Ουκρανοί εθελοντές κατά την “επανάσταση του Ιανουαρίου” του 1918
Στάθης Βασιλείου
Τα πρώτα ελληνικά τμήματα, συγκεκριμένα το 34ο Σύνταγμα Πεζικού, αποβιβάζονται στο λιμάνι της Οδησσού εκκινώντας την ελληνική συμμετοχή στην εκστρατεία κατά των επαναστατών Μπολσεβίκων.
Η εκστρατεία στην Ουκρανία ή Μεσημβρινή Ρωσία, όπως την αποκαλούσε ο Τύπος της εποχής, είχε συμφωνηθεί σε ανώτατο πολιτικό και πολιτειακό επίπεδο λόγω των ισχυρών ελληνικών απαιτήσεων επί της διανομής των εδαφών της Οθωμανικής αυτοκρατορίας αναλογικά με τη σύντομης διάρκειας συνδρομή της Ελλάδας στον Α΄ Παγκόσμιο. Με αντάλλαγμα λοιπόν μερίδα από τη Μικρά Ασία, η ελληνική πλευρά προσέφερε τη συμμετοχή του Α΄ Σώματος Στρατού (ΙΙ και ΧΙΙΙ Μεραρχίες) στη συμμαχική προσπάθεια υπέρ των “Λευκών”, δηλαδή των φιλοτσαρικών δυνάμεων κατά των “Κόκκινων”, στο ρωσικό εμφύλιο που θα διαρκούσε έως το 1923, με τεράστιες απώλειες για όλους τους εμπλεκομένους.
Με την έναρξη του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου, οι Ρώσοι προέλασαν στην περιοχή της Πολωνίας αλλά συνετρίβησαν στο δάσος του Τάννενμπεργκ από τους Γερμανούς. Η ήττα τους ήταν τέτοια που αν και το μέτωπο παρέμεινε αρκετά δυναμικό με βαθιές διεισδύσεις ιππικού Κοζάκων και δραγώνων εκατέρωθεν, οι Γερμανοί ανέλαβαν την πρωτοβουλία κινήσεων την οποία διατήρησαν ως το τέλος του πολέμου στο συγκεκριμένο μέτωπο, το 1918, στο Μπρεστ Λιτόβσκ. Στο μεταξύ, στο νότιο τμήμα του μετώπου, στην Ουκρανία, οι αυστριακές δυνάμεις είχαν κατορθώσει να καταλάβουν σημαντικό τμήμα εδάφους μέχρι τη θάλασσα.
Με την υπογραφή της ανακωχής μεταξύ Συμμάχων και Γερμανίας το Νοέμβριο του 1918, οι αυστριακές δυνάμεις άρχισαν να αποτραβιούνται από την Ουκρανία και η εξουσία πέρασε στη δύναμη του ντόπιου αταμάνου Pavel Skoropadsky. Στις αρχές Δεκεμβρίου γαλλικά τμήματα αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Οδησσού και σε άλλα σημεία κάνοντας επαφή με τον Skoropadsky. Οι Γάλλοι υπολόγιζαν στη συνδρομή του για να προελάσουν στα ενδότερα αλλά τον ίδιο μήνα το καθεστώς του υπονομεύτηκε από πολιτικούς του αντιπάλους και απομακρύνθηκε. Έτσι στην εξουσία ανέβηκε ο σοσιαλδημοκράτης Symon Petliura, που κυβέρνησε ως επικεφαλής του “Διευθυντηρίου” της Εθνικής Δημοκρατίας της Ουκρανίας.
Οι Γάλλοι έπρεπε να κρατήσουν μόνοι τους την Ουκρανία με 15.000 άνδρες και με τη βοήθεια δυνάμεων από συμμαχικές χώρες, όπως τη Σερβία, την Ελλάδα, τη Ρουμανία, την Πολωνία, τη Βρετανία και φυσικά με αποικιακά στρατεύματα από τη Σενεγάλη, το Μαρόκο και την Αλγερία, που σύντομα αποβιβάστηκαν στη χώρα.
Η συμμετοχή του ελληνικού Στρατού με δύο μεραρχίες ήταν ιδιαίτερα σημαντική, γιατί με το τέλος του Α΄Παγκοσμίου, οι σύμμαχοι της Entente προχώρησαν σε μαζικές αποστρατείες των δυνάμεων τους, ενώ ένα ισχυρό αντιπολεμικό πνεύμα επικρατούσε στις ευρωπαϊκές κοινωνίες. Οι σύμμαχοι πρακτικά δεν είχαν στρατεύματα για να στείλουν σε νέες περιπέτειες που για πολλούς φάνταζαν (όχι άδικα) πολύ απόμακρες.
Κατά την αποστολή των ελληνικών τμημάτων παρατηρήθηκαν φαινόμενα βιασύνης και προχειρότητας στον σχεδιασμό, με αποτέλεσμα αυτά να διασκορπιστούν ανά λόχους και τάγματα σε διάφορες συμμαχικές διοικήσεις, στερώντας όποιο πλεονέκτημα θα είχε η χώρα μας αν δρούσαν συγκεντρωμένα. Όμως η εκστρατεία κατά των “Κόκκινων” ήταν εξαρχής προβληματική, χωρίς στρατηγική έμπνευση και με κάκιστη την απόδοση των «Λευκών» στρατευμάτων.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου