Στάθης Βασιλείου
Ο Οδυσσέας Ανδρούτσος, πρώην φρούραρχος των Αθηνών, δολοφονείται μέσα στην Ακρόπολη. Είναι ένα ακόμα τραγικό επεισόδιο της Ελληνικής διχόνοιας στα κρίσιμα χρόνια της Επανάστασης. Άνδρας του καιρού του, εξαιρετικός πολεμιστής, ξεχώριζε για το θυελλώδη και παθιασμένο χαρακτήρα και την προσωπική του ακτινοβολία.
Γεννήθηκε στην Ιθάκη το 1788, γιός του Αρβανίτη καπετάν Ανδρέα Βερούση και της Ακριβής Τσαρλαμπά, κόρης προεστού της Πρέβεζας. Ο πατέρας του, γνωστός κλέφτης και καπετάνιος από τη Λοκρίδα, έφερε το προσωνύμιο “Ανδρούτσος” που κληρονομήθηκε και στον γιο του. Ως νέος ο Οδυσσέας έζησε μια ταραχώδη αλλά ενδιαφέρουσα ζωή μεταξύ Πρέβεζας και Ιονίων νήσων, μεγαλώνοντας στο περιβάλλον σημαντικών ανδρών και γυναικών, πολιτικών, ποιητών και αρματωλών.
Μετά την επανάσταση του Λάμπρου Κατσώνη, ο πατέρας του, που έλαβε ενεργά μέρος, συνελήφθη στα Επτάνησα από τους Βενετούς και παραδόθηκε στους Τούρκους, όπου βασανίστηκε και αποκεφαλίστηκε, όταν ο Οδυσσέας ήταν 8 ετών. Με τη βοήθεια του περιβάλλοντος της μητέρας του εισήλθε στην αυλή του Αλί Πασά Τεπελενλί στα Ιωάννινα και γρήγορα ξεχώρισε για τις ικανότητές του. Φοίτησε στην στρατιωτική σχολή που είχε οργανώσει ο πασάς και παρά τα επεισόδια που ξεσήκωνε ο χαρακτήρας του, ο τελευταίος πάντα τον συγχωρούσε και τον προωθούσε. Έφτασε μάλιστα στο σημείο να προαχθεί σε αρχηγό της προσωπικής φρουράς του Αλί και να μεταστραφεί στην αλεβίτικη θρησκεία, όπως ο πασάς (αν και αυτό μάλλον ήταν ένα επιφανειακό προαπαιτούμενο για να πάρει τη θέση).
Το 1818, ο Ανδρούτσος μυήθηκε στη Φιλική Εταιρία και εργάστηκε για να διευρύνει το δίκτυό της. Ο Αλί πασάς τον διόρισε δερβέναγα στην Ανατολική Στερεά λίγο πριν επαναστατήσει κατά του σουλτάνου στην Κωνσταντινούπολη. Ως δερβέναγας, ο Οδυσσέας Ανδρούτσος ήταν αρχηγός όλων των ελαφρών ομάδων ενόπλων και πολέμησε στο πλευρό του Αλί κατά των σουλτανικών στρατευμάτων το 1820 κερδίζοντας σημαντική πείρα.
Το 1821, λίγο πριν την έκρηξη της Ελληνικής Επανάστασης, ο Ανδρούτσος άφησε την αρχηγεία των σωμάτων στον Αθανάσιο Διάκο, που είχε μυήσει στη Φιλική Εταιρία και κατέφυγε στην Αράχωβα για να οργανώσει νέα επαναστατικά σώματα και να προσπαθήσει να έρθει σε συνεννόηση με τους Τουρκαλβανούς, σε μια μεγάλη Αρβανίτικη συμμαχία κατά των Τούρκων. Η προσπάθειά του αυτή απέτυχε αλλά το γεγονός ότι μίλησε με τους Αλβανούς με δική του πρωτοβουλία χωρίς την έγκριση κάποιου προεστού ή αρχής σήκωσε τις πρώτες φωνές διαμαρτυρίας εναντίον του.
Στη συνέχεια, συναντήθηκε στην Αγία Λαύρα με άλλους οπλαρχηγούς για να προετοιμάσουν την έναρξη της επανάστασης. Εκεί, η Ανατολική Στερεά ορίστηκε χώρος δράσης του Ανδρούτσου και του Πανουργιά. Επιστρέφοντας, ο Ανδρούτσος προέβη σε μια από τις πρώτες ενέργειες στην περιοχή χτυπώντας μια τουρκική χρηματαποστολή στο Γαλαξίδι στις αρχές Μαρτίου του 1821. Μετά από αυτό κάλεσε τους κατοίκους να ξεσηκωθούν.
Η πρώτη του μεγάλη επιτυχία ήταν η μάχη στο Χάνι της Γραβιάς, όπου με 100 άνδρες σταμάτησε την προέλαση 1.500 Τουρκαλβανών υπό τον Ομέρ Βρυώνη για μια μέρα, προκαλώντας τους μεγάλη φθορά. Οι Έλληνες είχαν ελάχιστες απώλειες και διέφυγαν μέσα στη νύχτα πριν ο Βρυώνης φέρει κανόνια για να διαλύσει το χάνι. Η μάχη του χάρισε τεράστια φήμη και τον αναβίβασε σε αρχηγό των δυνάμεων στη Βοιωτία και την ανατολική Στερεά.
H άνοδος της δημοτικότητάς του, όμως, προκαλούσε φθόνο. Την άνοιξη του 1822 ο Ιωάννης Κωλλέτης τον κατηγόρησε για συνεργασία με τον εχθρό, οδηγώντας τον να παραιτηθεί από πρωτοκαπετάνιος της Στερεάς. Ωστόσο, τον Αύγουστο η Γερουσία τον διόρισε φρούραρχο της Ακρόπολης των Αθηνών στην οποία εισήλθε με τις επευφημίες του κόσμου συνοδευόμενος από τα παλικάρια του, τον Ιωάννη Γκούρα, τον Μακρυγιάννη, τους Κατσικογιάννη και Μαμούρη και 300 άνδρες.
Ο Ανδρούτσος κράτησε την Αθήνα αλλά γρήγορα νέες κατηγορίες για συνεργασία και συνεννόηση με τον εχθρό, από τον Κωλέττη και άλλους κοτζαμπάσηδες και οπλαρχηγούς, οδήγησαν στη σύλληψή του με την κατηγορία της προδοσίας. Όμως ήταν απόλυτα εντός των ηθών της εποχής, στα Βαλκάνια και στη Μέση Ανατολή, να έρχονται σε συναντήσεις και συνομιλίες οι στρατιωτικοί και πολιτικοί αρχηγοί αντιμαχόμενων πλευρών, συζητώντας μικροσυμφωνίες και ανακωχές (τα λεγόμενα “καπάκια”), αν αυτό απαιτούσε η κατάσταση. Και η τήρηση των όρων θεωρείτο θέμα τιμής ακόμα και μεταξύ θανάσιμων εχθρών.
Ο Ανδρούτσος φυλακίστηκε, βασανίστηκε και τελικά θανατώθηκε με την ανοχή του πρώην πρωτοπαλίκαρού του, Γιάννη Γκούρα στις 5 Ιουνίου (με το Παλιό Ημερολόγιο) του 1825. Τα οστά του βρίσκονταν στο Α΄Κοιμητήριο Αθηνών μέχρι το 1967, όπου με πρωτοβουλία του στρατηγού Θρασύβουλου Τσακαλώτου, μεταφέρθηκαν και αποτέθηκαν στη βάση του αγάλματος του στην Πρέβεζα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου