Αναβαθμίζοντας το Πυραυλικό Πυροβολικό του Ελληνικού Στρατού: Οι δυνητικές επιλογές σε συστήματα Πολλαπλών Εκτοξευτών Πυραύλων

Αναστάσιος Παπανδρέου

Ο ελληνικός στρατός έχει στην υπηρεσία δύο τύπους πολλαπλών εκτοξευτών πυραύλων. Ένας αμερικάνικης και ένας τσέχικης προέλευσης που αποκτήθηκαν μέσα στη δεκαετία του 1990.  Σήμερα διαθέτει 36 μονάδες M-270 MLRS κατασκευής Lockheed Martin και 116 από τους 150 RM-70 που αποκτήθηκαν από τα αποθέματα του ανατολικογερμανικού στρατού το 1992 μαζί με άλλα οπλικά συστήματα ως πλεονάζων υλικό μετά την ενοποίηση των δύο Γερμανιών.

Εν έτη 2023, με την εξέλιξη της τεχνολογίας και των απαιτήσεων και τα δύο αυτά συστήματα θεωρούνται παρωχημένα εφόσον δεν έχουν περάσει από κάποιο πρόγραμμα εκσυγχρονισμού και δεν έχουν πλαισιωθεί από σύγχρονα εξελιγμενα πυρομαχικά. Με το πρόσχημα της πρόσφατης απόφασης της επιτροπής άμυνας της Βουλής για τον εκσυγχρονισμό μέρους των 36 Μ-270 κόστους 1,081 δις ευρώ μαζί με τα πυρομαχικά, θα κάνουμε μια παρουσίαση των διαθέσιμων συστημάτων και επιλογών που θα μπορουσε να έχει ο ελληνικός στρατός. Στην παρουσίαση δεν θα αναφερθούμε σε ρώσικα, κινέζικα ή άλλα συστήματα που εκ των πραγμάτων είναι εκτός ελληνικής πραγματικότητας λόγω γεωπολιτικών και άλλων περιορισμών.

Μ-270 MLRS / Μ-142 HIMARS

Ο Μ-270 ξεκίνησε η παραγωγή του το 1975 και έληξε το 2003 όπου αντικαταστάθηκε από το Μ-142 HIMARS. Χωρίζεται ουσιαστικά σε τρία μέρη, το σασί Μ993 όπου είναι μια επιμηκυμένη έκδοση του σασί του ΤΟΜΑ Bradley, τον εκτοξευτή/αυτόματο φορτωτή και την θωρακισμένη καμπίνα του πληρώματος όπου βρίσκεται και το σύστημα ελέγχου πυρός. Η καινοτομία του συστήματος ήταν την εποχή εκείνη ότι οι ρουκέτες έρχονταν προσυσκευασμένες σε ειδικά κοντέινερ που κούμπωναν απευθείας στον εκτοξευτή του οχήματος μειώνοντας δραστικά το χρόνο επαναγέμισης, τη στιγμή που σε όλα τα αντίστοιχα συστήματα η επαναγέμιση γινόταν χειροκίνητα μία-μία ρουκέτα. Στην αρχική έκδοση ο εκτοξευτής είχε τη δυνατότητα να βάλει τις μη κατευθυνόμενες ρουκέτες Μ26/Μ26Α1 βεληνεκούς 30/45 χιλιομέτρων και τους βαλλιστικούς πυραύλους MGM-140A Block1/Α1 με βεληνεκές 165/300 χιλιόμετρα. Οι μη κατευθυνόμενες ρουκέτες Μ26/Μ26Α1 είναι φορείς βομβιδίων διασποράς ιδανικές κατά μεγάλων συγκεντρώσεων οπλικών συστημάτων και καλύπτοντας μεγάλες περιοχές ενδιαφέροντος. Ενδεικτικά μία πυροβολαρχία των 18 συστημάτων βάλλοντας το πλήρες φορτίο των 12 ρουκετών Μ26 των 227χιλ με 644 βομβίδες η καθεμιά έχει τη δυνατότητα να ρίξει με τη μία 139104 βομβίδες στην περιοχή ενδιαφέροντος κάνοντας ουσιαστικά την περιοχή αυτή απροσπέλαστη. Το κύριο πρόβλημα αυτών των ρουκετών είναι το ποσοστό άσκαστων βομβίδων που μπορεί να γίνουν θανάσιμη παγίδα για τα φίλια τμήματα και τους αμάχους.

Στις αρχές του 2000 η Lockheed παρουσίασε το πακέτο αναβάθμισης στο επίπεδο Α1. Στο επίπεδο αυτό ο εκτοξευτής αποκτάει αναβαθμισμένο μηχανικό σύστημα ελέγχου του εκτοξευτή (ILMS, improved Launcher Mechanical System) όπου ο χρόνος στόχευσης και επαναγέμισης του εκτοξευτή μειώνεται κατά έξι φορές σε σχέση με το προηγούμενο μοντέλο. Όπως επίσης και αναβαθμισμένο σύστημα ελέγχου πυρός (IFCS, Improved Fire Control System) το οποίο υποστηρίζει τις νέες ρουκέτες εκτεταμένου βεληνεκούς κατευθυνόμενες μέσω GPS Μ30/Μ31. Όμως από την έκδοση αυτή χάνει τη δυνατότητα βολής των παλαιότερων ρουκετών Μ26/Μ26Α1 λόγω και της συνθήκης απαγόρευσης όπλων με βομβίδια διασποράς. Στο επόμενο επίπεδο Α2, το όχημα αποκτάει νέα μηχανή των 600 ίππων αναβαθμίζοντας την ευκινησία του ενώ γίνεται και περαιτέρω αναβάθμιση του συστήματος ελέγχου πυρός ώστε να μπορεί να βάλει τα επόμενα χρόνια τους νέους βαλλιστικούς πυραύλους PrSM με εμβέλεια άνω των 500 χλμ οι οποίοι θα αντικαταστήσουν τους ATACMS.

Ο ελληνικός στρατός μέσα από δύο διαδοχικές παραγγελίες 1994 και 1999 προμηθεύτηκε 36 εκτοξευτές Μ-270Α0 μαζί με συναφή υλικά, πυρομαχικά και οχήματα, συγκροτώντας δύο πλήρης μοίρες ΠΕΠ. Το ύψος των δύο παραγγελιών ήταν 156 εκατ. δολάρια για την πρώτη μαζί με ρουκέτες Μ26 και 54,9 εκατ. δολάρια για τη δεύτερη παραγγελία. Στη συνέχεια παραγγέλθηκαν στο σύνολο 171 βαλλιστικοί πύραυλοι MGM-140A Block1 ATACMS μέσα από τρεις συνεχόμενες παραγγελίες μεταξύ των ετών 1996-1998 και ρουκέτες Μ26Α1 εκτεταμένου βεληνεκούς το 2002 σε μία πραγγελία ύψους 29,7 εκατ. δολάρια.

Παρ’ ότι ο αμερικάνικος ΠΕΠ που βρίσκεται σε ελληνική υπηρεσία είναι πιο εξελιγμένος τεχνολογικά από τον τσέχικο και μπορεί να βάλει πιο εξελιγμένα όπλα δεν παύει να είναι τεχνολογίας 30 ετών. Ενώ και τα πυρομαχικά του είναι άγνωστο κατά πόσο είναι λειτουργικά.  

Από το 2003 το Μ-142 HIMARS αντικατέστησε σε παραγωγή το Μ-270. Το Μ-142 HIMARS ουσιαστικά είναι μία ελαφρύτερη έκδοση του Μ-270Α1 με μονό εκτοξευτή τοποθετημένο σε φορτηγό υψηλής κινητικότητας. Έχει τη δυνατότητα να βάλει όλα τα πυρομαχικά που είναι διαθέσιμα σήμερα.

Πρόγραμμα εκσυγχρονισμού MARS II

Τη δεκαετία του 2000 η γερμανική KMW παρουσίασε ένα πακέτο αναβάθμισης των εκτοξευτών Μ-270 για τους εκτοξευτές του γερμανικού, γαλλικού και ιταλικού στρατού. Το πακέτο αναβάθμισης περιλάμβανε:

1. Ενσωμάτωση του Ευρωπαϊκό Συστήματος Ελέγχου Πυρός (EFCS) με την πρόσθετη λειτουργία εκτόξευσης κατευθυνόμενων ρουκετών GMLRS.

2. Αντικατάσταση του υδραυλικού συστήματος ελέγχου του εκτοξευτή από ένα ηλεκτρικό σύστημα (Electrical Launch Drive System – ELDS) που αναπτύχθηκε από την KMW, το οποίο επιτρέπει την ταχεία θέση του εκτοξευτή και μειώνει την προσπάθεια συντήρησης και επισκευής σε σύγκριση με το υδραυλικό σύστημα.

3. Εγκατάσταση πλήρως αυτόματου συστήματος πυρόσβεσης χωρίς halon και CFC που χρησιμοποιεί άζωτο ως πυροσβεστικό μέσο για το χώρο του κινητήρα. Επιτρέπει την αυτόματη παρακολούθηση και καταπολέμηση της πυρκαγιάς, ακόμη και έως και 24 ώρες μετά την απενεργοποίηση του εκτοξευτήρα MARS II/MLRS-E.

4. Το σύστημα MARS II/MLRS-E είναι έτοιμο για περαιτέρω μελλοντικές επεκτάσεις δυνατοτήτων.

RM-70

Ο ΠΕΠ RM-70 είναι ουσιαστικά ο εκτοξευτής του ρώσικου ΒΜ-21 Grad τοποθετημένο στο τσεχοσλοβάκικο όχημα υψηλής ευκινησίας 8×8 Tatra 813. Ο φορέας Tatra 813 φέρει θωρακισμένη καμπίνα για το προσωπικό από βολίδες 7,62 και θραύσματα πυροβολικού και τον εκτοξευτή συν μία πλήρη αναχορηγία στην καρότσα. Ο εκτοξευτής διαθέτει 40 σωλήνες για μη κατευθυνόμενες  ρουκέτες των 122 χιλιοστών. Οι ρουκέτες που διαθέτει αυτή τη στιγμή ο ελληνικός στρατός έχουν εμβέλεια τα 20 χιλιόμετρα.

Στο παρελθόν έχουν υπάρξει διάφορα πακέτα εκσυγχρονισμού των συγκεκριμένω συστημάτων, όπως το RM-70/85Μ, όπου το σύστημα διέθετε νέο σύστημα ελέγχου πυρός και συστήματος πλοήγησης και ικανότητα να βάλει νέες ρουκέτες αυξημένου βεληνεκούς. Το RM-70 Modular, ένα σλοβακο-γερμανικό πρόγραμμα εκσυγχρονισμού όπου ο εκτοξευτής θα μπορούσε να βάλει είτε 28 ρουκέτες των 122 χιλιοστών είτε τις έξι ρουκέτες των 226 χιλιοστών του αμερικάνικου συστήματος Μ-270, αυξάνοντας τη διαλειτουργικότητα με τα Νατοϊκά συστήματα. Και τέλος η πιο εξελιγμένη πρόταση αναβάθμισης είναι της Τσέχικης Excalibur Army, το RM-70 Vampire 4D. Στην έκδοση αυτή αλλάζει ο φορέας του συστήματος με τον νεότερο 8×8 Tatra 815-7Τ3RC1 που φέρει πλήρως θωρακισμένη καμπίνα για τα τέσσρα μέλη του πληρώματος. Ο νέος φορέας θα προσφέρει αυξημένει ευκινησία στο σύστημα και θα διπλασιάσει το χρόνο ζωής μιας και ο υπάρχον διανύει το πεντηκοστό έτος της επιχειρησιακής του ζωής. Έχει ενσωματωμένο πλήρως ψηφιοποιημένο σύστημα ελέγχου πυρός και αυτόματο σύστημα επαναγέμισης ρουκετών. Μπορεί να εκτοξεύσει το πλήρες φορτίο των 80 (40 + 40) ρουκετών σε χρόνο μόλις δύο λεπτών ενώ η πλήρης επαναγέμιση ενός φόρτου 40 ρουκετών είναι γύρω στα 2,5 λεπτά. Οι ρουκέτες που χρησιμοποιεί το σύστημα είναι είτε οι απλές εμβέλειας των 20 χιλιομέτρων είτε οι G2000 εκτεταμένης εμβέλειας 40 χιλιομέτρων και αυξημένης ακρίβειας. Ήδη υπάρχει έγκριση ύψους 170 εκατ. ευρώ για την αναβάθμιση των συστημάτων και του αποθέματος των ρουκετών σε G2000 σε συνεργασία με τα ΕΑΣ, αλλά μέχρι στιγμής δεν έχει προχωρήσει το πρόγραμμα αυτό. Στο πλαίσιο της αναβάθμισης θα μπορούσε να ζητηθεί και η ενσωμάτωση των ισραηλινών ρουκετών των 122 χιολοστών Accular. Οι συγκεκριμένες ρουκέτες έχουν το πλεονέκτημα ότι είναι κατευθυνόμενες αυξάνοντας κατακόρυφα την ακρίβεια.

RM-70 Vampire 4D

PULS/ EuroPULS

Το επόμενο σύστημα που θέτει σοβαρή υποψηφιότητα και θα μπορούσε να αντικαταστήσει τους Μ-270 είναι το PULS/ EuroPULS. Το σύστημα της ELBIT είναι ένας πολλαπλός εκτοξευτής μέ όλη τη σημασία της λέξης μιας και έχει τη δυνατότητα να βάλει πολλά διαφορετικά διαμετρήματα ρουκετών με διαφορετικές εμβέλειες αυξάνοντας την επιχειρησιακή ευελιξία κατά το δοκούν.

PULS

Το PULS έχει σχεδιαστεί για να μεγιστοποιεί την απόκριση με βέλτιστη ευελιξία πυρός, χωρίς την ανάγκη ειδικών τροποποιήσεων στο σύστημα. Μια τυπική αποστολή βολής μπορεί να εκτελεστεί σε λιγότερο από ένα λεπτό από την έναρξη. Ο εκτοξευτής διαθέτει δύο κάλαθους ρουκετών όπου μπορούν να τοποθετηθούν διαφορετικού διαμετρήματος ρουκέτες και είναι τοποθετημένος στο πίσω μέρος ενός υψηλής ευκινησίας φορτηγού οχήματος. Οι ρουκέτες είναι παλεταρισμένες σε ειδικά PODS και ο εκτοξευτής μπορεί να φέρει μέχει δύο PODS. Οπότε μπορεί να φέρει:

1. 2×18 ρουκέτες Accular των 122 χιλ. με εμβέλεια 35 χλμ, με πολεμική κεφαλή 20 κιλών.
2. 2×10 ρουκέτες Accular των 160 χιλ. με εμβέλεια 40 χλμ, με πολεμική κεφαλή 35 κιλών.
3. 2×4 ρουκέτες EXTRA των 306 χιλ. με εμβέλεια 150 χλμ, με κεφαλή 120 κιλών είτε ελεγχόμενης θραυσματοποίησης είτε διείσδυσης.
4. 2×2 ρουκέτες Predator Hawk των 370 χιλ. με εμβέλεια 300 χλμ με ενιαία κεφαλή των 140 κιλών.
5. Είτε συνδυασμό των παραπάνω

Η σύμπραξη ELBIT και KMW και η δημιουργία ευρωπαϊκού εκδόχου για την ευρωπαϊκή αγορά κάνει την επιλογή του συστήματος από τις ευρωπαϊκές και Νατοϊκές δυνάμεις πιο εύκολη. Επίσης με την κίνηση αυτή η MBDA Γερμανίας πρότεινε την ενσωμάτωση στο σύστημα τόσο του Νορβηγικού αντιπλοϊκού πυραύλου νέας γενιάς NSM με εμβέλεια 185 χιλιόμετρα, δίνοντας έτσι τη δυνατότητα στο σύστημα να προσβάλει στόχους στη θάλασσα με υψηλή ακρίβεια, όσο και του πυραύλου κρουζ JFSM με εμβέλεια τα 500 χλμ, ο οποίος αναπτύσσεται στο πλαίσιο του προγράμματος αναβάθμισης MARS II των Μ-270 MLRS.

Μέχρι στιγμής στην ευρωπαϊκή ήπειρο έχουν παραγγελθεί:

1. 8 εκτοξευτές από τη Δανία κόστους 133 εκατ. δολαρίων (2 Μαρτίου 2023).
2. 20 εκτοξευτές από την Ολλανδία κόστους 305 εκατ. δολαρίων (18 Μαΐου 2023).
3. 16 εκτοξευτές από την Ισπανία κόστους 576,5 ενατ. Ευρώ (Οκτώβριος 2023). Η συμφωνία περιλαμβάνει επίσης 16 PODS με 288 πυραύλους Accular 122 χιλ., 28 PODS με 122 πυραύλους EXTRA 306 χιλ., 32 PODS με 64 πυραύλους Predator Hawk 370 χιλ και 216 εκπαιδευτικές ρουκέτες.    

K239 Chunmoo

Η ανάπτυξη του K239 Chunmoo ξεκίνησε το 2009 ως ανάγκη αντικατάστασης του παλαιότερου εκτοξευτή πυραύλων Κ136. Ο νοτιοκορεάτικος εκτοξευτής ακολουθεί τη διαμόρφωση του ισραηλινού PULS με δύο PODS τοποθετημένα σε φορτηγό όχημα υψηλής ευκινησίας. Προς το παρόν το κάθε POD μπορεί να λάβει είτε 20 μη κατευθυνόμενες ρουκέτες Κ33 των 131 χιλιοστών και εμβέλεια 36 χιλιομέτρων, είτε έξι μη κατευθυνόμενες ρουκέτες ΚΜ26Α2 των 230 χιλιοστών και εμβλέλεια 45 χιλιομέτρων, είτε έξι κατευθυνόμενες ρουκέτες CGR80 των 239 χιλιοστών και εμβλέλεια 80 χιλιομέτρων. Ενδιαφέρον έχει το γεγονός ότι η κατευθυνόμενη ρουκέτα CGR80 των 239 χιλιοστών προσφέρεται με δύο διαμορφώσεις κεφαλής, μία υψηλής εκρηκτικότητας και μία μεταφοράς 300 βομβίδων.

K-239 Chunmoo

Υπό ανάπτυξη βρίσκονται οι ρουκέτες των 400 χιλιοστών με εμβέλεια 200 χλμ όπου ο κάθε εκτοξευτής θα μπορεί να φέρει τέσσερις στο σύνολο και ο τακτικός βαλλιστικός πύραυλος CTM290 των 600 χιλιοστών και εμβέλεια στα 290 χλμ, όπου το σύστημα θα μπορεί να φέρει μέχρι δύο.

Το νοτιοκορεάτικο σύστημα θεωρείται ίσως το φθηνότερο του ανταγωνισμού, σε σύγκριση πάντα με το αμερικάνικο M-142 HIMARS και το ισραηλινό PULS. Αυτό προκύπτει από την τεράστια παραγγελία του πολωνικού στρατού όπου παραγγέλθηκαν 288 μονάδες βολής με 21000 ρουκέτες διάφορων διαμετρημάτων, με μεταφορά τεχνογνωσίας, ενσωμάτωση πολωνικών υποσυστημάτων και τοπική κατασκευή, συνολικού κόστους μόλις 3,55 δις δολαρίων.

ΠΗΓΗ https://defencereview.gr