Η κυβέρνηση του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει αποδειχθεί το μαύρο πρόβατο στη συμμαχία του ΝΑΤΟ, πιο πρόσφατα μπλοκάροντας τις αιτήσεις ένταξης της Σουηδίας και της Φινλανδίας, απειλώντας με επίθεση στους Κούρδους στη Συρία και πυροδοτώντας εντάσεις με τη γειτονική Ελλάδα, ανέφερε σε άρθρο του ο Economist.
"Η σοφία που ελήφθη είναι ότι η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία έδωσε νέα πνοή και μια νέα αίσθηση σκοπού, επείγουσας ανάγκης και ενότητας στο ΝΑΤΟ. Κάποιος ξέχασε να το πει στον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Τον περασμένο μήνα, ο Τούρκος πρόεδρος μπλόκαρε τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ, προειδοποίησε για νέα επίθεση εναντίον Κούρδων μαχητών που υποστηρίζονται από την Αμερική στη Συρία και πυροδότησε εντάσεις με την Ελλάδα, επίσης μέλος της συμμαχίας. Μερικοί ειδήμονες, στη Δύση αλλά και στην Τουρκία, συζητούν για άλλη μια φορά εάν το ΝΑΤΟ και η Τουρκία πρέπει να χωρίσουν τους δρόμους τους. Αυτή τη φορά, δεν είναι μόνοι. 'Η αποχώρηση από το ΝΑΤΟ θα πρέπει να τεθεί στην ημερήσια διάταξη ως εναλλακτική λύση', δήλωσε πρόσφατα ο Ντεβλέτ Μπαχτσελί, αρχηγός εθνικιστικού κόμματος στον συνασπισμό του κ. Ερντογάν. 'Δεν υπήρξαμε λόγω του ΝΑΤΟ και δεν θα χαθούμε χωρίς το ΝΑΤΟ'", γράφει ο Economist.
Η αγανάκτηση του Ερντογάν με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν προκαλεί αυξανόμενη απογοήτευση στις πρωτεύουσες της Δύσης -πολλοί πίστευαν ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία θα τον ανάγκαζε να το ξανασκεφτεί. Αυτό δεν συνέβη αφού επικράτησε ο οπορτουνισμός και η Τουρκία παρέμεινε σε καλές σχέσεις με τη Ρωσία, ανέφερε ο Economist στην εβδομαδιαία έκδοσή του.
Σύμφωνα με τον Economist: "Η απογοήτευση εντείνεται επίσης στις δυτικές πρωτεύουσες και στο Κίεβο για την προθυμία της Τουρκίας να υποδεχθεί τη Ρωσία. Πολλοί σε εκείνα τα μέρη ήλπιζαν ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία θα ανάγκαζε τον κ. Ερντογάν να επανεξετάσει το ειδύλλιό του με τον Βλαντιμίρ Πούτιν, τον πρόεδρο της Ρωσίας. Αντίθετα, επικράτησε ο οπορτουνισμός. Η Τουρκία έχει πουλήσει οπλισμένα μη επανδρωμένα αεροσκάφη στην Ουκρανία και έχει κλείσει την πρόσβαση στη Μαύρη Θάλασσα για ρωσικά πολεμικά πλοία, αλλά αντιτίθεται στις κυρώσεις της Δύσης κατά της Ρωσίας και δικάζει ανοιχτά το ρωσικό κεφάλαιο. Σύμφωνα με δημοσίευμα των τουρκικών ΜΜΕ, δεκάδες ρωσικές εταιρείες, συμπεριλαμβανομένης της Gazprom, σχεδιάζουν να μεταφέρουν την ευρωπαϊκή έδρα τους στην Τουρκία".
"Εκτός από μερικά λόγια καταδίκης κατά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, η Τουρκία παρέμεινε σε καλές σχέσεις με τη Ρωσία καθ' όλη τη διάρκεια. Όταν ο υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας, Σεργκέι Λαβρόφ, επισκέφθηκε την Άγκυρα αυτόν τον μήνα, ο Τούρκος ομόλογός του πρότεινε ευγενικά ότι η Δύση θα έπρεπε να χαλαρώσει τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας εάν η Ρωσία χαλαρώσει τον αποκλεισμό των ουκρανικών λιμανιών. Όταν ο κ. Λαβρόφ επανέλαβε τον ισχυρισμό του ότι η Ρωσία είχε εισβάλει στην Ουκρανία για να την απελευθερώσει από τους νεοναζί, ο οικοδεσπότης του δεν είπε τίποτα", γράφει ο Economist.
Οι αντιρρήσεις του Ερντογάν στις υποψηφιότητες της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ έχουν βλάψει περαιτέρω τη θέση της Τουρκίας στη συμμαχία και ο Ερντογάν κατά καιρούς εμφανίζεται εκ διαμέτρου αντίθετος προς τη διεύρυνση, ανέφερε ο Economist. Τώρα η χώρα κινδυνεύει να παραγκωνιστεί καθώς οι χώρες του ΝΑΤΟ σχεδιάζουν διμερείς εγγυήσεις ασφάλειας με τις δύο χώρες, ως εναλλακτική λύση στην ένταξη, ανέφερε.
Όπως συνεχίζει ο Economist:
"Ο κ. Ερντογάν μπορεί να σκέφτηκε ότι χρειάζονταν μερικές ξένες κρίσεις για να αποσπάσουν την προσοχή των Τούρκων ψηφοφόρων από τις ραγδαία φθίνουσες περιστάσεις τους, καθώς ο καλπάζων πληθωρισμός, που επίσημα υπολογίζεται σε πάνω από 70%, κατατρώει τις αποταμιεύσεις και τους μισθούς τους. Στα τέλη Μαΐου, προειδοποίησε για μια νέα στρατιωτική επίθεση κατά των κουρδικών δυνάμεων στη Συρία. Αναγκασμένος να εγκαταλείψει τέτοια σχέδια, πιθανώς λόγω της αντίθεσης της Ρωσίας ή της Αμερικής ή και των δύο, έχει έκτοτε εξαπολύσει μία επίθεση διαρκείας εναντίον της Ελλάδας, απαιτώντας να αποστρατικοποιήσει τα ελληνικά νησιά που αγκαλιάζουν τη δυτική ακτή της Τουρκίας. Έχει επίσης πει ότι οι αμερικανικές βάσεις στην Ελλάδα αποτελούν απειλή για την Τουρκία (η οποία φιλοξενεί η ίδια τις αμερικανικές δυνάμεις). Αυτό μπορεί να είναι ξέσπασμα και να καταλαγιάσει. Αλλά η παρεμπόδιση της ένταξης της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ ενώ μαίνεται ο πόλεμος στην Ευρώπη είναι βέβαιο ότι θα έχει συνέπειες, ακόμη κι αν ο κ. Ερντογάν υποχωρήσει. Η Σουηδία ήταν μια από τις λίγες χώρες που κράτησαν ζωντανές τις ελπίδες της Τουρκίας για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτή η υποστήριξη έχει πλέον φύγει.
Αυτό μπορεί να μοιάζει μ’ ένα τίμημα που αξίζει να πληρώσει ο κ. Ερντογάν εάν η διαμάχη πυροδοτήσει την εθνικιστική βάση του. Οι κυρίαρχοι Τούρκοι πολιτικοί, καθώς και πολλοί πιο ταπεινοί Τούρκοι, βλέπουν το PKK καθαρά ως απειλή για την ασφάλεια και έχουν από καιρό επικρίνει τη Δύση ότι δεν παίρνει στα σοβαρά τις ανησυχίες τους . Έχουν εκνευριστεί ιδιαίτερα με την απόφαση της Αμερικής να συνεργαστεί με τη συριακή πτέρυγα της ομάδας για να εξαφανίσει το χαλιφάτο του Ισλαμικού Κράτους. Οι Δυτικοί, εν τω μεταξύ, τείνουν να πιστεύουν ότι η Τουρκία φέρει μεγάλο μέρος της ευθύνης για την παρουσία του PKK, αρνούμενη να παραχωρήσει στους Κούρδους της χώρας τα δικαιώματα που ζητούν. Κατέληξαν επίσης στο συμπέρασμα ότι δεν μπορούν να εμπιστευτούν τον κ. Ερντογάν να αποφασίσει ποιος είναι ή όχι τρομοκράτης. Βάζοντας την ταμπέλα σε χιλιάδες ανθρώπους, συμπεριλαμβανομένων γραφειοκρατών, ακαδημαϊκών, ειρηνικών διαδηλωτών και Κούρδων πολιτικών,
Η Τουρκία και η Δύση δεν θα δουν ποτέ κατάματα το θέμα και οι γελοιότητες του κ. Ερντογάν, καθώς και η συνήθεια του να υποδηλώνει ότι η Δύση, και όχι η Ρωσία, είναι η μεγαλύτερη απειλή για τη χώρα του, απλώς θα επιδεινώσουν τα πράγματα. Ήδη, το 65% των Τούρκων δηλώνει ότι δεν εμπιστεύεται το ΝΑΤΟ, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα, αν και το 60% υποστηρίζει την ένταξη στη συμμαχία.
Τίποτα από αυτά δεν σημαίνει καταστροφή για τη σχέση Τουρκίας-ΝΑΤΟ. Οι δυτικές χώρες θα προσπαθήσουν να αντιμετωπίσουν το βέτο της Τουρκίας παρέχοντας στη Φινλανδία και τη Σουηδία εγγυήσεις ασφαλείας.
Αυτό μπορεί να αφήσει την Τουρκία στο περιθώριο εντός της συμμαχίας. Αλλά η αποχώρηση ή η απομάκρυνσή της από το ΝΑΤΟ εξακολουθεί να είναι στη σφαίρα της φαντασίας. Η Τουρκία βρίσκεται στην πρώτη γραμμή του πολέμου στη Συρία και κοντά σε άλλες συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή. Ελέγχει την πρόσβαση στη Μαύρη Θάλασσα, η οποία ήταν κεντρική σε όλους τους πρόσφατους πολέμους της Ρωσίας. και χρησιμεύει ως διάδρομος για το εμπόριο μεταξύ της Κεντρικής Ασίας και της Ευρώπης, ειδικά στον τομέα της ενέργειας, σημειώνει ο Μπεν Χότζες, πρώην διοικητής των αμερικανικών δυνάμεων στην Ευρώπη. "Δεν θέλω καν να σκέφτομαι το ΝΑΤΟ χωρίς την Τουρκία", λέει.
Ειδικά στον απόηχο του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία, η Τουρκία δεν έχει επίσης κανένα συμφέρον να παραδώσει την αποτρεπτική δύναμη που προσφέρει η ένταξη στο ΝΑΤΟ. "Δεν πιστεύω ότι θα συμβεί ποτέ", λέει ο Tacan Ildem, πρώην μόνιμος εκπρόσωπος της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ. Δεν υπάρχει αξιόπιστη εναλλακτική, λέει. Η Τουρκία πιθανότατα θα παραμείνει πονοκέφαλος για τη συμμαχία, ακόμη και όταν ο κ. Ερντογάν είναι εκτός σκηνής. Αλλά είναι ένας πονοκέφαλος που θα πρέπει να ζήσει μ’ αυτόν το ΝΑΤΟ".
Πέτρος Κράνιας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου