Ἡ καταγωγή καί ἡ μορφή του
Πατέρας τοῦ Ἰωάννου Τσιμισκῆ ἦταν ὁ Θεόφιλος Κουρκούας πού γεννήθηκε στήν Δόκια (Εὐδοκιάδα) τοῦ Πόντου ἡ ὁποία ἱδρύθηκε ἀπό κατοίκους τῶν Ποντιακῶν Κομάνων ἐπί Αὐτοκράτορος Ἡρακλείου καί ἔλαβε τό ὄνομά της ἀπό τήν ἀδελφή του, Εὐδοκία. (Σήμερα ἀποκαλεῖται Τοκάτ). Ἡ οἰκογένεια Κουρκούα ἦταν ἀρμενικῆς καταγωγῆς. Ἀλλά μετά τήν μετοίκισί της στόν Πόντο ἐξελληνίσθηκε ἀπό τό κυρίαρχο ἑλληνικό στοιχεῖο τῆς περιοχῆς. Ὁ πρῶτος γνωστός πρόγονος εἶναι ὁ “δομέστικος τῶν Ἰκανάτων” πού συνωμότησε κατά τοῦ Αὐτοκράτορος Βασιλείου Α’. Θεῖος τοῦ Τσιμισκῆ (ἀδελφός τοῦ πατρός του) ἦταν ὁ θρυλικός στρατηγός Ἰωάννης Κουρκούας πού ἔδρασε ἐπί Ρωμανοῦ Α’ Λεκαπηνοῦ. Ἡ μητέρα του καταγόταν ἀπό τόν οἶκο τῶν Φωκάδων, ἦταν δηλαδή ἑλληνικῆς καταγωγῆς, ἀδελφή τοῦ Νικηφόρου Φωκᾶ, πού ἦταν θεῖος του.
