Navantia S-80 Plus: H προτεινόμενη ισπανική πρόταση για το πρόγραμμα νέων υποβρυχίων του Πολεμικού Ναυτικού

Αναστάσιος Παπανδρέου

Στα τέλη της δεκαετίας του 1990 η τότε Izar, σημερινή Navantia , σε συνεργασία με τον γαλλικό όμιλο DCNS, πρόδρομο της σημερινής Naval Group συνεργάστηκαν πάνω στη σχεδίαση και την κατασκευή ενός νέου πρωτοπόρου συμβατικής πρόωσης υποβρυχίου, του S-80 Scorpène, βασισμένου στα γαλλικά πυρηνικά υποβρύχια. 

Το 1998 το ισπανικό ναυτικό αποφάσισε την αγορά τεσσάρων υποβρυχίων S-80 Scorpène, όμως λίγα χρόνια αργότερα, το 2002, οι απαιτήσεις άλλαξαν καθώς το ισπανικό ναυτικό αποφάσισε ότι τα νέα υποβρύχια θα έπρεπε να έχουν μεγαλύτερη αυτονομία καθώς και ικανότητα προσβολής εδάφους. Οι νέες απαιτήσεις οδήγησαν στην λύση της συνεργασίας με τον γαλλικό όμιλο και το σχεδιασμό του νέου ισπανικού υποβρυχίου S-80A. Το νέο υποβρύχιο ήταν μεγαλύτερο σε μέγεθος από τα γαλλικά Scorpène. Οι πρώτες εκτιμήσεις έδειχναν ότι το πρώτο υποβρύχιο της κλάσης θα έμπαινε σε υπηρεσία το 2011. Όμως λόγω ενός  λάθους στους υπολογισμούς του βάρους, η αρχική σχδίαση του υποβρυχίου βγήκε κατά 70 τόνους βαρύτερη, με αποτέλεσμα την αδυναμία ανάδυσης σε περίπτωση κατάδυσης. Αυτό μαζί με οικονομικές δυσκολίες τις ισπανικής κυβέρνησης καθυστέρησαν την παράδοση του πρώτου υποβρυχίου κατά μία δεκαετία ακόμη. Το 2013 το ισπανικό ναυπηγείο ζήτησε βοήθεια από την αμερικάνικη General Dynamics Electric Boat για την επίλυση του προβλήματος. Η λύση ήταν η επιμύκηνση του υποβρυχίου κατά 9,14 μέτρα. Το νέο υποβρύχιο είχε εκτόπισμα σε κατάδυση περί τους 3000 τόνους και ονομαστηκε S-80 plus. Το πρώτο υποβρύχιο της σειράς S-81 Isaac Peral παραδόθηκε στο ισπανικό ναυτικό στις 30 Νοεμβρίου 2023, είκοσι χρόνια μετά την εκκίνηση της σχεδίασης του S-80A.

Το S-80 plus έχει ολικό μήκος 81.05 μέτρα, διάμετρο ανθεκτικού σκάφους 7,3 μέτρα, βύθισμα 6,3 μέτρα, μέγιστο πλάτος 11,6 μέτρα και εκτόπισμα σε κατάδυση 2965 τόνους. Η γάστρα είναι μονού κύτους έχει δύο καταστρώματα από τη μέση και πλώρα και χωρίζεται σε πέντε διαμερίσματα. Από την πρύμνη προς την πλώρη τα διαμερίσματα αυτά είναι: Διαμέρισμα Νο.1 (Propulsion Compartment) όπου βρίσκεται τοποθετημένος ο ηλεκτροκινητήρας που δίνει κίνηση στην προπέλα, διαμέρισμα Νο.2 (Electric Plant Compartment) όπου βρίσκεται τοποθετημένος ο εξοπλισμός παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, οι τρεις ηλεκτρομηχανές και η πίσω συστοιχία μπαταριών, διαμέρισμα Νο.3 (AIP Compartment) όπου βρίσκεται τοποθετημένο το σύστημα αναερόβιας πρόωσης, διαμέρισμα Νο.4 (CIC Compartment) όπου βρίσκεται τοποθετημένο το διαμέρισμα μάχης του υποβρυχίου. Ακριβώς από πάνω του βρίσκεται ο πύργος του υποβρυχίου με τη διάταξη των περισκοπίων, το οποίο σε σχέση με συμβατικές σχεδιάσεις βρίσκεται πολύ μπροστά σε σχέση με το ολικό μήκος. Και τέλος πλώρα, το διαμέρισμα Νο.5 όπου βρίσκονται οι ενδιατήσεις του πληρώματος, η μπροστά συστοιχία μπαταριών, το διαμέρισμα των όπλων και οι τορπιλοσωλήνες.

Το σύστημα πρόωσης του υποβρυχίου είναι diesel-electric με σύστημα AIP. Το υποβρύχιο διαθέτει τρεις ηλεκτρογεννήτριες ντίζελ MTU 16V 396 SE 85L με απόδοση 1300kW έκαστη και δυνατότητα καύσης βιο-αιθανόλης. Δύο συστοιχίες μπαταριών των 180 στοιχείων έκαστη. Το σύστημα AIP είναι ένα τρίτης γενιάς σύστημα αναερόβιας πρόωσης και ονομάζεται BEST (BioEthanol Stealth Technology). Τα κύρια στοιχεία του συστήματος είναι ένας αναμορφωτής βιο-αιθανόλης (BioEthanol Reformer), ένα στοιχείο fuel cells απόδοσης 300 kW (στρατιωτικοποιημένη έκδοση του PEM (Polymer Membrane Fuel Cell) της αμερικάνιης Collins Aerospace και το καύσιμο που είναι βιο-αιθανόλη και υγροποιημένο οξυγόνο.

Εικόνα κατά την τοποθέτηση των τριών ηλεκτρογεννητριών MTU 16V 396 SE 85L κατά τη διάρκεια της ναυπήγησης

Αρχή λειτουργίας του είναι εξής: Η βιο-αιθανόλη περνάει μέσα από τον αναμορφωτή όπου διασπάται με τη βοήθεια του οξυγόνου σε καθαρό υδρογόνο και διοξείδιο του άνθρακα. Το καθαρό υδρογόνο σε μορφή αερίου περνάει μέσα από τα fuel cells όπου με την ένωση με καθαρό οξυγόνο παράγεται ρεύμα για την πρόωση και τις ανάγκες του υποβρυχίου και νερό. Τα απαέρια CO2 από τον αναμορφωτή διαφεύγουν προς το σύστημα απόρριψης ώστε να απορριφθούν στη συνέχεια εκτός του υποβρυχίου. Στο σύστημα αυτό ανακατεύονται με θαλασσινό νερό και αποβάλλονται στη θάλασσα. Το σύστημα έχει ικανότητα να λειτουργήσει σε όλα τα βάθη και σε όλες τις κλιματικές συνθήκες.

Ο κύκλος λειτουργίας του συστήμαοτος AIP BEST (Bio-Ethanol Stealth Technology)

Ο κύριος ηλεκτροκινητήρας του υποβρυχίου είναι απόδοσης 3500 kW και κινεί μια επτάφυλλη προπέλα χαμηλού θορύβου. Η μέγιστη ταχύτητα του υποβρυχίου σε κατάδυση είναι πάνω από 19 κόμβοι και αντίστοιχα στην επιφάνεια της θάλασσας άνω των 10 κόμβων. Τα πιδάλια διεύθυνσης στην πρύμνη είναι σχήματος σταυρού και το υποβρύχιο έχει τη δυνατότητα να επιχειρεί σε βάθος μέχρι τα 300 μέτρα. Το S-80 Plus έχει αυτονομία 50 ημερών ενώ με τη χρήση AIP μπορεί να επιχειρεί συνεχόμενα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας για τρεις εβδομάδες περίπου. Το πλήρωμα απαρτίζεται από 32 άτομα ενώ μπορεί να μεταφέρει επιπλέον ομάδα ειδικών επιχειρήσεων οκτώ ατόμων. Η Navantia έχει αναπτύξει τα συστήματα διαχείρισης των διαφόρων συστημάτων του υποβρυχίου όπως το Ολοκληρωμένο Σύστημα Επικοινωνιών (Integrated Communication System), Ολοκληρωμένη πλατφόρμα διαχείρισης Συστημάτων του υποβρυχίου (IPMS), Ολοκληρωμένο Σύστημα Μάχης (ICSC) και ολοκληρωμένο Σύστημα κυβερνοασφάλειας. Το σύστημα διαχείρισης πλατφόρμας (IPMS) έχει έξι βασικούς στόχους. Το πρώτο είναι να επιτραπεί ο έλεγχος και η παρακολούθηση της πλατφόρμας του σκάφους. Το δεύτερο είναι να διευκολύνει τις λειτουργίες ελέγχου και παρακολούθησης έτσι ώστε το υποβρύχιο να συνεχίζει να λειτουργεί με ασφάλεια με μειωμένο πλήρωμα. Το τρίτο είναι να επιτραπεί σε ορισμένους ελιγμούς ελέγχου πλοίων να είναι αυτοματοποιημένοι ή ημιαυτόματοι. Το τέταρτο είναι η καταγραφή των δεδομένων κατάστασης και μέτρησης. Το πέμπτο είναι η συλλογή πληροφοριών σχετικά με τον εξοπλισμό PMS για λόγους συντήρησης. Και, τέλος, το έκτο είναι να έχουμε ένα άμεσο και συνεχές σύστημα αυτοδιάγνωσης για τις συνδέσεις δικτύου υλικού και δεδομένων. Το IPMS αποτελείται από δύο κονσόλες.

S81 Isaac Peral το πρώτο υποβρύχιο της κλάσης σε ισπανική υπηρεσία

Το Ολοκληρωμένο Σύστημα Μάχης ICSC αναπτύχθηκε από τη Lockheed Martin και τη Navantia Sistemas και περιλαμβάνει επτά κονσόλες πολλαπλών λειτουργιών (MFFC), μια μεγάλη οθόνη τακτικής (LTD), δύο ερμάρια NNSC (Navigation and Networks System Cabinets), δύο μονάδες WPU (μονάδες επεξεργασίας όπλων), έξι μονάδες WIU (Weapon Interfaces Units), μία SAS (Sonar Array Suite) και ένα σύστημα ONMS (Own Noise Monitoring in Submarines). Η δομή του ICSC βασίζεται στη χρήση συστημάτων ανοιχτής αρχιτεκτονικής και η εφαρμογή του κάνει εκτενή χρήση των προϊόντων COTS. Το Ολοκληρωμένο Σύστημα Επικοινωνιών (Integrated Communication System) μεταξύ άλλων, περιλαμβάνει δορυφορικές συνδέσεις καθώς και ζεύξεις δεδομένων Link-11 και Link-22.

Το υποβρύχιο έχει ως κύριες αποστολές προσβολή στόχων επιφανείας με τορπίλες και αντιπλοϊκούς πυραύλους, προσβολή αντίπαλων υποβρυχίων, προσβολή στόχων εδάφους ναρκοθέτηση και ειδικές επιχειρήσεις. Για την επίτευξη των παραπάνω αποστολών μπορεί να φέρει και να εξαπολύσει από τους έξι τορπιλοσωλήνες στο σύνολο συνδυασμό 18 τορπιλών ή πυραύλων και ναρκών. Δώδεκα όπλα βρίσκονται αποθηκευμένα στο διαμέρισμα των όπλων και τα έξι μέσα στους τορπιλοσωλήνες. Σε ισπανική υπηρεσία τα όπλα που θα φέρει είναι τορπίλες βαρέως τύπου 533mm DM2A4, UGM-84 Sub Harpoon και UGM-109-E Block IV Tomahawk. Παράλληλα όμως το υποβρύχιο είναι σε θέση να βάλει όλες τις δυτικές τορπίλες Mk48, BlackShark. Spearfish κ.α. καθώς και τους γαλλικούς πυραύλους Exocet. Το υποβρύχιο είναι επίσης εξοπλισμένο με το σύστημα ACM για την ανάπτυξη ακουστικών αντιμέτρων κατά τορπιλών και κατά των σόναρ. Αυτά στεγάζονται σε εκτοξευτές που είναι εγκατεστημένοι μέσα στην υπερκατασκευή. Το σύστημα εκτοξεύει τρεις τύπους αντιμέτρων: αντίμετρα κατά τορπιλών, στα οποία λειτουργούν ως δόλωμα ή παρεμβολείς, αντίμετρα κατά του σόναρ, στα οποία λειτουργούν ως παρεμβολείς και αντίμετρα εκπαίδευσης κατά τορπιλών. Το σύστημα ACM εκτοξεύει αντίμετρα αυτόματα και ημιαυτόματα σε συντονισμό με το ICSC, αλλά μπορούν επίσης να εκτοξευθούν επί του σκάφους και χειροκίνητα. Το σύστημα παρέχει αξιολογήσεις απειλών και συστάσεις ελιγμών για την αποφυγή τορπίλων βάσει αμυντικού σχεδίου. Το σύστημα αναζητά την προκαθορισμένη βάση δεδομένων (βάσει τακτικών που αναπτύχθηκαν από μελέτες προσομοίωσης και εκτέλεσης) για το καταλληλότερο σενάριο.

Οι κύριοι αισθητήρες του S-80 είναι τα σόναρ και τα υδρόφωνα. Στην πλώρη βρίσκεται η κυλινδρική διάταξη σόναρ (CAS), ο αισθητήρας ακουστικής αναχαίτησης (AIS) και το σόναρ αποφυγής ναρκών και  εμποδίων Mine & Obstacle Detector System (MODS). Ακολουθούν οι πλευρικές διατάξεις (FAS + PRS) και στην πρύμνη η εγκατάσταση με τη συρόμμενη διάταξη σόναρ (TAS). Το κυλινδρικό σόναρ στην πλώρη και οι παθητικές πλευρικές διατάξεις είναι της Lockheed Martin ενώ η ισπανική SAES είναι υπεύθυνη για την ανάπτυξη της ρυμουλκούμενης διάταξης καθώς και του συστήματος παρακολούθησης θορύβου και κραδασμών ONMS, το οποίο ανιχνεύει τη σπηλαίωση της προπέλας και άλλους πιθανούς θορύβους, καθώς και την ακύρωση τους. Στον πύργο βρίσκονται το περισκόπιο επίθεσης, ο ιστός optronics, ο ιστός του ραντάρ  ερεύνης αέρος-θαλάσσης Ares-S της Indra, ο ιστός του συστήματος ESM, ο ιστός SHF, οι κεραίες επικονωνιών και ο αναπνευστήρας. Σύμφωνα με τη Navantia το S-80 Plus είναι ένα σύγχρονο συμβατικής πρόωσης υποβρύχιο με πολύ χαμηλή ακουστική υπογραφή και υπερσύγχρονα συστήματα και όπλα και ικανότητα διεξαγωγής πολλαπλών αποστολών. Παράλληλα η Navantia έχει κατασκευάσει και προσφέρει ένα πλήρη εξομειωτή ξηράς του υποβρυχίου όπου τα πληρώματα μπορούν να εκπαιδευτούν σε όλα τα πιθανά σενάρια τακτικής, πλοήγησης και διαχείρισης συστημάτων.

ΠΗΓΗ https://defencereview.gr