Δρ. Αθανάσιος Ε. Δρούγος
Το τραγικό συμβάν στο δρόμο από το αεροδρόμιο της Βεγγάζης μέσω των ιστορικών παραλιακών πόλεων Αλ Μαρτζ και Μπέιντα προς Ντέρνα (Δάρνη) που προκάλεσε το θάνατο πέντε Ελλήνων θα πρέπει να εξεταστεί από διάφορες οπτικές γωνίες, και κυρίως την περιφερειακή, την τοπική, ως και την ίδια την αποστολή από επιχειρησιακή και ανθρωπιστική διάσταση.
1 Η Λιβύη ως χώρα στη μετακανταφική (2011-) περίοδο δεν υφίσταται. Λόγω εμφύλιου πολέμου, εμπλοκής ξένων δυνάμεων και γνωστών μισθοφόρων, χαοτικών φυλετικών διαφορών, πορωδών συνόρων, ως και των χωρίς αύριο πολιτικών και ατέρμονων συζητήσεων μεταξύ διεφθαρμένων φυλετικών ηγετίσκων είναι ένα failed state. Στο χάος, αν προστεθούν και οι δραματικές επιπτώσεις (πρόσφατα) της βίαιης κλιματικής αλλαγής στην κάποτε ευημερούσα πόλη Ντέρνα, είναι πασιφανές ότι μιλάμε για όργιο δράσης παρανόμων, υπολειμμάτων του ISIS 2014-2015 και 2016-2018 (π.χ. ταξιαρχίες των μαρτύρων του Αμπού Σαλίμ κ.ά.), με αρκετά έντονη την παρουσία επί χρόνια στην πόλη της διαβόητης ρωσικής μισθοφορικής υπηρεσίας Βάγκνερ, που καθιστούν την περιοχή ιδιαίτερα εύφλεκτη, προβληματική και ανεξέλεγκτη.
Αυτά έπρεπε να τα είχε μελετήσει το ΓΕΕΘΑ. Πριν αποφασίσει μαζί με το ΥΠΕΞ την αποστολή ανθρωπιστικής δύναμης. Λίβυος αξιωματικός μου ανέφερε χθες ότι στην περιοχή από τον Κόλπο της Σύρτης και στις παραλιακές πόλεις εξακολουθούν να υπάρχουν ανεξέλεγκτα ναρκοπέδια. Οι φονικές πλημμύρες έχουν καταστήσει την περιοχή απίστευτης βιβλικής καταστροφής.
2 Η διπλωματική παρουσία μας επί μία δεκαετία στη Λιβύη ήταν επιεικώς ανύπαρκτη. Επί ΥΠΕΞ Ν. Δένδια ανοίξαμε εκ νέου την πρεσβεία μας στην Τρίπολη, καθώς και γενικό προξενείο στη Βεγγάζη. Οι εκεί διπλωμάτες μας είναι πολύ καλοί και δραστήριοι (στα όρια του δυνατού), αλλά δεν φθάνει. Επίσης, δεν έχουμε διαπιστεύσει ακόλουθο Αμυνας(επί χρόνια) που να έχει «τα σχετικά κονέ» και να μπορεί να επιληφθεί προβληματικών καταστάσεων (και αντιστρόφως) με στρατιωτικές «παραφυάδες».
3 Η αποστολή μας ήταν καθαρά ανθρωπιστική. Δεν είχε μέσα «στοιχεία» ειδικών δυνάμεων ή πληροφοριών ή επιλεκτικών επικοινωνιών κ.λπ. Ασφαλώς από πλευράς μας υπήρξαν παραλείψεις του ΓΕΕΘΑ σε θέματα επικοινωνιακά, υποστηρικτικά, προπαρασκευαστικά και αντιμετώπισης «ειδικών περιστάσεων» σε ερημικό τοπίο κ.ά.
Αίσθηση προκαλεί η αναφορά ότι στην περιοχή δεν «έπιαναν» τα κινητά τηλέφωνα, τη στιγμή που την επομένη της φονικής καταστροφής στην Ντέρνα είχαν αντιμετωπιστεί επιμέρους επικοινωνιακά προβλήματα. Επίσης, από τη στιγμή που είχε «αδύναμα» σημεία η αποστολή μας, θα έπρεπε για πολλούς και διαφόρους λόγους να είχαμε επαφές («κανάλια») με την αντιπροσωπεία του ΟΗΕ στη Λιβύη, τον εκπρόσωπο της Ε.Ε. στην Τρίπολη, την αμερικανική κορυφαία διοίκηση AFRICOM, ανθρωπιστικές οργανώσεις, τον Διεθνή Ερυθρό Σταυρό, το Ορθόδοξο Πατριαρχείο στην Αίγυπτο, τη νόμιμη κυβέρνηση της Τρίπολης (αυτή είναι η πραγματικότητα στον ΟΗΕ), ακόμα και με τον παράνομο πολέμαρχο Χαφτάρ στη Βεγγάζη. Ως εκ τούτου η αποστολή μας ήταν αρκετά «αναιμική», βιαστικά προετοιμασμένη και δεν διακρινόταν από πλουραλισμό σκέψης, εναλλακτικών, γνώσεων, ειδικών λεπτομερειών κ.λπ.
4 Στην Αθήνα ο χειρισμός του τραγικού συμβάντος ήταν ανεπαρκής, ασύνδετος, ελλειμματικός πληροφοριακά, κάκιστος ενημερωτικά και με καθυστερημένα αντανακλαστικά. Ο υπογράφων από αξιόπιστες αραβικές πηγές είχε «εικόνα περιοχής δραματικής» για την αποστολή μας. Και εδώ μέσα στην ομίχλη μάς έλεγαν για «ελαφρά τραυματίες». Πραγματικό αλαλούμ. Σε τέτοια ζητήματα σχεδίασης πληροφοριών και χειρισμού κρίσεων υστερούμε πολύ. Μετά ήρθε και το πάντα αξιόπιστο Reuters και τα κενά μας πλέον ήσαν δυσθεώρητα. Υπάρχουν σοβαρές ευθύνες… Οι υπεύθυνοι ενημέρωσης και σχεδιασμού του ΓΕΕΘΑ καλό θα ήταν να σταλούν στο εξωτερικό για παρακολούθηση σεμιναρίων για καταστάσεις κρίσης και πώς χειρίζεσαι μετασύγχρονες επικοινωνιακές μεθόδους…
Συμπερασματικά, ο υπογράφων εκτιμά ότι υπήρξε σφοδρό και φονικό δυστύχημα σε κρίσιμη τοπικά ζώνη, ενώ η αποστολή ήταν σχεδιασμένη με αρκετά ελλείμματα σε διάφορους τομείς.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου