Από την περασμένη Κυριακή έχουμε ένα άλλο τοπίο στην μετά-Ασαντ Συρία. Μάλιστα, αργά χθες το βράδυ, ο πρώην πρωθυπουργός του καθεστώτος, Μοχάμεντ Τζαλάλι, δήλωσε στο δίκτυο Αλ Τζαζίρα ότι συμφώνησε να παραδώσει την εξουσία στους αντάρτες.
Δεν είναι σαφές (μέχρι σήμερα) αν η πολιτική μετάβαση θα περιλαμβάνει ελεύθερες και δίκαιες εκλογές, αυταρχική διακυβέρνηση ή άλλες τυχόν επιλογές, αλλά οι περισσότεροι αναλυτές εκτιμούν ότι ένα διάδοχο καθεστώς θα κυριαρχείται σε υπολογίσιμο βαθμό από ισλαμιστές αντάρτες που ανέτρεψαν τον Μπασάρ αλ Ασαντ. Η ισχυρή ισλαμιστική οργάνωση HTS διακηρύσσει μετριοπάθεια και ανεκτικότητα, ενώ δείχνει ότι επικεντρώνεται στη Συρία και όχι στην ανάληψη ιδεολογικών και πολιτικών αγώνων στην ευρύτερη περιοχή, όπως ήταν η Αλ Κάιντα. Οι θέσεις και τα συμφέροντα διαφόρων κρατών καθορίζουν την ευρύτερη στρατηγική τους.
- ΗΠΑ: Ο εκπρόσωπος του υπουργείου Αμυνας των ΗΠΑ, Πάτρικ Ράιντερ, δήλωσε ότι η αποστολή των 920 ανδρών των ΗΠΑ στην Ανατολική Συρία παραμένει αμετάβλητη και επικεντρώνεται στην αποστολή «ήττα του ISIS». Δεν είναι ξεκάθαρο αν ο Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος ζήτησε από τις ΗΠΑ να απόσχουν από την ανάμιξη στις εσωτερικές υποθέσεις της Συρίας, θα έβλεπε τη διάλυση του καθεστώτος Ασαντ ως ευκαιρία για να αποσύρει τις δυνάμεις των ΗΠΑ -μια επιλογή που φέρεται να εξέτασε κατά την πρώτη του διακυβέρνηση.
- Ισραήλ: Ο πρωθυπουργός, Μπενιαμίν Νετανιάχου, εξέδωσε μια δήλωση αποδίδοντας τα εύσημα στις ισραηλινές επιχειρήσεις για την επιτάχυνση των γεγονότων που οδήγησαν στην κατάρρευση του Ασαντ, ενώ τόνισε ότι το Ισραήλ θα υπερασπιστεί τα σύνορά του σε περίπτωση που προκύψει εχθρική διάδοχος κατάσταση. Το Ισραήλ διέταξε τις δυνάμεις του να καταλάβουν θέσεις στα αμφισβητούμενα και κατεχόμενα υψίπεδα του Γκολάν που εγκαταλείφθηκαν από τον Συριακό Αραβικό Στρατό (SAA), καθώς κατέρρευσε η εξουσία του Ασαντ, υποστηρίζοντας ότι κάτι τέτοιο είναι απαραίτητο για τη διατήρηση των βασικών διατάξεων της Συμφωνίας Χωρισμού Δυνάμεων Ισραήλ-Συρίας του 1974.
- Αραβικά κράτη: Αντιμετωπίζοντας ευρύτερες ανησυχίες για τη σταθερότητα της Συρίας, έπειτα από τις συναντήσεις στην Ντόχα, οι ΥΠΕΞ του Κατάρ, της Σαουδικής Αραβίας, της Ιορδανίας, της Αιγύπτου, του Ιράκ, του Κουβέιτ και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων εξέδωσαν δήλωση καλώντας όλα τα μέρη να αναζητήσουν πολιτική λύση στη συριακή κρίση, που οδηγεί στο τέλος των στρατιωτικών επιχειρήσεων και στην προστασία των πολιτών από τις επιπτώσεις αυτής της κρίσης. Συμφώνησαν επίσης στη σημασία της ενίσχυσης των κοινών διεθνών προσπαθειών για την αύξηση της ανθρωπιστικής βοήθειας προς τον συριακό λαό και τη διασφάλιση της βιώσιμης και απρόσκοπτης πρόσβασής του σε όλες τις πληγείσες περιοχές.
- Ρωσία: Η Μόσχα (που βρίσκεται στο στρατόπεδο των ηττημένων από τις εξελίξεις στη Συρία) παρακολουθεί την κατάσταση με ιδιαίτερη ανησυχία. Κατά πάσα πιθανότητα, μια διάδοχος κυβέρνηση δεν θα φιλοξενεί πλέον ρωσικές αεροπορικές και ναυτικές δυνάμεις στη Συρία, συμπεριλαμβανομένου του βασικού λιμανιού της Tαρτούς, που δίνει στη Μόσχα εύκολη πρόσβαση στη Μεσόγειο. Οι βάσεις στη Συρία διαδραματίζουν ρόλο στις προσπάθειες της Ρωσίας να προβάλει ισχύ όχι μόνο στη Συρία αλλά στην ευρύτερη περιοχή, συμπεριλαμβανομένης της Λιβύης, του Σουδάν και άλλων περιοχών της Αφρικής.
Η αδυναμία της Μόσχας να κρατήσει τον Ασαντ στην εξουσία υποδηλώνει ότι η κατανάλωσή της με τον πόλεμο της Ουκρανίας φορολογεί σοβαρά τους πόρους και τις δυνατότητες της Ρωσίας, εγείροντας ερωτήματα σχετικά με τη βιωσιμότητα της συνεχιζόμενης επίθεσής της στην Ουκρανία. Η κατάρρευση του Ασαντ δυνητικά αποδυναμώνει το χέρι του Βλαντιμίρ Πούτιν στις συνομιλίες που ο εκλεγμένος πρόεδρος Τραμπ λέει ότι η κυβέρνησή του θα συμμετάσχει, για να προσπαθήσει να τερματίσει τη σύγκρουση στην Ουκρανία.
ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΟ ΜΠΡΑ ΝΤΕ ΦΕΡ
Η Τουρκία βλέπει ευκαιρία αύξησης της επιρροής της
Οι πρόσφατες εξελίξεις στη Συρία αντικατοπτρίζουν τη σκόπιμη στρατηγική της Τουρκίας να εκμεταλλευθεί τη μεταβαλλόμενη περιφερειακή δυναμική, ιδιαίτερα μετά την 7η Οκτωβρίου 2023 και τις επιθέσεις της Χαμάς στο Νότιο Ισραήλ. Αυτές οι αλλαγές περιλαμβάνουν τη μείωση της επιρροής του Ιράν και των πληρεξουσίων του στον Λίβανο, με την Τουρκία να φαίνεται ότι βλέπει μια ευκαιρία να επεκτείνει την επιρροή της στη Συρία.
Η αυξανόμενη επιρροή της Τουρκίας, ιδιαίτερα μέσω της υποστήριξής της σε ισλαμιστές και παρατάξεις που συνδέονται με τη Μουσουλμανική Αδελφότητα, μπορεί να προκαλέσει ανησυχία σε αραβικά κράτη, όπως η Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Αίγυπτος και η Ιορδανία. Αυτές οι χώρες, οι οποίες αντιτίθενται ιστορικά στα ισλαμιστικά κινήματα εντός των συνόρων τους, ενδέχεται να αναζητήσουν μια εναλλακτική λύση απέναντι στην τουρκική κυριαρχία.
Υπονόμευση
Ο κατακερματισμός των ανταρτικών ομάδων μπορεί να δώσει σε αυτές τις χώρες άφθονες ευκαιρίες προκειμένου να εμποδίσουν αυτούς που βλέπουν ως πληρεξούσιους της Αγκυρας. Η νίκη των ισλαμιστών ανταρτών, που υποστηρίζονται ως επί το πλείστον από την Τουρκία και το Κατάρ, υπονόμευσε επίσης σημαντικά την επιρροή των βασικών συμμάχων του Ασαντ, δηλαδή της Ρωσίας και του Ιράν, που είχαν παίξει καθοριστικό ρόλο στη διατήρηση του καθεστώτος του κατά τις κρίσιμες φάσεις της σύγκρουσης, παρεμβαίνοντας την περίοδο 2013-2015.
Η εμπλοκή των υποστηριζόμενων από την Τουρκία φατριών στην επίθεση που ανέτρεψε τον Ασαντ, όχι μόνο αυξάνει την περιφερειακή επιρροή της Τουρκίας σε σχέση με το Ιράν, τη Σαουδική Αραβία και άλλες δυνάμεις, αλλά θα βοηθήσει επίσης την Αγκυρα να προστατεύσει τις συνοριακές περιοχές της από κουρδικές ομάδες, τις οποίες η Αγκυρα θεωρεί τρομοκρατικές οργανώσεις.
Ταυτόχρονα, η Tουρκία ελπίζει για σταθερότητα και μετριοπάθεια στη Συρία, η οποία θα ενθάρρυνε πολλούς εκ των εκατομμυρίων Σύρων προσφύγων που φιλοξενούνται στην Τουρκία να επιστρέψουν στην πατρίδα τους. Η ενισχυμένη περιφερειακή επιρροή της Τουρκίας θα μπορούσε επίσης να ανυψώσει τον ρόλο της χώρας στην παροχή βοήθειας για τη διευθέτησή της .Ο αρχικός στόχος της Τουρκίας ήταν να εδραιώσει την επιρροή της σε περιοχές που αντιλαμβάνεται ως μέρος της ιστορικής σφαίρας επιρροής της, ενώ παράλληλα αποκτούσε μόχλευση στις μελλοντικές περιφερειακές διαπραγματεύσεις.
Μεγάλη αστάθεια
Η Tουρκία εκτιμά τη νίκη των ανταρτών στη Συρία ως ευκαιρία και ως πρόκληση. Η κατάρρευση του καθεστώτος Ασαντ θα μπορούσε να επιτρέψει στην Αγκυρα να εγκαταστήσει μια συριακή κυβέρνηση ευθυγραμμισμένη με τα συμφέροντά της. Ωστόσο, μια σύγκρουση μεταξύ των διαφορετικών ανταρτικών δυνάμεων που έχουν λίγα κοινά (εκτός από την εχθρότητα προς το ασαντικό καθεστώς) μπορεί να δημιουργήσει μια παρατεταμένη σύγκρουση που κινδυνεύει να επιδεινώσει τον κατακερματισμό της Συρίας, με εκτεταμένες συνέπειες για την περιφερειακή σταθερότητα και την εσωτερική ασφάλεια της Τουρκίας.
Αυτή η ασταθής κατάσταση υπογραμμίζει την επείγουσα ανάγκη για μια συνολική πολιτική και χωρίς αποκλεισμούς μετάβαση. Χωρίς μία τέτοια, οι διαιρέσεις της Συρίας -που έχουν τις ρίζες τους σε εθνοτικές, σεχταριστικές και ιδεολογικές βάσεις- θέτουν σημαντικούς κινδύνους όχι μόνο για τη Συρία αλλά και για την ευρύτερη περιοχή, απειλώντας να ενισχύσουν την αστάθεια και να θέσουν σε κίνδυνο την ασφάλεια των γειτονικών χωρών.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου