Αϊβαλί (Κυδωνίες). Η τελευταία τάξη του Κεντρικού Παρθεναγωγείου. Αριστερά, στη σειρά των καθηγητών, ο Αϊβαλιώτης λογοτέχνης και ζωγράφος Φώτης Κόντογλου (πηγή: Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών)
Η προετοιμασία ξεκίνησε το φθινόπωρο του 2018. Περιλαμβάνονται περισσότερα από 1.100 εκθέματα και πάνω από 500 φωτογραφίες
Το χρονικό του μικρασιατικού ελληνισμού αναμένεται να ζωντανέψουν δύο σημαντικά ιδρύματα που εδώ και δεκαετίες διαφυλάσσουν τις μνήμες, το Μουσείο Μπενάκη και το Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών.
Με αφορμή τα 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή τον Σεπτέμβριο θα παρουσιαστεί στο κτήριο της Πειραιώς η έκθεση «Μικρά Ασία: Λάμψη, καταστροφή, ξεριζωμός, δημιουργία».
Το Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών συμβάλλει με το Μουσικό Λαογραφικό Αρχείο που περιέχει σπάνιες ηχογραφήσεις, χειρόγραφα και έγγραφα, αλλά και με τη βιβλιοθήκη του που περιλαμβάνει πολυάριθμες εκδόσεις.
«Αμάλθεια», Η αρχαιοτάτη των εν τη Ανατολή εφημερίδων, αρ. φύλλου 8930, 18 (2) Φεβρουαρίου 1908, Σμύρνη (πηγή: Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών)
Οι δε συλλογές του Μουσείου Μπενάκη, ενός από τα τρία μουσεία που υποδέχθηκαν κειμήλια των κοινοτήτων κατά τη μετεγκατάστασή τους στον ελλαδικό χώρο, τεκμηριώνουν τη φυσιογνωμία του ελληνισμού της Μικράς Ασίας σε όλο το χρονικό και γεωγραφικό του εύρος παρουσιάζοντας την καθημερινή και επαγγελματική ζωή και τέχνη του.
Μάλιστα τα Ιστορικά Αρχεία του Μουσείου διασώζουν σημαντικές μαρτυρίες από την πορεία της μικρασιατικής εκστρατείας και την εγκατάσταση των προσφύγων, ενώ εκθέματα της Πινακοθήκης Γκίκα τεκμηριώνουν τη συμβολή των Μικρασιατών στον πολιτισμό του 20ού αιώνα.
Για τις ανάγκες της έκθεσης αντικείμενα και τεκμήρια θα δανείσουν πάνω από 40 οργανισμοί, μουσεία και ιδρύματα, ενώ περισσότεροι από 50 ιδιώτες θα συνεισφέρουν θησαυρούς από τις προσωπικές τους συλλογές.
«Ο πρωτοφανής αυτός αριθμός δημόσιων και ιδιωτικών συλλογών διασφαλίζει την ποιότητα και την ποικιλία του περιεχομένου, καθώς και τη μοναδικότητα της έκθεσης, η προετοιμασία και έρευνα της οποίας ξεκίνησαν το φθινόπωρο του 2018», σημειώνεται στο σχετικό δελτίο Τύπου.
Την επιμέλεια της έκθεσης και των δύο εκδόσεων που θα τη συνοδεύουν έχει η ιστορικός τέχνης Εβίτα Αράπογλου, σε στενή συνεργασία με τον διευθυντή του Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών Πασχάλη Κιτρομηλίδη, αλλά και τους ερευνητές του Κέντρου, τον επιστημονικό Διευθυντή του Μουσείου Μπενάκη δρ Γιώργη Μαγγίνη, και τους επιμελητές του Μουσείου, καθώς και πολλούς ακόμη επιστημονικούς συνεργάτες.
Η δομή και το περιεχόμενο
Περισσότερα από 1.100 εκθέματα και πάνω από 500 φωτογραφίες θα ζωντανέψουν την ακμή του ελληνισμού πριν τους διωγμούς, τη δραματική περίοδο 1919-1923 καθώς και την εγκατάσταση και ενσωμάτωση στην Ελλάδα.
Πόντος. Το γυμναστήριο της Σινώπης, 1909-1910 (πηγή: Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών)
Ο επισκέπτης θα ξεκινά το ταξίδι στη «λάμψη» του ελληνισμού της Μικράς Ασίας (πρώτη ενότητα) από την Ιωνία και τα δυτικά παράλια, θα προχωρά στην Καππαδοκία και τις νότιες επαρχίες, θα συνεχίζει διασχίζοντας τον Πόντο για να επιστρέψει προς δυσμάς, γύρω από την Κωνσταντινούπολη και να καταλήξει στην Ανατολική Θράκη.
Την εποχή ακμής θα διαδέχονται η περίοδος των διωγμών, του τέλους του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου και των Συνθηκών, η περίοδος της ελληνικής απόβασης και της μικρασιατικής εκστρατείας, η «καταστροφή» του 1922, καθώς και η Έξοδος των προσφύγων (δεύτερη ενότητα).
Ανέγερση προσφυγικών κατοικιών (πηγή: Μουσείο Μπενάκη / Ιστορικά Αρχεία / Αρχείο Λ. Σαμαρά)
Η τρίτη και τελευταία ενότητα της έκθεσης θα επικεντρωθεί στην εγκατάσταση και την ενσωμάτωση των εκπατρισμένων στην Ελλάδα, καθώς και στην επίδραση που η παρουσία τους είχε σε πολλούς τομείς της ελληνικής κοινωνίας.
Τμήμα του επιλόγου της έκθεσης θα είναι αφιερωμένο στην ίδρυση του Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών το 1930 από τη Μέλπω και τον Οκτάβιο Μερλιέ.
Το χρονικό αυτό περιγράφεται μέσα από έργα τέχνης, εικόνες, εκκλησιαστικά, πολεμικά και προσωπικά κειμήλια, ενδυμασίες, κοσμήματα, χειροτεχνήματα, χάρτες, φωτογραφίες, αρχειακό και κινηματογραφικό υλικό, εφημερίδες, επιστολές, κάρτες, και πολλά άλλα τεκμήρια. Αποσπάσματα από προσωπικές μαρτυρίες θα συμπληρώσουν την αφήγηση, ζωντανεύοντας τις εικόνες και τα σιωπηλά αντικείμενα.
Νυφική φορεσιά από τα χωριά Μικρό και Μεγάλο Ζαλούφι, στην περιφέρεια της Mακράς Γέφυρας στην Ανατολική Θράκη, τέλη 19ου αι. (πηγή: Μουσείο Μπενάκη)
Οι συνοδευτικές εκδόσεις
Την έκθεση θα συνοδεύουν δύο πολυσέλιδες επετειακές εκδόσεις από το Μουσείο Μπενάκη και το Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών.
Η πρώτη, ο κατάλογος, θα αποτελέσει αποτύπωση της έκθεσης και θα περιλαμβάνει τα εισαγωγικά κείμενα των ενοτήτων, τις φωτογραφίες όλων των εκθεμάτων και του αρχειακού υλικού με τον υπομνηματισμό τους, καθώς και αποσπάσματα από τις μαρτυρίες.
Η δεύτερη έκδοση θα είναι μια συλλογή κειμένων ερευνητών και συγγραφέων για τα θέματα που συνδέονται με την ιστορία και τον πολιτισμό του μικρασιατικού ελληνισμού.
Και οι δύο εκδόσεις θα κυκλοφορήσουν σε αυτοτελείς αγγλικές εκδόσεις.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου