Του Marc Champion
Καθώς το Ισραήλ ετοιμάζεται να κάνει το επόμενο βήμα στην κλιμάκωση των αντιποίνων με το Ιράν, υπάρχουν σοβαροί λόγοι να μην πλήξει το πυρηνικό πρόγραμμα ή τις κρίσιμες ενεργειακές υποδομές της Τεχεράνης και να επικεντρωθεί σε στρατιωτικούς στόχους που συνδέονται με τους Φρουρούς της Επανάστασης (IRGC). Μια τέτοια επιλογή θα άξιζε υποστήριξη. Αλλά πολλά εξαρτώνται από το πώς και πού θα διεξαχθούν οι επιθέσεις.
Το IRGC δεν είναι ο ιρανικός στρατός. Είναι ένα ευνοούμενο παράλληλο σύνολο ενόπλων δυνάμεων και υπηρεσιών πληροφοριών που ενεργεί ως φρουρά περίπου 180.000 ατόμων για τον ανώτατο ηγέτη Αλί Χαμενεΐ. Οι κυρώσεις βοήθησαν να αυξηθεί το μερίδιό τους στην οικονομία. Παράγει και διακινεί λαθραία πετρέλαιο, πραγματοποιεί εγχώρια καταστολή και προβάλλει την Ισλαμική Επανάσταση του 1979 σε όλο το Λεβάντες.
Αυτό το εκτεταμένο ίδρυμα έχει πολλαπλά συμφέροντα. Παρόλα αυτά, στο σύνολό του, τα μέλη του είναι σε μεγάλο βαθμό κατηχημένα από την ισλαμιστική εκπαίδευση. Οι περισσότεροι Ιρανοί απλώς διασκεδάζουν με τα τραγούδια του καθεστώτος "Θάνατος στην Αμερική! Θάνατος στο Ισραήλ!" Το IRGC το εννοεί.
Η επίλεκτη πτέρυγα Al-Quds της Φρουράς ανέθρεψε τη Χεζμπολάχ στην πολιτοφυλακή που έχει γίνει. Εξόπλισε και χρηματοδότησε τη Χαμάς και παρείχε στους Χούθι της Υεμένης πυραύλους και τεχνολογία για να παρενοχλούν την εμπορική ναυτιλία στην Ερυθρά Θάλασσα και να εκτοξεύουν περιστασιακές επιθέσεις κατά του Ισραήλ.
Το IRGC παρείχε επίσης στις σιιτικές πολιτοφυλακές στο Ιράκ βόμβε για να σκοτώνουν Αμερικανούς στρατιώτες, καθώς και όπλα και τεχνογνωσία για την καταπολέμηση του Ισλαμικού Κράτους, των σουνιτών αντιπάλων τους στον ριζοσπαστικό φονταμενταλισμό.
Πολλοί Ιρανοί, ακόμη και εκείνοι που αντιτίθενται στο καθεστώς, αποδέχονταν τον εξωτερικό ρόλο του IRGC. Ο χαρισματικός πρώην διοικητής του Al-Quds, Κασέμ Σουλεϊμανί, παρουσιαζόταν συστηματικά στις δημοσκοπήσεις ως η πιο δημοφιλής πολιτική προσωπικότητα στη χώρα, μέχρι τη δολοφονία του τον Ιανουάριο του 2020. Η ανομολόγητη συμφωνία ήταν ότι το IRGC θα εξασφάλιζε ότι το Ιράν δεν θα χρειαζόταν ποτέ ξανά να πολεμήσει το είδος του καταστροφικού πολέμου κράτος με κράτος που βίωσε με το Ιράκ τη δεκαετία του 1980, ο οποίος άφησε εκατοντάδες χιλιάδες Ιρανούς νεκρούς. Ο Σουλεϊμανί, στην πραγματικότητα, επικαιροποίησε αυτό το κοινωνικό συμβόλαιο αναλαμβάνοντας εχθρούς όπως το Ισλαμικό Κράτος εκτός Ιράν, ώστε να μην χρειάζεται να πολεμηθούν στο εσωτερικό.
Ωστόσο, η συμφωνία είχε αρχίσει να καταρρέει από τη στιγμή που ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ ενέκρινε τη δολοφονία του Σουλεϊμανί σε μια επίθεση με drone. Οι Ιρανοί, αν και ήταν ευτυχείς να βλέπουν την Al-Quds να συνεργάζεται με σιιτικές πολιτοφυλακές για την καταπολέμηση του Ισλαμικού Κράτους, ήταν λιγότερο ενθουσιασμένοι με την εμμονή του IRGC να επιτίθεται (και να προκαλεί) το Ισραήλ και τις ΗΠΑ ή να οικοδομεί κάποιο είδος ισλαμιστικής σιιτικής αυτοκρατορίας. Ο πληθυσμός του Ιράν παραμένει από τους λιγότερο αντι-ισραηλινούς και αντι-αμερικανικούς στη Μέση Ανατολή.
"Όταν μιλάς με άλλους μουσουλμάνους, λένε: Τι συμβαίνει με τους Ιρανούς; Δεν τους βλέπω να διαμαρτύρονται κατά του Ισραήλ. Γιατί δεν πηγαίνουν στο τζαμί;" μου είπε ο Saeid Golkar, ειδικός στην περιοχή και αναπληρωτής καθηγητής πολιτικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Τενεσί. "Αν είμαι Ισραηλινός πολιτικός, το να χτυπήσω τώρα είναι μια ευκαιρία, είναι το σωστό. Αλλά ως Ιρανός, ανησυχώ για τους ανθρώπους στο Ιράν. Ελπίζω πραγματικά ότι οι όποιες παράπλευρες απώλειες θα είναι πολύ μικρές".
Η λαϊκή απογοήτευση για τις δραστηριότητες του IRGC έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια, ιδίως καθώς το καθεστώς επέστρεψε σε μια περίοδο σοβαρής εσωτερικής καταστολής, η οποία προκάλεσε τις διαδηλώσεις του 2022 Woman Life Freedom. Η Φρουρά και οι εθελοντικές μονάδες Basij της έπαιξαν κεντρικό ρόλο στην ωμή απάντηση του κράτους, σκοτώνοντας εκατοντάδες.
Ταυτόχρονα, οι κυρώσεις και ο πληθωρισμός συνεχίζουν να αποδυναμώνουν την οικονομία. Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ μειώθηκε σχεδόν στο μισό μέσα σε μια δεκαετία, σε όρους δολαρίου, σε 4.503 δολάρια στο τέλος του 2023 από το ανώτατο επίπεδο των 8.329 δολαρίων το 2012, σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα. Η απειλή ότι οι δράσεις του IRGC θα μπορούσαν τώρα να πυροδοτήσουν έναν πόλεμο μεγάλης κλίμακας που θα πλήξει το εσωτερικό του Ιράν, επιδεινώνει τα πράγματα. Οι αγορές χρυσού έχουν εκτοξευθεί, περισσότεροι επενδυτές εγκατέλειψαν την ήδη αδύναμη χρηματιστηριακή αγορά και η ισοτιμία του ριάλ, του νομίσματος της χώρας, έπεσε σημαντικά.
Από γεωπολιτική άποψη, η θέση του καθεστώτος σπάνια ήταν τόσο καλή. Έχει σταθερό σύμμαχο τη Ρωσία ενώ έχει καλούς δεσμούς και με την Κίνα. Το απόθεμά του σε ουράνιο, εμπλουτισμένο σε απόσταση "ανάσας" από τον οπλικό βαθμό, έχει αυξηθεί ραγδαία από τότε που ο Τραμπ τερμάτισε την πυρηνική συμφωνία. Η δύναμη της Al-Quds έχει δημιουργήσει πολιτοφυλακές και οπλικό δυναμικό στη Συρία και οργανώνει επιχειρήσεις αποσταθεροποίησης στην Ιορδανία. Η επιχείρηση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου, ή μάλλον η σκληρή αντίδραση του Ισραήλ σε αυτήν, ήταν ένα δώρο.
Αλλά καμία από αυτές τις "νίκες" δεν έχει απήχηση εκτός της σκληροπυρηνικής βάσης υποστήριξης του καθεστώτος. Ο Χαμενεΐ το γνωρίζει αυτό, όπως ακριβώς γνωρίζει ότι μπορεί να πολεμήσει αλλά δεν μπορεί να κερδίσει μια ολοκληρωτική σύγκρουση με το Ισραήλ και τις ΗΠΑ. Αυτός είναι ο λόγος που δίστασε τόσο πολύ πριν χτυπήσει το Ισραήλ για δεύτερη φορά, την 1η Οκτωβρίου, ακόμη και όταν η ισραηλινή αεροπορία κατέστρεψε την ηγεσία της Χεζμπολάχ και σκότωσε αρκετούς κορυφαίους στρατηγούς της Al-Quds. Επομένως, πρόκειται για μια κρίσιμη στιγμή.
Το χτύπημα πυρηνικών ή ενεργειακών εγκαταστάσεων θα ισοδυναμούσε με τεράστια κλιμάκωση, θα είχε σημαντικό αντίκτυπο στους απλούς Ιρανούς και θα εγγυόταν τα αντίποινα του Ιράν σε περιφερειακά ενεργειακά περιουσιακά στοιχεία που είναι κρίσιμα για την παγκόσμια οικονομία. Την Τετάρτη, ο επικεφαλής του IRGC Ebrahim Jabbari ισχυρίστηκε ότι το πλήγμα της 1ης Οκτωβρίου είχε καταστρέψει μεγάλο αριθμό μαχητικών αεροσκαφών F-35 του Ισραήλ και ότι το 90% του πυραυλικού πυρός του Ιράν είχε χτυπήσει τους στόχους τους. Υποσχέθηκε επίσης μαζικά αντίποινα σε οποιαδήποτε ισραηλινή απάντηση.
Όλοι αυτοί οι ισχυρισμοί φαίνονται απίθανοι, με στόχο να δείξουν στο εγχώριο κοινό ότι το IRGC είναι σοβαρό. Το διαθέσιμο υλικό δείχνει ότι αναχαιτίστηκαν πολύ περισσότεροι από το 10% των πυραύλων του Ιράν, ακόμη και αν πολλοί πέρασαν την ισραηλινή αεράμυνα. Και μέχρι στιγμής, δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι καταστράφηκαν πολλά F-35, ακόμη και αν το Ισραήλ κρύβει ένα μέρος των ζημιών. Πάνω απ' όλα, ο Jabbari δεν θα πάρει την απόφαση για μια απάντηση - ο Χαμενεΐ θα την πάρει. Μια ανάλογη ισραηλινή επίθεση θα έφερνε και πάλι τον ανώτατο ηγέτη του Ιράν σε δύσκολη θέση.
Το IRGC ελέγχει τους βαλλιστικούς πυραύλους και τους εκτοξευτές που αποτελούν τη μεγαλύτερη απειλή του Ιράν για το εβραϊκό κράτος, ειδικά αν καταφέρει να αναπτύξει πυρηνικό όπλο. Ένα χειρουργικά στοχευμένο ισραηλινό χτύπημα σε πολλαπλά στρατιωτικά περιουσιακά στοιχεία του IRGC, εντός ή εκτός του Ιράν, θα ήταν τόσο χρήσιμο για την υποβάθμιση της δυνατότητας να βλάψει το Ισραήλ, όσο και ανάλογο με αυτό που προσπάθησε (και απέτυχε) να κάνει το Ιράν την 1η Οκτωβρίου.
Για να μην κάνει χάρη στο καθεστώς, η αντεπίθεση του Ισραήλ θα πρέπει να αποφύγει τα πληθυσμιακά κέντρα -όπως έκανε το Ιράν στις αρχές του μήνα- εκτός αν κάνει συμβολικές επιθέσεις στα αρχηγεία των Basij και του IRGC που χρησιμοποιούνται για την εσωτερική καταστολή. Αυτή η κίνηση θα βελτίωνε την ισραηλινή ασφάλεια, θα έδειχνε στους Ιρανούς τους κινδύνους που ο ισλαμιστικός ζήλος του IRGC φέρνει στην ίδια του τη χώρα και θα καθιστούσε σαφές ότι ο μόνος στόχος του εβραϊκού κράτους είναι η ένοπλη πτέρυγα ενός μισητού ισλαμιστικού καθεστώτος.
Αυτό είναι κάτι που το Ισραήλ απέτυχε παταγωδώς να πετύχει στη Γάζα και τώρα κινδυνεύει και πάλι στο Λίβανο, αν εγκλωβιστεί σε άλλη μια μακρά κατοχή του νότου της χώρας. Δεν έχει την πολυτέλεια να κάνει το ίδιο λάθος με το Ιράν, επιτιθέμενο με τρόπους που θα συσπειρώσουν ένα έθνος 84 εκατ. ανθρώπων πίσω από τον Χαμενεΐ. Ο περιορισμός του επερχόμενου πλήγματος σε στρατιωτικούς στόχους του IRGC θα μπορούσε να είναι η ιδανική επιλογή.
Απόδοση - Επιμέλεια: Στάθης Κετιτζιάν
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου