Του Hal Brands
Ο πόλεμος στην Ουκρανία εισέρχεται στην τρίτη του φάση και αυτή θα μπορούσε κάλλιστα να είναι η καθοριστική.
Η πρώτη φάση ήταν το αποτυχημένο blitzkrieg της Ρωσίας, το οποίο είχε σκοπό να καταστρέψει το ουκρανικό κράτος. Η δεύτερη φάση, η οποία συνεχίζεται με αδυσώπητο τρόπο, ήταν η επιθετική προσπάθεια της Μόσχας να καταλάβει όλη την περιοχή του Ντονμπάς κατά μήκος των συνόρων Ουκρανίας-Ρωσίας.
Η τρίτη φάση θα περιλαμβάνει μια πολυαναμενόμενη ουκρανική αντεπίθεση στον νότο. Εάν η Ουκρανία μπορέσει να ανακτήσει αρκετά εδάφη - χωρίς να προσπαθήσει να κερδίσει υπερβολικά περισσότερα απ’ όσα μπορεί - ίσως τελικά να αντιστρέψει την πορεία του πολέμου αποφασιστικά υπέρ της. Εάν δεν τα καταφέρει, το Κίεβο θα έχει μπροστά του έναν κρύο και δύσκολο χειμώνα.
Το στοίχημα Πούτιν
Το κρύο είναι, φυσικά, ζωτικό μέρος της στρατηγικής του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν. Πιστεύει ότι ο χρόνος εξακολουθεί να κυλά υπέρ της Ρωσία, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα. Μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους, οι δυτικές δημοκρατίες θα έχουν στερέψει από όπλα και πυρομαχικά τα οποία χρειάζεται το Κίεβο. Θα έχουν επίσης κουραστεί να διοχετεύουν ολοένα και περισσότερα χρήματα σε μια "ετοιμοθάνατη" οικονομία της Ουκρανίας.
Εν τω μεταξύ, οι παγκόσμιες αναταράξεις οι οποίες προκαλούνται από τις διαταραχές στις αποστολές ουκρανικού σιταριού θα ενταθούν, ακόμη και αν διατηρηθεί σε ισχύ η -σαθρών βάσεων- νέα συμφωνία για την επανέναρξη των εξαγωγών από το λιμάνι της Οδησσού στη Μαύρη Θάλασσα.
Η δε Ευρώπη θα τρέμει καθώς μπαίνει ο χειμώνας και τα αποθέματα φυσικού αερίου εξαντλούνται - μια έλλειψη που ο Πούτιν εξασφαλίζει από σήμερα μειώνοντας τις ροές φυσικού αερίου, έτσι ώστε οι ευρωπαϊκές χώρες να μην έχουν επαρκή αποθέματα καθώς θα πλησιάζει το χειμερινό κρύο. Το στοίχημά που έχει βάλει είναι ότι η οικονομική δυσφορία θα κάνει τη Δύση να υποχωρήσει προτού η Ρωσία βυθιστεί σε οικονομική καταστροφή.
Υπό αυτές τις συνθήκες, υπολογίζει ο Πούτιν, η βοήθεια την οποία λαμβάνει η Ουκρανία από τον δημοκρατικό κόσμο θα αρχίσει να φθίνει. Η πίεση στο Κίεβο να αποδεχθεί την κατάπαυση του πυρός θα αυξηθεί. Στη συνέχεια, η Μόσχα θα μπορούσε να κηρύξει τη νίκη με το σκεπτικό ότι θα κατέχει σημαντικά περισσότερο ουκρανικό έδαφος από εκείνο που κατείχε πριν από την εισβολή της 24ης Φεβρουαρίου 2022.
Οι Ρώσοι θα μπορούσαν επίσης να χρησιμοποιήσουν αυτό το κατεχόμενο έδαφος για να ανασυνταχθούν για μια μελλοντική επίθεση, είτε τον επόμενο χρόνο είτε σε μερικά χρόνια από τώρα, προκειμένου να διώξουν την ουκρανική κυβέρνηση από το Κίεβο ή προκειμένου να ακρωτηριάσουν ό,τι θα έχει απομείνει από την οικονομία της Ουκρανίας, καταλαμβάνοντας την Οδησσό. Αυτή μπορεί να είναι μια "πύρρειος νίκη" για τον Πούτιν, δεδομένων των απωλειών που έχει υποστεί η Ρωσία, ωστόσο θα ήταν πραγματική καταστροφή για μια διαμελισμένη, εγκαταλελειμμένη Ουκρανία.
Η σημασία της αντεπίθεσης
Εδώ βρίσκεται και η σημασία της προώθησης της Ουκρανίας στον νότο. Δεν είναι μυστικό ότι η Ουκρανία ετοιμάζεται να επιτεθεί εκεί. Η κυβέρνηση του προέδρου Βολόντιμιρ Ζελένσκι έχει προειδοποιήσει τους πολίτες να εγκαταλείψουν την περιοχή και άρχισε ήδη να χρησιμοποιεί πυροβολικό μεγάλου βεληνεκούς για να απομονώσει και να αποκόψει τις δυνάμεις της Μόσχας.
Η Ουκρανία ανακαταλαμβάνει ήδη μικρότερες πόλεις κατά μήκος της διαδρομής προς το νότιο λιμάνι της Χερσώνας, το πρώτο μεγάλο από άποψη πληθυσμού ουκρανικό αστικό κέντρο που κατέλαβε η Ρωσία, ενώ συγκεντρώνει μονάδες για μια μεγαλύτερη επίθεση.
Αν και η σύγκρουση στην Ουκρανία έχει επιβραδυνθεί σε πόλεμο φθοράς, υπάρχει μεγάλη και επείγουσα ανάγκη γι' αυτήν την επίθεση. Η Ουκρανία πρέπει να ανακτήσει εδάφη στον νότο για να αποτρέψει τη Ρωσία από την προσάρτηση αυτών των περιοχών - κατά σαφή παραβίαση του διεθνούς δικαίου - που θα καθιστούσε την τελική ανάκτησή τους πολύ λιγότερο πιθανή.
Μια επιτυχημένη ουκρανική επίθεση θα μπορούσε να εξαλείψει τον κίνδυνο μιας νέας ρωσικής προώθησης προς την Οδησσό. Θα μπορούσε επίσης να φέρει τις μεταφορικές συνδέσεις της Ρωσίας με την Κριμαία, καθώς και ορισμένες βασικές στρατιωτικές εγκαταστάσεις εκεί, εντός της εμβέλειας του ουκρανικού πυροβολικού.
Ωστόσο, η πραγματική επιτακτικότητα της επίθεσης είναι ψυχολογικού χαρακτήρα. Όπως έχουν υποστηρίξει οι στρατιωτικοί αναλυτές Μάικλ Κόφμαν και Λόρενς Φρίντμαν, και οι δύο πλευρές αγωνίζονται να διαμορφώσουν τις αντιλήψεις - η μία της άλλης, αλλά και του έξω κόσμου - για το πού οδηγείται αυτός ο πόλεμος. Η Ουκρανία πρέπει να δείξει στους δυτικούς υποστηρικτές της ότι μπορεί τελικά να κερδίσει, ώστε εκείνοι να μείνουν δίπλα στο Κίεβο και να του δώσουν τα μέσα για περισσότερες επιθέσεις στο μέλλον, μολονότι το οικονομικό και στρατιωτικό κόστος θα αυξάνεται.
Χρόνος
Εάν η Ουκρανία μπορέσει να το κάνει, τότε ο χρόνος θα είναι σε τελική ανάλυση με το μέρος της. Πρόσφατη έρευνα από μελετητές στο Yale School of Management δείχνει ότι οι διεθνείς κυρώσεις και ο εξοστρακισμός του ιδιωτικού τομέα οδηγούν την οικονομία του Πούτιν στον γκρεμό. Σε έναν πόλεμο που θα συνεχίζεται και μέσα στο 2023, ο Πούτιν θα πρέπει επίσης να συνυπολογίσει την εξάντληση του στρατού του, ο οποίος έχει ελάχιστα κίνητρα, εκτός και αν προχωρήσει σε μια μεγάλης κλίμακας επιστράτευση Ρώσων πολιτών, η οποία θα ήταν γεμάτη πολιτικούς κινδύνους.
Το "παράθυρο" για την Ουκρανία ώστε να μπορέσει υποστηρίξει την υπόθεσή της δεν θα μείνει ωστόσο ανοικτό για πάντα. Καθώς πλησιάζουν οι ενδιάμεσες βουλευτικές εκλογές στις ΗΠΑ και ξεσπούν άλλες παγκόσμιες κρίσεις, ο αγώνας του Κιέβου θα μπορούσε να γίνει "χθεσινή" είδηση.
Η κυβέρνηση του Ζελένσκι έχει αξιοπρεπείς πιθανότητες να τα καταφέρει. Οι ρωσικές δυνάμεις οι οποίες κατέχουν τη Χερσώνα έχουν κολλήσει στη βόρεια όχθη του ποταμού Δνείπερου, που τις χωρίζει από το μεγαλύτερο μέρος των Ρώσων ενόπλων στον νότο της Ουκρανίας. Ο ουκρανικός στρατός λογικά είναι σε θέση να απομονώσει αυτά τα στρατεύματα καταστρέφοντας (με πυροβολικό που παρέχεται από τις ΗΠΑ) τις γέφυρες κατά μήκος του ποταμού. Οι ανεπαρκώς ανεφοδιασμένες ρωσικές μονάδες θα δυσκολευτούν τότε πολύ να κρατήσουν μια εχθρική πόλη έχοντας απέναντί τους έναν συνδυασμό βίας των ανταρτών μέσα στην πόλη και μια καλά σχεδιασμένη επίθεση.
Ωστόσο, για να πετύχει η Ουκρανία, θα χρειαστεί να μετριάσει τις φιλοδοξίες της. Ακόμη και μια περιορισμένη επίθεση θα απαιτήσει πιθανότατα από τις ουκρανικές δυνάμεις να εκτελέσουν σχεδόν τέλεια τις συντονισμένες επιχειρήσεις - συγχρονισμός πεζικού, εποχούμενων τμημάτων, πυροβολικού, αεροπορικής δύναμης κ.λπ. - σε μεγαλύτερο βαθμό απ’ ό,τι μέχρι τώρα. Το να κινηθεί κανείς με υπερβολική αυτοπεποίηθηση μπορεί να γυρίσει μπούμερανγκ.
Οι ουκρανικές δυνάμεις θα μπορούσαν, για παράδειγμα, να προσπαθήσουν να περάσουν τον Δνείπερο και να προχωρήσουν προς την Κριμαία αφού καταλάβουν τη Χερσώνα - σε τελική ανάλυση κι αυτή είναι ουκρανικό έδαφος. Ωστόσο οι πολύπλοκες διελεύσεις ποταμών εναντίον ενός ικανού αντιπάλου μπορεί να αποδειχθούν αιματηρότατες, όπως απέδειξαν οι δυσκολίες της Ρωσίας στα ανατολικά, και οι κουρασμένες, υπερβολικά εκτεταμένες σε χώρο ουκρανικές δυνάμεις μπορεί να μην τα καταφέρουν καλά έναντι των ενισχυμένων εχθρικών μονάδων.
Εναλλακτικά, το Κίεβο θα μπορούσε να επιτεθεί πιο ανατολικά, σε μια προώθηση προς τα νότια που θα είχε ως σκοπό να κόψει τη ρωσική "χερσαία γέφυρα" προς την Κριμαία και να παγιδεύσει ένα μεγαλύτερο σώμα δυνάμεων της Μόσχας. Κάτι τέτοιο ωστόσο θα μπορούσε απλώς να εκθέσει τις ουκρανικές δυνάμεις σε περικύκλωση, ειδικά καθώς η Ρωσία μετατοπίζει μονάδες από το Ντονμπάς προς τον νότο.
Μια αποτυχημένη επίθεση η οποία θα κατέληγε σε υποχώρηση θα ήταν καταστροφή για την Ουκρανία, αφήνοντάς την στρατιωτικά πιο αδύναμη και διπλωματικά πολύ πιο απομονωμένη την άνοιξη. Και αν η Ουκρανία ρίξει υπερβολικά πολλές από τις ανθεκτικές αλλά κουρασμένες δυνάμεις της σε μια προέλαση στον νότο, θα μπορούσε να καταστεί ευάλωτη σε μια νέα ρωσική επίθεση στα ανατολικά.
Η Ουκρανία έχει πολεμήσει ως τώρα έναν γενναίο και έξυπνο πόλεμο, ο οποίος της επέτρεψε να κρατήσει μακριά από τους στόχους του έναν ισχυρότερο εχθρό. Το επόμενο κρίσιμο τεστ είναι εάν το Κίεβο θα μπορέσει να κερδίσει την πρωτοβουλία χωρίς να χάσει την ισορροπία του.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου