του Γιώργου Σκαφιδά
Επειτα από τα πλήγματα σε Χαμάς, Χεζμπολάχ και Ασαντ, οι Υεμενίτες Χούθι είναι οι μόνοι από τους φιλοϊρανούς του καλούμενου «άξονα της αντίστασης» που συνεχίζουν να συγκρούονται με το Ισραήλ. Το μέλλον μπορεί ωστόσο να κρύβει εκπλήξεις, ακόμη και στον άξονα Χούθι-Ιράν.
Εως και πριν από λίγους μήνες, τα πράγματα ήταν «αλλιώς» στη Μέση Ανατολή: Ο Μπασάρ αλ Ασαντ ήταν ο μεγάλος «survivor» της «αραβικής άνοιξης»· και η Χεζμπολάχ η μακράν ισχυρότερη από τις φιλοϊρανικές δυνάμεις του επονομαζόμενου «άξονα της αντίστασης» των υποστηριζόμενων από την Τεχεράνη proxies.
Εν τω μεταξύ ωστόσο, μέσα σε λίγους μήνες, το σκηνικό άλλαξε άρδην. Ο Ασαντ ανετράπη και διέφυγε στη Μόσχα· ενώ η Χεζμπολάχ βρέθηκε να δέχεται ένα μπαράζ από πρωτοφανή πλήγματα που την έχουν αφήσει πια σαφώς αποδυναμωμένη, εάν όχι συντετριμμένη.
Οταν γράφαμε για τον ιρανικό «άξονα της αντίστασης» στην «Κ» τον Νοέμβριο του 2023, λίγες εβδομάδες έπειτα από τις επιθέσεις της Χαμάς, ξεχωρίζαμε ως βασικούς πυλώνες του εν λόγω δικτύου:
- τη Χεζμπολάχ του Λιβάνου,
- τις υποστηριζόμενες από το Ιράν σιιτικές ομάδες ενόπλων που δρουν στη Συρία (κυρίως στα νότια και ανατολικά) και στο Ιράκ,
- τη σουνιτική Χαμάς και την Παλαιστινιακή Ισλαμική Τζιχάντ,
- τους σιίτες Χούθι της Υεμένης,
- και, προφανώς, τους Ιρανούς Φρουρούς της Ισλαμικής Επανάστασης (IRGC), και τη δική τους Δύναμη Κουντς (Quds Force), που είναι στον πυρήνα του εν λόγω «άξονα»…
Εναν χρόνο μετά, οι ηγεσίες της Χαμάς και της Χεζμπολάχ έχουν πια εξοντωθεί μαζί με τα δίκτυά τους· οι φιλοϊρανοί έχουν αποχωρήσει από τη Συρία (ή κρύβονται)· και το Ιράν μετρά πληγές και απώλειες.
Ποιος απομένει πίσω πια, ως μοναδικός «survivor», μέχρι νεωτέρας τουλάχιστον; Οι Χούθι της Υεμένης, οι οποίοι θα πρέπει να σημειωθεί όμως ότι δεν ήταν ποτέ τους τόσο εξαρτημένοι από το Ιράν όσο, για παράδειγμα, η Χεζμπολάχ.
Ο «άξονας» της φιλοϊρανικής «αντίστασης» μπήκε σε φάση περιφερειακής ενίσχυσης έπειτα από την πτώση του Σαντάμ το 2003. Κατά «σύμπτωση» την ίδια χρονιά, αντλώντας έμπνευση από τη Χεζμπολάχ του Λιβάνου, οι προερχόμενοι από τη βόρεια Υεμένη Χούθι υιοθέτησαν ως σύνθημα το: «Ο Θεός είναι μεγάλος – Θάνατος στην Αμερική – Θάνατος στο Ισραήλ – Κατάρα στους Εβραίους – Νίκη στο Ισλάμ».
«Η απομάκρυνση του (σ.σ. σφόδρα αντι-ιρανού) Σαντάμ από την εξουσία στο Ιράκ, ενίσχυσε το Ιράν […] Ενίσχυσε τη στρατηγική βιωσιμότητα του Ιράν και αύξησε την περιφερειακή του δημοτικότητα, ειδικά στις τάξεις της σιιτικής πλειοψηφίας του Ιράκ », δήλωνε ο Αμερικανοϊρανός ακαδημαϊκός Βαλί Νασρ στο πλαίσιο συνέντευξης που είχε παραχωρήσει στο δίκτυο Al Jazeera τον Σεπτέμβριο του 2006. Οχτώ χρόνια μετά, με φόντο τις ανατροπές της καλούμενης «αραβικής άνοιξης», οι υποστηριζόμενοι από το Ιράν Υεμενίτες αντάρτες Χούθι θα έμπαιναν «θριαμβευτές» στη Σαναά εκδιώκοντας τον υποστηριζόμενο από τη Σαουδική Αραβία Μανσούρ Χάντι, που είχε διαδεχθεί στην εξουσία τον ανατραπέντα λόγω «αραβικής άνοιξης» Αλι Αμπντάλα Σάλεχ.
Ενας συνασπισμός εννέα αραβικών δυνάμεων, υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας και με την στήριξη της Δύσης, επενέβη στρατιωτικά στην Υεμένη μετά τον Μάρτιο του 2015, με στόχο τον αποκατάσταση του προηγούμενου καθεστώτος. Ωστόσο, οι Χούθι δεν έπεσαν. Στον αντίποδα, όχι μόνο κρατήθηκαν «ζωντανοί» εντός της Υεμένης αλλά και βγήκαν στην αντεπίθεση, εξαπολύοντας επιθέσεις όπως ήταν επί παραδείγματι εκείνες του κατά των εγκαταστάσεων της Saudi Aramco στην ανατολική Σαουδική Αραβία (σε Αμπκάικ και Χουράις) τον Σεπτέμβριο του 2019, ή εκείνες κατά εγκαταστάσεων στο Αμπού Ντάμπι των ΗΑΕ τον Ιανουάριο του 2022. Οσο για τον ιρανοκεντρικό «άξονα της αντίστασης», εκείνος εκτιμάται ότι βρισκόταν στο απόγειο της ισχύος του την περίοδο 2018-2019, όταν δηλαδή ο Ντόναλντ Τραμπ, ως 45ος πρόεδρος τότε των ΗΠΑ, πήρε την απόφαση να αποσύρει τις Ηνωμένες Πολιτείες από τη διεθνή συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης (JCPOA)… Παρά τις δυτικές κυρώσεις και τα σε βάρος του Ιράν πλήγματα (ενδεικτική η δολοφονία του Κασέμ Σολεϊμανί τον Ιανουάριο του 2020), οι Χούθι θα έρχονταν το 2022 να συνάψουν μια συμφωνία εκεχειρίας με τη Σαουδική Αραβία, ενώ λίγους μήνες αργότερα, τον Μάρτιο του 2023, Σαουδική Αραβία και Ιράν θα προχωρούσαν σε αποκατάσταση των διπλωματικών τους δεσμών, έπειτα από κινεζική διαμεσολάβηση.
Από τις 7 Οκτωβρίου του 2023 ωστόσο και έπειτα, στη σκιά των επιθέσεων της Χαμάς, όλα θα άλλαζαν.
Η Χεζμπολάχ έσπευσε να μπει στη σύγκρουση ήδη από τις 8 Οκτωβρίου του 2023, εξαπολύοντας πυραυλικά πλήγματα εντός των ισραηλινών συνόρων, ενώ οι Χούθι θα ακολουθούσαν μόλις λίγα 24ωρα αργότερα, «βομβαρδίζοντας» δυτικών, ισραηλινών αλλά και κινεζικών συμφερόντων πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα, σε «συμπαράσταση» προς τους Παλαιστινίους που βάλλονται από το Ισραήλ σε Γάζα και Δυτική Οχθη.
Περίπου 14 μήνες μετά, η Χεζμπολάχ κείται διαλυμένη, αλλά οι Χούθι (ακόμη) όχι.
Κυρώσεις και στρατιωτικά πλήγματα
Μόλις χθες (19 Δεκεμβρίου), το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ ανακοίνωσε την επιβολή νέων κυρώσεων σε βάρος τους, ενώ λίγες ώρες νωρίτερα ισραηλινά μαχητικά είχαν πραγματοποιήσει πλήγματα κατά στρατιωτικών στόχων και ενεργειακών/μεταφορικών υποδομών των Χούθι στην Υεμένη.
«Οι Χούθι, που ελέγχουν τη βορειοδυτική Υεμένη, άρχισαν τις επιθέσεις τους λίγο μετά την έναρξη του πολέμου στη Γάζα τον Οκτώβριο του 2023, υποστηρίζοντας ότι δρουν σε αλληλεγγύη προς τους Παλαιστίνιους. Οι ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις αναφέρουν ότι, έκτοτε, περίπου 400 πύραυλοι και μη επανδρωμένα αεροσκάφη έχουν εκτοξευθεί ενάντια στο Ισραήλ από την Υεμένη, τα περισσότερα από τα οποία έχουν αναχαιτιστεί», σημειώνει το BBC.
Ωστόσο, αυτές οι επιθέσεις ενάντια στο Ισραήλ, από την πλευρά των Χούθι, συνεχίζονται. Μόλις πριν από λίγα 24ωρα, η εκτόξευση ενός τέτοιου πυραύλου έστειλε τους κατοίκους του κεντρικού Ισραήλ στα καταφύγια. Ανάλογες επιθέσεις, με μη επανδρωμένα αεροσκάφη και πυραύλους, είχαν πραγματοποιηθεί ξανά τον Σεπτέμβριο και τον Ιούλιο, προκαλώντας αντεπιθέσεις από την πλευρά των Ισραηλινών (συνολικά τρεις μέσα σε διάστημα πέντε μηνών).
Το Al Jazeera αναφέρει σε σχετική ανάλυσή του: «Εδώ και μήνες, ΗΠΑ και Ηνωμένο Βασίλειο βομβαρδίζουν στόχους των Χούθι στην Υεμένη, ως αντίποινα για τις επιθέσεις στην Ερυθρά Θάλασσα, ενώ η Ουάσιγκτον καταχώρισε τους Χούθι στη λίστα με τους τρομοκράτες (σ.σ. ο Τραμπ τους είχε εντάξει στην εν λόγω λίστα στα τέλη της πρώτης προεδρικής του θητείας, ο Μπάιντεν όμως εν συνεχεία τους έβγαλε από αυτήν και τώρα… τους ξαναέβαλε) προκειμένου να τους στραγγαλίσει οικονομικά. Ωστόσο, στρατιωτικές επιχειρήσεις και κυρώσεις δεν έχουν αποτρέψει τις επιθέσεις των Υεμενιτών. Αφού η Χεζμπολάχ του Λιβάνου κατέληξε σε μια εύθραυστη εκεχειρία με το Ισραήλ τον περασμένο μήνα, οι Χούθι έγιναν ένας από τους τελευταίους συμμάχους του Ιράν που κοντράρουν άμεσα το Ισραήλ».
«Ο ιρανικός άξονας της αντίστασης συνετρίβη από το Ισραήλ και τα γεγονότα στη Συρία. Το Ιράν δεν έχει πια κανέναν πραγματικό πληρεξούσιο στην περιοχή πέρα από τους Χούθι στην Υεμένη», σχολιάζει από την πλευρά του ο Αμερικανός πρώην πρέσβης στο Ιράκ άλλα άλλοτε ειδικός απεσταλμένος των ΗΠΑ για τη Συρία, Τζέιμς Τζέφρι, μιλώντας στο BBC.
Αξίζει, πάντως, να σημειωθεί ότι στον άξονα μεταξύ Χούθι και Ασαντ είχαν επέλθει σοβαρά ρήγματα από το 2023 και έπειτα, με αποτέλεσμα η πλευρά των Υεμενιτών να μην θρηνεί τώρα για την πτώση του Σύρου. «…νόμιζαν ότι ανησυχούσαμε για τον Μπασάρ, παρόλο που όλοι γνώριζαν τις διαφωνίες μας μαζί του», σημειώνει χαρακτηριστικά υψηλόβαθμό στέλεχος των Χούθι σε ανάρτησή του στο δίκτυο X.
Πώς μπορεί να επηρεάσει, όμως, η πτώση του Ασαντ τους Υεμενίτες Χούθι; Ο ειδησεογραφικός ιστοχώρος the New Arab (που ανήκει στο Κατάρ) θέτει το εν λόγω ερώτημα, στο οποίο όμως απαντά αρνητικά. Ο,τι βλάπτει τον «άξονα της αντίστασης» θα καταλήξει, σύμφωνα με την εν λόγω ανάλυση, να βλάπτει και τους Χούθι, οι οποίοι δεν αποκλείεται όμως κάποια στιγμή να αρχίσουν να παίρνουν αποστάσεις από το Ιράν, καιροσκοπικά δρώντας, ειδικά εάν καταφέρουν να γίνουν αποδεκτοί από άλλες δυνάμεις (τη Σαουδική Αραβία για παράδειγμα)…
από την Καθημερινή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου