Ρεκόρ παραγωγής πυρηνικής ενέργειας θα σημειωθεί το 2025, σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας (ΔΟΕ), που τονίζει σε έκθεση του ότι η συγκεκριμένη τεχνολογία ενισχύει την ενεργειακή ασφάλεια και μειώνει τις εκπομπές ρύπων, ενώ υπογραμμίζει ότι η επαναστατική τεχνολογία των μικρών αρθρωτών σταθμών (SMR) θα κατεβάσει το κόστος δημιουργίας νέων σταθμών στα ίδια επίπεδα με τις ΑΠΕ.
Η συζήτηση περί υιοθέτησης της πυρηνική ενέργειας μπαίνει όλο και περισσότερο στη δημόσια σφαίρα. Χώρες στην Ευρώπη, όπως η Γαλλία, που διαθέτουν πυρηνική ενέργεια επωφελούνται από χαμηλότερες και πιο σταθερές τιμές ρεύματος, ενώ κράτη από την κεντρική και ανατολική Ευρώπη στρέφονται όλο και περισσότερο σε αυτή την πηγή ενέργειας.
Στην έκθεση του, ο ΔΟΕ αναφέρει ότι η ανανεωμένη δυναμική που ωθεί την πυρηνική ενέργεια έχει τη δυνατότητα να ανοίξει μια νέα εποχή για τη συγκεκριμένη τεχνολογία, καθώς η ζήτηση αυξάνεται έντονα σε όλο τον κόσμο. Ανάμεσα στις οικονομικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο κλάδος είναι το υψηλό κόστος, οι υπερβάσεις προϋπολογισμού και η χρηματοδότηση έργων.
«Είναι σαφές σήμερα ότι η ισχυρή επιστροφή της πυρηνικής ενέργειας, την οποία προέβλεψε ο ΔΟΕ πριν από αρκετά χρόνια, είναι σε προχωρημένο στάδιο, με την πυρηνική ενέργεια να παράγει ένα επίπεδο ρεκόρ ηλεκτρικής ενέργειας το 2025», δηλώνει ο εκτελεστικός διευθυντής του ΔΟΕ, Φατίχ Μπιρόλ.
«Επιπλέον, πάνω από 70 γιγαβάτ νέας πυρηνικής ισχύος βρίσκονται υπό κατασκευή παγκοσμίως, ένα από τα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων 30 ετών, και περισσότερες από 40 χώρες σε όλο τον κόσμο έχουν σχέδια για την επέκταση της πυρηνικής ενέργειας στα ενεργειακά τους συστήματα. Οι SMR (μικροί αρθρωτοί αντιδραστήρες) προσφέρουν συγκλονιστικές δυνατότητες ανάπτυξης. Ωστόσο, οι κυβερνήσεις και ο κλάδος πρέπει ακόμη να ξεπεράσουν ορισμένα σημαντικά εμπόδια στην πορεία προς μια νέα εποχή για την πυρηνική ενέργεια, αρχής γενομένης από την έγκαιρη υλοποίηση νέων έργων εντός προϋπολογισμού αλλά και την χρηματοδότηση και τις αλυσίδες εφοδιασμού» υπογραμμίζει ο ίδιος.
Σύμφωνα με την έκθεση, οι καινοτομίες στις πυρηνικές τεχνολογίες συμβάλλουν στην προώθηση νέων έργων. Οι SMR, ένας τύπος πυρηνικών σταθμών μικρότερης κλίμακας που κατασκευάζονται ταχύτερα και έχουν μεγαλύτερα περιθώρια μείωσης του κόστους, προσελκύουν αυξανόμενο ενδιαφέρον από τον ιδιωτικό τομέα.
Ο Οργανισμός υπογραμμίζει πως η εισαγωγή των SMR θα μπορούσε να οδηγήσει σε χαμηλότερο κόστος χρηματοδότησης. Με την κατάλληλη υποστήριξη, οι εγκαταστάσεις SMR θα μπορούσαν να φθάσουν τα 80 GW έως το 2040, αντιπροσωπεύοντας το 10% της συνολικής πυρηνικής ισχύος παγκοσμίως.
«Ωστόσο, η επιτυχία της τεχνολογίας και η ταχύτητα υιοθέτησης θα εξαρτηθούν από την ικανότητα της βιομηχανίας να μειώσει το κόστος έως το 2040 σε επίπεδο παρόμοιο με εκείνο των υδροηλεκτρικών έργων μεγάλης κλίμακας και των υπεράκτιων αιολικών έργων», αναφέρεται στην έκθεση.
Η παραγωγή και οι εκπομπές ρύπων
Η πυρηνική ενέργεια αποτελεί σημαντική συνιστώσα των ενεργειακών συστημάτων σε πολλές χώρες για περισσότερο από μισό αιώνα, τονίζεται στην έκθεση. Κατά την τελευταία δεκαετία, η παγκόσμια ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας αυξήθηκε δύο φορές πιο γρήγορα από τη συνολική ζήτηση ενέργειας, καθώς εισερχόμαστε στην εποχή της ηλεκτρικής ενέργειας, λόγω της εμφάνισης νέων χρήσεων ενέργειας, συμπεριλαμβανομένων των ηλεκτρικών οχημάτων (EV) και των κέντρων δεδομένων, καθώς και συσκευών όπως τα κλιματιστικά.
Οι παγκόσμιες επενδύσεις στην πυρηνική ενέργεια μειώνονταν γύρω στις αρχές του αιώνα. Ως αποτέλεσμα, η συμβολή της πυρηνικής ενέργειας στην κάλυψη των αυξανόμενων αναγκών ηλεκτρικής ενέργειας έχει μειωθεί. Ωστόσο, υπήρξε μια αναζωπύρωση του ενδιαφέροντος για την πυρηνική ενέργεια τα τελευταία χρόνια, λόγω των ανησυχιών για την ενεργειακή ασφάλεια, της αυξανόμενης ανάγκης για ικανότητα διανομής ηλεκτρικής ενέργειας χαμηλών εκπομπών και της προόδου στην πυρηνική τεχνολογία.
Η πυρηνική ενέργεια είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πηγή ηλεκτρικής ενέργειας χαμηλών εκπομπών παγκοσμίως. Αποτελούσε λίγο περισσότερο από το 9% της παγκόσμιας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας το 2023, με περισσότερους από 410 αντιδραστήρες σε λειτουργία σε περισσότερες από 30 χώρες. Το ποσοστό αυτό έχει μειωθεί από το ανώτατο επίπεδο του περίπου 18% στα τέλη της δεκαετίας του 1990.
Αν και η παραγωγή πυρηνικής ενέργειας έχει αυξηθεί σε απόλυτες τιμές κατά την τελευταία δεκαετία, η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας αυξήθηκε ταχύτερα, μειώνοντας το μερίδιο της πυρηνικής ενέργειας στη συνολική παροχή ηλεκτρικής ενέργειας. Η πυρηνική ενέργεια εξακολουθούσε να είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πηγή ηλεκτρικής ενέργειας χαμηλών εκπομπών το 2023 μετά την υδροηλεκτρική ενέργεια, παράγοντας περίπου 20% περισσότερη ηλεκτρική ενέργεια από την αιολική ενέργεια, 70% περισσότερη από την ηλιακή φωτοβολταϊκή ενέργεια και τέσσερις φορές περισσότερη από τη βιοενέργεια.
Παραγωγή χαμηλών εκπομπών ρύπων
Η πυρηνική ενέργεια διαδραματίζει μεγαλύτερο ρόλο στις προηγμένες οικονομίες, αντιπροσωπεύοντας το 17% της συνολικής προσφοράς ηλεκτρικής ενέργειας το 2023. Οκτώ από τις δέκα χώρες με το υψηλότερο πυρηνικό μερίδιο επί του συνόλου είναι προηγμένες οικονομίες, συμπεριλαμβανομένων των δύο κορυφαίων: της Γαλλίας, με 65%, και της Σλοβακίας, με πάνω από 60%.
Στις αναδυόμενες αγορές και τις αναπτυσσόμενες οικονομίες (EMDE), η πυρηνική ενέργεια αντιπροσώπευε μόλις το 5% της συνολικής παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας το 2023, με αντιδραστήρες που λειτουργούν σε 13 χώρες. Μεταξύ αυτών των χωρών, η Ουκρανία είχε το υψηλότερο πυρηνικό μερίδιο, περίπου 50%, και η Λευκορωσία το δεύτερο υψηλότερο, πάνω από 35%. Μόνο τέσσερις άλλες –η Αρμενία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Ρωσία και το Πακιστάν– είχαν μερίδιο άνω του 10%.
Η Ρωσία και η Κίνα κυριαρχούν
Από τους 52 αντιδραστήρες που έχουν αρχίσει να κατασκευάζονται παγκοσμίως από το 2017, οι 48 είναι είτε κινεζικού, ή ρωσικού σχεδιασμού. Στο τέλος του 2024, υπήρχαν 63 πυρηνικοί αντιδραστήρες (71 GW) υπό κατασκευή, εκ των οποίων τα τρία τέταρτα βρίσκονται σε αναδυόμενες οικονομίες και οι μισοί στην Κίνα. Η Κίνα έχει τώρα τον τρίτο μεγαλύτερο πυρηνικό στόλο σε λειτουργία στον κόσμο.
Νέοι πυρηνικοί σταθμοί με βάση την εθνική προέλευση της τεχνολογίας τους
Τριπλασιασμός παραγωγικής δυναμικότητας ως το 2050
Τα τελευταία χρόνια έχει ανανεωθεί το ενδιαφέρον για την κατασκευή νέων πυρηνικών σταθμών και την παράταση της διάρκειας ζωής των υφιστάμενων και το 2025 αναμένεται να δούμε την παραγωγή από πυρηνικούς σταθμούς να φτάνει σε υψηλό όλων των εποχών.
Αυτό οδηγείται από ανησυχίες για την ενεργειακή ασφάλεια, ενίσχυση της πολιτικής στήριξης, την τεχνολογική
πρόοδο και τις αυξανόμενες ανάγκες για ενέργεια χαμηλών εκπομπών. Οι φιλοδοξίες για επέκταση της πυρηνικής ενέργειας οδηγούν σε τριπλασιασμό της παραγωγικής δυναμικότητας έως το 2050 και σε υποστηρικτικές πολιτικές σε περισσότερες από 40 χώρες.
Οι επενδύσεις στην πυρηνική ενέργεια αυξήθηκαν σε περίπου 65 δισ. δολ. το 2023, σχεδόν διπλάσιες από το επίπεδο πριν από μια δεκαετία. Οι μικροί αρθρωτοί αντιδραστήρες (SMR) προσελκύουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον, με τους επενδυτές να σχεδιάζουν έως και 25 GW δυναμικότητας SMR.
Η πυρηνική βιομηχανία θα πρέπει να ξεπεράσει αρκετά εμπόδια για να επιτύχει πραγματική επιστροφή. Η κατασκευή αντιδραστήρων μεγάλης κλίμακας στις προηγμένες οικονομίες παρουσιάζει τα τελευταία χρόνια σημαντικές καθυστερήσεις και μεγάλες υπερβάσεις κόστους. Η κυριαρχία της Ρωσίας και της Κίνας στην τεχνολογία θα μπορούσε να εμποδίσει την ανάπτυξη. Στις προηγμένες οικονομίες έχει ξεκινήσει κατασκευή μόλις τεσσάρων αντιδραστήρων -δύο στο Ηνωμένο Βασίλειο με βάση ευρωπαϊκά σχέδια και δύο στην Κορέα, χρησιμοποιώντας εθνική τεχνολογία.
Στήριξη από τις κυβερνήσεις
Οι κυβερνήσεις αναγνωρίζουν όλο και περισσότερο τα οφέλη της πυρηνικής ενέργειας ως πηγής ηλεκτρικής ενέργειας και θερμότητας με χαμηλές εκπομπές, η οποία μπορεί να συμβάλει σημαντικά στη μετάβαση σε καθαρές μορφές ενέργειας και στην ενεργειακή ασφάλεια, ενισχύοντας τη σταθερότητα και την αξιοπιστία των συστημάτων ηλεκτρικής ενέργειας.
Η αυξανόμενη στήριξη πολιτικής αντικατοπτρίζεται στις πρόσφατες αποφάσεις πολιτικής σε αρκετές χώρες για την έγκριση παρατάσεων της διάρκειας ζωής λειτουργίας των υφιστάμενων πυρηνικών αντιδραστήρων. Οι αποφάσεις που ελήφθησαν κατά τη διάρκεια των τελευταίων πέντε ετών καλύπτουν παρατάσεις διάρκειας ζωής σε 64 αντιδραστήρες σε 13 χώρες, με συνολική χωρητικότητα περίπου 65 GW - περίπου το 15% εκείνης του σημερινού παγκόσμιου πυρηνικού στόλου.
Η επαναστατική τεχνολογία των SMRs
Η επιτυχής ανάπτυξη των μικρών, αρθρωτών αντιδραστήρων (SMRs) θα μπορούσε να ανοίξει μια τεράστια αγορά, τονίζει ο ΔΟΕ. Οι SMRs μπορούν να μειώσουν δραματικά το συνολικό επενδυτικό κόστος μεμονωμένων έργων σε επίπεδα παρόμοια με εκείνα των μεγάλων έργων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, όπως η υπεράκτια αιολική ενέργεια και η μεγάλη υδροηλεκτρική. Αυτό καθιστά τους SMRs λιγότερο επικίνδυνους για τους εμπορικούς δανειστές, μόλις δημιουργηθούν τα πρώτα στο είδος τους έργα και αποδειχθούν οι τεχνολογίες.
Ο αρθρωτός σχεδιασμός των SMRs μειώνει σημαντικά τους χρόνους κατασκευής. Τα έργα αυτής της κατηγορίας αναμένεται να φθάσουν στο break even ταμειακών ροών έως και 10 έτη νωρίτερα από ό,τι οι μεγάλοι αντιδραστήρες. Η ισχυρή πιστοληπτική ικανότητα των τεχνολογικών παικτών πίσω τους μικρούς, αρθρωτούς αντιδραστήρες μπορεί επίσης να διευκολύνει τη χρηματοδότηση νέων έργων.
Υποθέτοντας ότι οι SMRs ακολουθούν επιτυχημένη πορεία ανάπτυξης, η παγκόσμια αγορά για την τεχνολογία θα ανέλθει συνολικά σε 670 δισ. δολ. κατά την περίοδο 2024-2050 με βάση τις δεσμεύσεις που έχουν αναληφθεί για νέα έργα (APS), συμπεριλαμβανομένης της κατασκευής περισσότερων από 1.000 αντιδραστήρων ποικίλου μεγέθους σε περισσότερες από 30 χώρες με συνδυασμένη δυναμικότητα 120 GW.
Επενδύσεις και προσθήκες παραγωγικής δυναμικότητας SMR
Οι προσθήκες δυναμικότητας SMR φτάνουν τα 5 GW το 2035 και το υψηλό σχεδόν 9 GW το 2045. Αλλά αυτό δεν είναι καθόλου βέβαιο, τονίζει ο ΔΟΕ. Για να επιτύχει η τεχνολογία, θα χρειαστεί συνεχής δέσμευση και υποστήριξη πολιτικής από τις κυβερνήσεις, έγκαιρες αναθεωρήσεις σχεδιασμού από τις ρυθμιστικές αρχές, καινοτομία από εταιρείες τεχνολογίας και χρηματοδότηση από δημόσιες και ιδιωτικές πηγές.
Η δημιουργία των συνθηκών που θα επιτρέψουν την ταχεία κλιμάκωση των επενδύσεων θα είναι ζωτικής σημασίας. Με βάση την ισχύουσα πολιτική, οι παγκόσμιες επενδύσεις σε SMRs αυξάνονται από λιγότερο από 5 δισ. δολάρια ετησίως σήμερα σε 25 δισ. έως το 2030. Οι ετήσιες επενδύσεις κορυφώνονται στα 35 δισεκατομμύρια δολ. γύρω στο 2040. Στη συνέχεια, οι επενδύσεις σε SMRs, όπως και σε άλλες τεχνολογίες χαμηλών εκπομπών, επιβραδύνονται, καθώς τα συστήματα ηλεκτρικής ενέργειας στις περισσότερες μεγάλες οικονομίες είτε πλήρως είτε ως επί το πλείστον απαλλάσσονται εντελώς από τις εκπομπές άνθρακα.
Όπως συμβαίνει με κάθε τεχνολογία, η επίτευξη της πρώτης δέσμης έργων εμπορικής κλίμακας αποτελεί σημαντικό ορόσημο για τους SMRs. Σύμφωνα με τα τρέχοντα σχέδια, ορισμένοι σταθμοί αναμένεται να εγκατασταθούν και να λειτουργήσουν σε διάφορες χώρες έως το 2030, ενώ οι πρώτοι έχουν ήδη τεθεί σε λειτουργία στη Ρωσία και την Κίνα. Αρκετές χώρες σχεδιάζουν να αναπτύξουν SMRs, με επικεφαλής τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Κίνα.
Η ανάπτυξη των SMR στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) υποστηρίζεται από την Ευρωπαϊκή Βιομηχανική Συμμαχία SMR, η οποία στοχεύει στην προώθηση της ανάπτυξης σε όλα τα κράτη μέλη από τη δεκαετία του 2030. Στις χώρες που προγραμματίζουν επενδύσεις σε SMRs περιλαμβάνονται η Γαλλία (έως 4 GW έως το 2050), η Τσεχία (έως 3 GW έως το 2050), η Φινλανδία, καθώς και η Σουηδία, η Σλοβακία, η Πολωνία, η Ουγγαρία, η Ολλανδία και η Ρουμανία. Συνολικά, η δυναμικότητα SMR της ΕΕ θα ανέρχεται σε περίπου 15 GW το 2050 με βάση τις υφιστάμενες πολιτικές.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου