Της Συντακτικής Ομάδας του Bloomberg Opinion
Μην φοβάστε. Αν είναι ο κόσμος να πάρει ένα μάθημα από τη ζωή του Αλεξέι Ναβάλνι, ας είναι αυτό. Το θάρρος που επέδειξε θα χρειαστεί, ώστε να συνεχιστεί η αποστολή για την οποία έκανε την υπέρτατη θυσία.
Για περισσότερο από μια δεκαετία, ο Ναβάλνι είχε μια από τις πιο επικίνδυνες αποστολές στον πλανήτη: ήταν ο ηγέτης της αντιπολίτευσης στο ολοένα και πιο αυταρχικό καθεστώς του Ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν. Το γεγονός ότι επέζησε για τόσο μεγάλο διάστημα αποδεικνύει το πόσο καλά επιτέλεσε τον ρόλο του. Με γενναιότητα, εξυπνάδα αλλά και λεπτότητα, έγινε τόσο ενοχλητικός που δεν θα μπορούσε να βγει από τη μέση αθόρυβα.
Ο Ναβάλνι, ο οποίος σπούδασε Νομικά, έβρισκε διαρκώς τρόπους για να εκθέτει το καθεστώς. Χρησιμοποίησε το νομικό πλαίσιο για τη μετοχική δομή των εταιρειών ώστε να αποκαλύψει πώς ελεγχόμενες από το κράτος εταιρείες καταχράστηκαν εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια. Πραγματοποίησε έρευνες για τις πρακτικές των κρατικών προμηθειών. Συγκέντρωσε εκατομμύρια προβολές σε βίντεο στο YouTube όπου συνέδεε τον στενό κύκλο του Πούτιν με μια μακρά λίστα περιουσιακών στοιχείων, συμπεριλαμβανομένου ενός ξενοδοχείου με spa στην Ελλάδα, πολυτελών σκαφών αναψυχής και μιας πολυτελούς έπαυλης στις ακτές της Μαύρης Θάλασσας. Έστρεψε τις τοπικές εκλογές εναντίον του κυβερνώντος κόμματος, παρακινώντας τους Ρώσους να ψηφίσουν όποιον υποψήφιο θα μπορούσε να το νικήσει, ανεξάρτητα από τα προσόντα ή την πολιτική που ακολουθούσε.
Οι προσπάθειες εκφοβισμού κατά του Ναβάλνι στέφονταν πάντα από αποτυχία, και συγχρόνως ενίσχυαν το προφίλ του. Το 2013, όταν ρωσικό δικαστήριο, με βάση ψευδείς κατηγορίες, τον καταδίκασε σε πενταετή φυλάκιση, χιλιάδες υποστηρικτές του βγήκαν στους δρόμους, διασφαλίζοντας την απελευθέρωσή του, και ανοίγοντάς του παράλληλα τον δρόμο για καλά αποτελέσματα στις εκλογές για τη δημαρχία της Μόσχας. Όταν το 2017 επιτέθηκε ένας άγνωστος στον Ναβάλνι, πετώντας του πράσινη μπογιά στο πρόσωπο, το πράσινο έγινε το ανεπίσημο χρώμα της αντιπολίτευσης.
Η δηλητηρίαση του Ναβάλνι το 2020, με το νευροτοξικό παράγοντα Νοβιτσόκ, τον έφερε πολύ κοντά στον θάνατο. Την ίδια στιγμή, όμως, έγινε παγκοσμίως γνωστός και με τη βοήθεια της ερευνητικής ομάδας Bellingcat κατάφερε να αποκαλύψει τους δράστες οι οποίοι συνδέονταν με το Κρεμλίνο.
Ο Ναβάλνι συνέχισε να δείχνει αισιόδοξος: ότι η Ρωσία θα μπορούσε να είναι διαφορετική, ότι ο ίδιος θα μπορούσε να δώσει θάρρος στους ανθρώπους ώστε να ανατρέψουν τον Πούτιν. Σε αυτό το πλαίσιο, ήταν πρόθυμος να κινηθεί πέρα από τις φιλελεύθερες γραμμές της αντιπολίτευσης, φλερτάροντας ακόμη και με τους εθνικιστές. Υπέμενε τον πόνο βλέποντας την επιχείρηση των γονιών του να καταρρέει ή τον αδερφό του, Ολεγκ, να φυλακίζεται. Ηταν πρόθυμος να επιστρέψει στη Ρωσία μετά τη δηλητηριάσή του, γνωρίζοντας με βεβαιότητα ότι θα φυλακιζόταν, αν δεν του συνέβαινε κάτι ακόμη χειρότερο.
Ο Ναβάλνι πέθανε σε ηλικία 47 ετών, σε μια απομακρυσμένη σωφρονιστική αποικία κοντά στον Αρκτικό Κύκλο, όντας τρία χρόνια φυλακισμένος σε σκληρές συνθήκες, οι οποίες περιλάμβαναν μεγάλες περιόδους απομόνωσης, και αφού εξαφανίστηκε για εβδομάδες στο άκρως επικίνδυνο ρωσικό σύστημα μεταγωγών. Μην απατάστε. Η ρωσική κυβέρνηση και κατ’ επέκταση ο Πούτιν φέρουν πλήρη ευθύνη για τον θάνατό του. Η χρονική συγκυρία επίσης είναι πολύ σημαντική καθώς o Πούτιν προετοιμάζεται για τις προεδρικές εκλογές του Μαρτίου.
Είναι δύσκολο να φανταστούμε ποιος θα μπορούσε να διαδεχθεί τον Ναβάλνι. Ρώσοι συνελήφθησαν επειδή άφησαν λουλούδια στη μνήμη του. Παρόλα αυτά η σύζυγός του, Γιούλια, δεσμεύτηκε να συνεχίσει το έργο του. Σε μια από τις τελευταίες δημόσιες δηλώσεις του, ο Ναβάλνι προέτρεψε τον κόσμο να συγκεντρωθεί στα εκλογικά τμήματα, στις εκλογές του Μαρτίου, ώστε να εκδηλωθεί η δημόσια αντίθεση στον Πούτιν και στον πόλεμο στην Ουκρανία. Ένα ευφυές σχέδιο καθώς οι αρχές θα δυσκολεύονταν να διαχωρίσουν τους διαδηλωτές από τους πολίτες που εκπληρώνουν το εκλογικό τους δικαίωμα.
Ορισμένοι Ρώσοι έτρεφαν αμφιβολίες για τον Ναβάλνι έως το τέλος. Αν ήταν πράγματι "αγκάθι" για τον Πούτιν, πώς και ήταν ακόμη ζωντανός, διερωτόνταν; Πλέον, ίσως να έχουν πειστεί ότι ήταν ειλικρινής. Μην φοβάστε, είπε ο Ναβάλνι το 2021, μόλις έφτασε στη Ρωσία και συνελήφθη επιτόπου. "Βγείτε στους δρόμους. Μην το κάνετε για μένα, κάντε το για το μέλλον σας." Σε έναν κόσμο όπου ο αυταρχισμός βρίσκεται σε έξαρση, αυτό είναι ένα μήνυμα που θα πρέπει να ακουστεί πολύ πέρα από τη Μόσχα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου