Επιτελείο είναι οι τρεις κύριοι κρατικοί θεσμοί που παρέχουν εισηγήσεις και στοιχεία και συμβάλουν στην αναθεώρηση και τη διατύπωση του «Κόκκινου Βιβλίου» που είναι δεδομένο ότι θα έχει τη σφραγίδα του Ι. Καλίν και του Χ. Φιντάν.
Στο παρελθόν λίγες πληροφορίες είχαν διαρρεύσει για την ιεράρχηση απειλών στο «Κόκκινο Βιβλίο» που στην περίοδο του Ψυχρού Πολέμου περιλάμβαναν και τη Ρωσία και αργότερα το Ιράν, που όμως πλέον φαίνεται ότι έχουν αφαιρεθεί από τη λίστα αυτή λόγω και των σχέσεων που έχει αναπτύξει με τα δυο καθεστώτα ο Τ. Ερντογάν. Απειλή θεωρείτο το Ισραήλ, αλλά και η στήριξη των ΗΠΑ και ορισμένων ευρωπαϊκών χωρών στους Κούρδους του YPG στη Β.Συρία. Στο εσωτερικό η λίστα σταθερά περιλαμβάνει το ΠΚΚ, και από το 2016 τους οπαδούς του Φ. Γκιουλέν.
Η Τουρκία τα τελευταία χρόνια βρίσκεται σε ένα πραγματικό σταυροδρόμι και οι καταστροφικοί σεισμοί του 2023 οδήγησαν τον Τ. Ερντογαν σε μεγάλες ανατροπές στην εξωτερική πολιτική αλλά και σε αναβάθμιση των στρατηγικών επιδιώξεων οι οποίες αναμένεται να καταγραφούν στο αναθεωρημένο «Κόκκινο Βιβλίο». Αυτό θα αποτελεί και την παρακαταθήκη του Τούρκου ηγέτη ο οποίος εκτός απροόπτου θα αρχίσει στα επόμενα χρόνια να δρομολογεί τη διαδοχή του.
Μετά τον Πόλεμο της Γάζας θεωρείται δεδομένο ότι το Ισραήλ θα παραμείνει ψηλά στον κατάλογο με τις απειλές εθνικής ασφάλειας της Τουρκίας και θα ισχυροποιηθεί η επιδίωξη στήριξης της Παλαιστινιακής Υπόθεσης μέχρι τη δημιουργία ανεξάρτητου Παλαιστινιακού κράτους.
Η νέα φάση βελτίωσης των σχέσεων με τις χώρες του Κόλπου και την Αίγυπτο είναι προφανές ότι θα αντικαταστήσουν τις διατυπώσεις της προηγουμένης έκδοσης του 2019 όταν η Τουρκία ήταν σε τροχιά σύγκρουσης με τις Αραβικές χώρες.
Σύμφωνα με πληροφορίες των τουρκικών ΜΜΕ στο «Κόκκινο Βιβλίο» του 2019 είχε καταγραφεί ως απειλή η Ελλάδα και η Κύπρος, καθώς τότε υπήρχε η περίοδος έντασης που είχε κλιμακωθεί με τις παράνομες έρευνες στην Ανατολική Μεσόγειο. Όμως παρά την αποκλιμάκωση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, για την Τουρκία θα παραμείνει υψηλή προτεραιότητα η προστασία της «Γαλάζιας Πατρίδας» αλλά και η αντίληψη ότι κανένα μεγάλο ενεργειακό έργο δεν μπορεί να υλοποιηθεί στην Ανατολική Μεσόγειο αποκλείοντας την Τουρκία.
Το μεγάλο ερώτημα βεβαίως είναι το πως η αναθεώρηση του «Κόκκινου Βιβλίου» θα ενσωματώσει το δύσκολο πλέγμα των αμερικανοτουρκικών σχέσεων. Όπου μετά από μια περίοδο πολύ μεγάλης και ανοικτής κρίσης, περνούν σε μια περίοδο επιφυλακτικής επαναπροσέγγισης μετά και την έγκριση της συμφωνίας για τα F-16. Όμως τα μεγάλα αγκάθια της στήριξης των Αμερικανών στους Κούρδους της Β.Συρίας και η άρνηση έκδοσης του Φ. Γκιουλέν παραμένουν. Για την Τουρκία επίσης υπάρχει η αγωνία για τη διατήρηση του ρόλου τους ως ενεργειακού κόμβου για την Ευρώπη, ρόλος που υπονομεύεται από τον περιορισμό της εξάρτησης της Ε.Ε. από τη Ρωσία, που υποχρεώνουν την Άγκυρα να κοιτάξει προς το Τουρκμενιστάν, το Κουρδικό Ιράκ αλλά και την Ανατολική Μεσόγειο.
Η αλλαγή προσανατολισμού της Τουρκίας και στην εξωτερική πολιτική είναι πλέον καθαρή. Η Τουρκία θέλει έναν περιφερειακό ρόλο που θα φθάνει από την Κασπία μέχρι τη Μαύρη Θάλασσα, τα Βαλκάνια, την Ανατολική Μεσόγειο, τον Κόλπο και τη Βόρεια και Δυτική Αφρική. Και συγχρόνως έναν ηγετικό ρόλο στον μουσουλμανικό κόσμο και ισχυρό ρόλο στον Παγκόσμιο Νότο. Και αυτό θα αποτυπωθεί και συγκεκριμενοποιηθεί στο νέο Δόγμα Ασφάλειας της Τουρκίας.
Οι κινήσεις των τελευταίων μηνών μαρτυρούν τις προθέσεις της. Η Άγκυρα αυτή τη στιγμή έχει στρατιωτική παρουσία σε μια εκτεταμένη περιοχή : Καύκασο, Β.Συρία και Β.Ιράκ, Κατάρ, Σομαλία, Λιβύη Κατεχόμενη Κύπρος. Ενώ με τις τελευταίες συμφωνίες θα έχει στρατιωτική συνεργασία με το Τζιμπουτί και την Μαυριτανία, ενώ την Πέμπτη έφθασαν στα Τίρανα τα πρώτα τουρκικά drones Bayraktar. Έτσι χαράσσει έναν νοητό κύκλο που της δίνει πρόσβαση σε τρεις περιοχές μεγάλων υπερτοπικών κρίσεων. Πόλεμος Ουκρανίας, Πόλεμος Γάζας και κρίση στην Ερυθρά Θάλασσα και Καύκασος.
Η αναθεώρηση του «Μυστικού Συντάγματος» η «Κόκκινου Βιβλίου» της Τουρκίας αναμένεται να αποτυπώσει και να εξειδικεύσει αυτόν τον μετασχηματισμό, εισάγοντας και νέα μοντέλα στον τρόπο με τον οποίο η Τουρκία αξιολογεί απειλές και πως αντιμετωπίζει τις ανησυχίες της για την ασφάλεια, πως συνεργάζεται με τους γείτονές της και πως τοποθετείται στη διεθνή σκηνή. Το Έγγραφο παραμένει πάντα επτασφράγιστο μυστικό. Όμως η πολιτική της Τουρκίας στο εξής θα αποκαλύπτει σιγά - σιγά το κρυφό περιεχόμενο του «Κόκκινου Βιβλίου»…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου