“Την ώρα της μάχης δεν κάνουμε κριτική, αλλά συμπαραστεκόμαστε όσο μπορούμε. Μετά θα έχουμε άπειρο χρόνο να συζητήσουμε τι πήγε και τι δεν πήγε καλά”. Σε αυτή τη φράση συμπυκνώνεται η αντίρρηση απέναντι στις αποκαλύψεις και την κριτική για όσα συνέβησαν κυρίως στη Θεσσαλία, νωρίτερα στις μεγάλες φωτιές του καλοκαιριού, αλλά επεκτείνονται και στα τραγικά γεγονότα στη Λιβύη. Ό,τι και αν έχει συμβεί τελικά, αυτή η τελική “γεύση” που μένει στον απλό πολίτη, αποτυπώνεται ως:
“Δεν ξέρουμε τι έχει συμβεί με ακρίβεια… λόγω της ασάφειας που επικρατεί με την ενημέρωση, όμως ΚΑΤΙ ΔΕΝ ΠΑΕΙ ΚΑΛΑ”. Στη χώρα γενικότερα, αλλά δυστυχώς και στις Ένοπλες Δυνάμεις. Το τελευταίο στήριγμα του πολίτη, όπως αποκαλύπτουν σχετικές δημοσκοπήσεις.
Το DP έχει ασκήσει κριτική στις προβληματικές επιδόσεις των Ενόπλων Δυνάμεων, με έμφαση στον τομέα στον τομέα της πρόληψης. Ωστόσο, τη γενική εικόνα της κατάστασης την αποτύπωσε με τον καλύτερο τρόπο ο πολύπειρος Αλέξης Παπαχελάς από τις στήλες της “Καθημερινής“, αναζητώντας τις ιστορικές ρίζες του προβλήματος.: “Μαζί με την απαξίωση των Ενόπλων Δυνάμεων αποδομήθηκε όμως και η έννοια της ασφάλειας, η κουλτούρα της ασφάλειας που είναι τόσο απαραίτητη σε κάθε σοβαρό κράτος.”
Ουδείς αμφιβάλλει, ότι οι οπλίτες και τα στελέχη, υπερβάλουν εαυτούς σε αυτή τη δύσκολη στιγμή για να αντιμετωπιστεί η κατάσταση, αφήνοντας ακόμα και τις οικογένειές τους, που συχνά υποφέρουν κι αυτές από τις συνέπειες όσων έχουν συμβεί. Ενώ η ένσταση ακούγεται λογική, δυστυχώς, στην καλύτερη περίπτωση αντιπροσωπεύει τη “μισή αλήθεια”… Θα ήταν πιο λογική και δίκαιη, εάν δεν χρησιμοποιούνταν επιτηδευμένα, με στόχο, αυτό το φιλότιμο των στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων, να αξιοποιηθεί για να συγκαλυφθούν ευθύνες, ολιγωρίες και παραλείψεις των ηγεσιών τους διαχρονικά.
Ένα φιλότιμο που τελικά χειραγωγείται, με την ταύτιση της γενικής κινητοποίησης που καταλήγει στην αυτονόητη ευγνωμοσύνη των πολιτών, με τη γενικότερη αξιολόγηση. Έλα όμως που η αξιολόγηση δεν μπορεί να εξαντληθεί σε αυτό και συμπεριλαμβάνει την πρόληψη στον τομέα της αρμοδιότητας των Ενόπλων Δυνάμεων. Διότι σε περίπτωση πολεμικής σύρραξης -γι΄αυτό υποτίθεται χρηματοδοτούνται και προετοιμάζονται οι Ένοπλες Δυνάμεις- τα πράγματα θα ήταν εντελώς διαφορετικά.
Το να βαυκαλίζονται, πολιτικοί ή/και στρατιωτικοί, ότι το στράτευμα λειτουργεί… σαν ελβετικό ρολόι, συνιστά επικίνδυνη -και εν τέλει αυτοκαταστροφική- ψευδαίσθηση. Πρόκειται για προσεκτική, επικοινωνιακή οικοδόμηση μιας… μαγικής εικόνας, η οποία εξυπηρετεί αποκλειστικά τα ιδιοτελή συμφέροντα των εκάστοτε ηγητόρων. Η αποφυγή όμως της κριτικής, διασφαλίζει αφενός επανεμφάνιση τραγικών συμβάντων και αφετέρου υπονομεύει την προοπτική αξιοποίησης κάθε τραυματικής εμπειρίας για την ορθή διάγνωση προβλημάτων, την εξαγωγή συμπερασμάτων – διδαγμάτων και τέλος, την υιοθέτηση ορθολογικών λύσεων.
Είτε μας αρέσει είτε όχι, οι Ένοπλες Δυνάμεις υπάρχουν για άλλον λόγο. Επικουρικά ασχολούνται με όλα τα υπόλοιπα. Βασική αποστολή τους είναι η ΑΠΟΤΡΟΠΗ, ή αν αυτή καταρρεύσει, η νίκη, δηλαδή η καταστροφή του αντιπάλου (που είναι δυσκολότερο να επιτευχθεί σε σχέση με την απόκρουση). Όμως αυτό, όπως αποδεικνύεται, δεν αφορά αποκλειστικά τον εξ ανατολών αντίπαλο. Διότι προηγείται η… αποτροπή καταστροφών στο εσωτερικό των Ενόπλων Δυνάμεων. Αυτό είναι δουλειά της εκάστοτε ηγεσίας. Εκ του αποτελέσματος δε, προκύπτει ότι οι επιδόσεις είναι καταθλιπτικές.
Το πρόβλημα είναι διαχρονικό, δεν είναι σημερινό. Απλά τώρα “σκάει”, ίσως ως αποτέλεσμα της “επικοινωνιακής υπερπροβολής” των τελευταίων ετών. Το ότι διαπιστώνεται ως πρόβλημα, είναι η θετική διάσταση μιας αρνητικής κατάστασης. Αρκεί να αδράξουν όσοι οφείλουν την ευκαιρία και να προβούν στα δέοντα…
Από την άλλη, η αποτροπή των συνεπειών στις τοπικές κοινωνίες είναι δουλειά της εκάστοτε κυβέρνησης που όμως οχυρώνεται πίσω από το βολικό αφήγημα της “κλιματικής κρίσης” (η πρωθυπουργική ομιλία στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ ήταν χαρακτηριστική του… trend), φιμώνοντας -σύμφωνα με ουκ ολίγες καταγγελίες- όσους υποστηρίζουν ότι οι αλλαγές στο κλίμα είναι παρούσες από καταβολής κόσμου, για να μην εστιαστεί η κριτική στις δικές τους ολιγωρίες (π.χ. αντιπλημμυρικά έργα). Και “λύνουν” το πρόβλημα, ακουμπώντας βολικά στις Ένοπλες Δυνάμεις, τις οποίες “ξέχασαν” επί 15ετία.
Οι Ένοπλες Δυνάμεις, θα κριθούν και με βάση όσα -στραβά- ήξεραν επί δεκαετίες και δεν κινητοποιήθηκαν για να προλάβουν παρά να θεραπεύσουν. Δεν μπορούν να το αποφύγουν, όσο κι αν το επιθυμούν. Προφανώς αυτή η ευθύνη δεν βαραίνει αποκλειστικά την παρούσα ηγεσία. Υπάρχει όμως αυξημένη ευθύνη. Όχι μόνο διότι βρέθηκε “με τον μουντζούρη στα χέρια”. Διότι επί των ημερών της εφαρμόστηκε με ακραίο τρόπο το μοντέλο “κάθετης διοίκησης” των Ενόπλων Δυνάμεων, με το ΓΕΕΘΑ να επιβάλει αυταρχικά τον ρόλο του, ακόμα και στα απλούστερα ζητήματα της καθημερινότητας των στρατιωτικών Επιτελείων.
Στην περίπτωση του Στεφανοβικείου και την παρακείμενη λίμνη Κάρλα π.χ., ένας Α/ΓΕΕΘΑ που ευθυγραμμίζεται εξόφθαλμα με το πολιτικώς ορθό αφήγημα περί “κλιματικής κρίσης” (αναφορές σε ομιλίες, “πράσινες” ημερίδες και συνέδρια), βαρύνεται δυσανάλογα με την ολιγωρία στην πρόληψη όσων τελικά συνέβησαν. Όπως επίσης φέρει βαριές ευθύνες για την προβληματική προτεραιοποίηση των αναγκών και την προώθηση νέων εξοπλιστικών, ενώ παραμόνευε το εκκωφαντικό φιάσκο των διαθεσιμοτήτων, το οποίο ταλαιπωρεί τις Ένοπλες Δυνάμεις επί μακρόν.
Κι όλα αυτά υπό την ανοχή της πολιτικής ηγεσίας που προφανώς τα βρίσκει όλα καλώς καμωμένα για να μην επιβάλλει, μέχρι πρόσφατα τουλάχιστον, αποτελεσματικό πολιτικό έλεγχο επί των Ενόπλων Δυνάμεων. Τώρα εξαγγέλλουν την ενεργότερη εμπλοκή των Ενόπλων Δυνάμεων στην αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών, με τρόπο που δείχνει πως εξακολουθούν να μην αντιλαμβάνεται όσα αυτό συνεπάγεται… Θέλουν να απομακρύνουν και τη Μετεωρολογική Υπηρεσία από το ΥΠΕΘΑ, αφήνοντας τις Ένοπλες Δυνάμεις έρμαιο ενδεχόμενης δημοσιοϋπαλληλικής νοοτροπίας, η οποία τουλάχιστον στην κάλυψη των βασικών αναγκών του στρατεύματος (προγνώσεις για τα εναέρια μέσα, αποστολές, εκπαιδεύσεις κ.λπ.) δεν είχε εμφανιστεί.
Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, από το βήμα της 87ης ΔΕΘ, χαρακτήρισε μονόδρομο τη συστηματική συνεργασία της Πολιτικής Προστασίας με τις Ένοπλες Δυνάμεις, “με συγκεκριμένα πρωτόκολλα τα οποία πια θα πρέπει να ενεργοποιούνται προληπτικά σε βαθμό εξονυχιστικής λεπτομέρειας”. Και πρόσθεσε: “Μη γελιόμαστε, είμαστε σε έναν άτυπο πόλεμο, ο οποίος διεξάγεται μέσα σε συνθήκες ειρήνης. Και μια χώρα η οποία δαπανά το 3% του ΑΕΠ της για τις Ένοπλες Δυνάμεις, πρέπει να έχει τη δυνατότητα να αξιοποιεί τις Ένοπλες Δυνάμεις όταν αντιμετωπίζει σημαντικές φυσικές καταστροφές και αυτό θα γίνεται από εδώ και στο εξής”.
Πολύ σωστά τα λέει ο πρωθυπουργός. με μια λεπτομέρεια που δεν δικαιολογείται να συνεχίσει να του διαφεύγει: Η εμπλοκή των εναέριων -και άλλων- μέσων των Ενόπλων Δυνάμεων, συνεπάγεται ταχύτερη εξάντληση των ωρών, πέραν των οποίων τα μέσα πρέπει να υποστούν συντήρηση διαφόρων επιπέδων και κλιμακίων. Παράλληλα, ας συνυπολογιστεί το ότι τα εναέρια στρατιωτικών προδιαγραφών έχουν μεγαλύτερο κόστος… ακριβώς επειδή είναι φτιαγμένα για πόλεμο!
Άρα, ως οικονομολόγος, ο πρωθυπουργός οφείλει να ζυγίσει εάν τελικά είναι οικονομικότερη η γενικευμένη χρήση μέσων στρατιωτικού τύπου. Πώς να πειστεί και ο πιο καλόπιστος, όταν με βάση την πρότερη εμπειρία, τα μέσα ουδέποτε συντηρήθηκαν όπως έπρεπε, στον κατάλληλο χρόνο και δεν αναβαθμίστηκαν στο μέσον του επιχειρησιακού τους βίου. Θα διαθέσει η κυβέρνηση τις απαιτούμενες πιστώσεις; Ή το φιάσκο θα εξελιχθεί σε εθνική καταστροφή… κλασικού τύπου;
Κατά συνέπεια, μπορεί η αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών ορθώς να εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο της Πολιτικής Προστασίας, όμως αυτό δεν επαρκεί από μόνο του για να γίνει το πολυπόθητο “restart“. Αφενός θα πρέπει να διατεθούν τα κονδύλια που απαιτούνται και αφετέρου… το σύστημα θα πρέπει να λειτουργεί και από την ανάποδη!
Μπορεί ένας πόλεμος να θεωρείται αδιανόητο να μας συμβεί, όμως… ακριβώς το ίδιο θεωρούνταν και η καταστροφή στη Θεσσαλία! Κι όμως συνέβη. Εάν λοιπόν συμβεί το αδιανόητο, μια πολεμική σύρραξη, ας μην βρεθούμε στη δυσάρεστη θέση να γράφουμε τα ίδια και να αναζητούμε ευθύνες για ολιγωρίες και παραλείψεις. Άρα, μια πραγματική Πολιτική Προστασία δεν στήνεται αποκλειστικά και μόνο για τα φυσικά φαινόμενα. Αφορά ευρύτερα τον τομέα της εθνικής ασφάλειας.
Εάν λοιπόν ενδιαφέρονται για την υστεροφημία τους, ας το λάβουν σοβαρά υπόψη. Παράλληλα, ας κατανοήσουν, έστω την υστάτη ώρα, ότι το “restart” οπουδήποτε, στην Πολιτική Προστασία ή στις Ένοπλες Δυνάμεις, δεν μπορεί να είναι επιτυχές εάν στηριχτεί στα ίδια “φθαρμένα υλικά” που απέτυχαν στην αποστολή τους. Ας σταματήσει λοιπόν αυτή η σύγχρονη τάση που εξαφανίζει τη λογοδοσία, μέσω της χρησιμοποίησης, καταχρηστικά και συστηματικά, μιας ιδιότυπης “κολυμβήθρα του Σιλωάμ” όποτε και όπου βολεύει.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου