Του Κώστα Ράπτη
Τα μηνύματα προς Κίνα και Ρωσία έχουν ήδη αποσταλεί – σειρά πήρε τώρα το Ιράν.
Ο λόγος για τα δημοσίως διατυπωμένα μηνύματα από μέρους του Ντόναλντ Τραμπ, διότι εμπιστευτικώς έχουν πιθανότατα συζητηθεί ήδη πολλά. Δεν είναι τυχαίο ότι λίγο μετά τις αμερικανικές εκλογές του Νοεμβρίου, ο Έλον Μασκ συναντήθηκε (υποθέτει κανείς όχι εν αγνοία του Τραμπ) με τον Ιρανό πρεσβευτή στον ΟΗΕ, αν και η Τεχεράνη επιμένει να διαψεύδει ότι υπήρξε τέτοια επαφή.
Κατά την πρώτη του προεδρική θητεία, ο Τραμπ υπήρξε ο εισηγητής της πολιτικής της "μέγιστης πίεσης” προς την Ισλαμική Δημοκρατία. Η τετραετία εκείνη σημαδεύθηκε από την "κατεδάφιση" της διεθνούς συμφωνίας του 2015 για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης (JCPOA), η οποία θεωρούνταν το κορυφαίο διπλωματικό επίτευγμα του Μπαράκ Ομπάμα. Η έξοδος των ΗΠΑ από τη συμφωνία αυτή (με την ενθάρρυνση της κυβέρνησης Νετανιάχου στο Ισραήλ και παρά τις περί του αντιθέτου εκκλήσεις των Ευρωπαίων συμμάχων) είχε χαρακτηρισθεί σε βρετανικά διπλωματικά τηλεγραφήματα ως πράξη "διπλωματικού βανδαλισμού” και συνοδεύθηκε από νέες κυρώσεις οι οποίες κυριολεκτικά στραγγάλιζαν την ιρανική οικονομία.
Εξίσου ακραία υπήρξε και η απόφαση Τραμπ να δολοφονηθεί τον Ιανουάριο 2020 ο Ιρανός στρατηγός των Φρουρών της Επανάστασης (και αρχιτέκτονας του "άξονα της αντίστασης”) Κάσεμ Σολεϊμανί, ενώ κατέφθανε στο αεροδρόμιο της Βαγδάτης σε επίσημη αποστολή. Τότε, η Ισλαμική Δημοκρατία πήρε την επιλογή να απαντήσει, πλήττοντας δύο αμερικανικές βάσεις στο Ιράκ – κίνηση δίχως προηγούμενο, η οποία, πολύ χαρακτηριστικά, δεν ανταπαντήθηκε.
Όμως, ως 47ος πρόεδρος των ΗΠΑ, ο Ντόναλντ Τραμπ εκπέμπει σε διαφορετικό μήκος κύματος – και οι άνθρωποι που τον περιβάλλουν είναι διαφορετικοί.
Την ώρα που οι Μάικλ Πομπέο, Τζον Μπόλτον και Μπράιαν Χουκ (υπουργός Εξωτερικών, σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας και ειδικός απεσταλμένος για το Ιράν αντιστοίχως κατά την προηγούμενη θητεία Τραμπ) βλέπουν να τους αφαιρείται τιμωρητικά με προεδρική απόφαση η προστασία από την Ειδική Υπηρεσία ασφάλειας υψηλών προσώπων, προφανώς διότι δεν έμειναν πιστοί στον νυν πρόεδρο κατά το μεσοδιάστημα, στο Πεντάγωνο ανακοινώνεται ο διορισμός νέων προσώπων με καταγεγραμμένη επιφύλαξη απέναντι στην κλιμακώση των εντάσεων με το Ιράν.
Ο Έμπριτζ Κόλμπ, πλέον υπ' αριθμόν 3 πολιτικός αξιωματούχος του υπουργείου Άμυνας, ο Μάικλ Π. ΝτιΜίνο, βοηθός υφυπουργός για τη Μέση Ανατολή και ο Νταν Κάλντγουελ, έμπιστος του νέου υπουργού που φέρεται να εισηγείται τους συγκεκριμένους διορισμούς, αποτελούν στελέχη προερχόμενα από το Defence Priorities, τη δεξαμενή σκέψης των δισεκατομμυριούχων αδελφών Κοκ, με τοποθετήσεις κριτικές ως προς το Ισραήλ και την αμερικανική ταύτιση με τις επιλογές του.
Ο ΝτιΜίνο, ειδικότερα, πρώην αναλυτής της CIA, έχει επαινέσει την κυβέρνηση Μπάιντεν για το ότι απέφευγε να συμμετάσχει στα περσινά αντίποινα του Ισραήλ κατά του Ιράν, αλλά την έχει επικρίνει διότι δεν πίεσε επαρκώς για την μεταφορά περισσότερης ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα. Επίσης, έχει ταχθεί υπέρ της αναδίπλωσης των στρατιωτικών δυνάμεων που έχουν διασπαρεί στον Περσικό Κόλπο και αποτελούν εύκολο στόχο των αντιπάλων, ενώ έχει υποστηρίξει ότι το Ιράν είναι "ανασχέσιμο” και πάντως δεν αποτελεί πρώτιστη απειλή ασφαλείας για τις ΗΠΑ. Επιπλέον, έχει υπενθυμίσει ότι τα εγχειρήματα έξωθεν υποκινούμενης αλλαγής καθεστώτος συχνότερα αποτυγχάνουν παρά επιτυγχάνουν, ενώ ως προς τις ανησυχίες για το πυρηνικό υλικό του Ιράν τόνισε ότι αυτές θα πρέπει να είναι εντονότερες, εάν η ιρανική κρατική υπόσταση κλονισθεί και η χώρα βρεθεί στα χέρια αντιμαχόμενων στρατηγών.
Υπ' αυτό το πρίσμα, δεν πρέπει να εκπλήσσει η τοποθέτηση Τραμπ ότι "ελπίζει” πως το Ιράν θα "κλείσει συμφωνία”, ώστε "να μην περάσουμε στο επόμενο βήμα”, δηλ. της στρατιωτικής δράσης.
Με άλλα λόγια, για τον Τραμπ, η απόκτηση πυρηνικών όπλων από το Ιράν αποτελεί "κόκκινη γραμμή”, αλλά η πολεμική εμπλοκή (που και αυτή οριοθετείται ως καταστροφή των ιρανικών πυρηνικών εγκαταστάσεων) είναι απευκταία, ενώ και η αλλαγή καθεστώτος στην Τεχεράνη δεν προβάλλει ως προτεραιότητα.
Άλλωστε, η αποχώρηση του Τραμπ από την JCPOA αφορούσε το ότι αυτή δεν περιλάμβανε την "περιφερειακή συμπεριφορά” του Ιράν, ήτοι την στήριξη του "άξονα της αντίστασης”, ο οποίος όμως μετά τις εξελίξεις του τελευταίου έτους έχει αποδυναμωθεί.
Το γεγονός ότι η κυβέρνηση των μεταρρυθμιστών στο Ιράν αδημονεί να συνδιαλλαγεί με τον "έξω κόσμο", όπως διακηρύσσει προς το εγχώριο ακροατήριο, προκειμένου να εξασφαλίσει ευκαιρίες οικονομικής ανάπτυξης, ασφαλώς παίζει τον ρόλο του. Η ευκολία με την οποία εγκαταλείφθηκε ο σύμμαχος Άσαντ στη Συρία είναι ένας δείκτης των όσων θέλει και μπορεί να πράξει η Τεχεράνη.
Διόλου τυχαία, ο επικεφαλής του Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας Ραφαέλε Γκρόσσι, σε αποκλειστική συνέντευξή του προς το al-monitor δηλώνει ότι έχει έλθει ήδη σε επαφή (εν αναμονή ουσιαστικότερων διαβουλεύσεων) με την ομάδα Τραμπ, την οποία θεωρεί "ανοικτή” σε μία συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου