Η σύγκρουση Ισραήλ-Χαμάς βρίσκεται σε πολύ οριακό σημείο. Τελικά, οι μαξιμαλιστικές απαιτήσεις του Ισραήλ για ολοκληρωτική ήττα της Χαμάς δεν ήταν ποτέ ρεαλιστικές (κάτι που είχαμε θίξει από τον περασμένο Οκτώβριο).
Ο συνεχιζόμενος πόλεμος βρίσκεται σε σημείο καμπής, καθώς το Τελ Αβίβ διεξάγει τη στρατιωτική επιχείρηση στη Ράφα. Σε αυτό το πλαίσιο, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν και ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου διαφωνούν ολοένα και περισσότερο δημόσια, ωθώντας την Ουάσιγκτον να χρησιμοποιήσει προοδευτικά σκληρότερα «εργαλεία» (χωρίς επιτυχία) για να αποτρέψει τις ολοένα και πιο επιθετικές ενέργειες στη Γάζα.
Εκδοχές
Υπάρχει μεγάλη πιθανότητα η τρέχουσα προβληματική κατάσταση να ξεφύγει από τον έλεγχο, κάτι που οι δυτικοί ηγέτες πρέπει να εκτιμήσουν ανάλογα, για να αποφύγουν περαιτέρω μακροπρόθεσμες επιπτώσεις για την περιφερειακή και ευρύτερη ασφάλεια.
Υπάρχει βέβαια και η πιθανότητα Χαμάς και Ισραήλ να καταλήξουν σε συμφωνία στις διαπραγματεύσεις (μέσω των διεθνών διαμεσολαβητών) για κατάπαυση του πυρός και επίλυση του ανθρωπιστικού θέματος των ομήρων. Στις 6 Μαΐου, η Χαμάς αποδέχθηκε μια συμφωνία κατάπαυσης του πυρός που το Ισραήλ ενέκρινε προηγουμένως με την ευλογία των κορυφαίων μεσολαβητών (δηλαδή των ΗΠΑ, της Αιγύπτου και του Κατάρ). Η απόφαση της οργάνωσης δεν έγινε αποδεκτή από το Τελ Αβίβ, προκαλώντας κατηγορίες για «παραπλανητικό παιχνίδι» καθώς οι Ισραηλινοί ισχυρίστηκαν ότι η Χαμάς συμφώνησε σε διαφορετική συμφωνία.
Ως εκ τούτου, το Τελ Αβίβ συνεχίζει την επίθεση στη Ράφα εκτιμώντας ότι έτσι έχει περισσότερες πιθανότητες να σώσει τους ομήρους που κρατά η Χαμάς. Ο Νετανιάχου ισχυρίζεται ότι το Ισραήλ θα εισέλθει στη Ράφα «με ή χωρίς συμφωνία» για να πετύχει την «απόλυτη νίκη». Τέτοιες δηλώσεις απειλούν την πιθανότητα οποιασδήποτε μελλοντικής συμφωνίας, ειδικά εν μέσω προβληματικών διαπραγματεύσεων.
Το Ισραήλ εισέβαλε στην ανατολική Ράφα, καταλαμβάνοντας το πέρασμα κατά μήκος των συνόρων Αιγύπτου-Γάζας, ενώ διέταξε μαζική εκκένωση εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων από την ανατολική και κεντρική Ράφα. Αυτή η κατάσταση ώθησε προ ημερών την Ουάσιγκτον να μπλοκάρει τις αποστολές συγκεκριμένων όπλων στο Ισραήλ, με Αμερικανούς αξιωματούχους να επαναλαμβάνουν την κόκκινη γραμμή του Μπάιντεν, που απορρίπτει οποιαδήποτε μεγάλη επίθεση στη Ράφα ή οποιαδήποτε στρατιωτική επιχείρηση που δεν λαμβάνει υπόψη σωστά τα πρότυπα προστασίας των άμαχων πολιτών.
Οριακό σημείο
Σε αυτό το πλαίσιο, οι διαπραγματεύσεις είναι στην «κόψη του ξυραφιού», με τους επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών των ΗΠΑ, Κατάρ και Αιγύπτου να συνεχίζουν τις επαφές και να εργάζονται για την επίτευξη συμφωνίας. Τέτοιες προσπάθειες είναι κρίσιμες σε αυτό το στάδιο, καθώς πολλά σημεία πίεσης συγκλίνουν στους κύριους εμπλεκόμενους, άμεσα ή έμμεσα, στη μάχη.
Από τα ενδιαφερόμενα μέρη, ο Νετανιάχου αντιμετωπίζει αυτήν τη στιγμή τη μεγαλύτερη πίεση. Η ακροδεξιά πλευρά της κυβέρνησής του απαιτεί αίμα και ολοκληρωτική στρατιωτική επιχείρηση στη Ράφα (παράλληλα με τον τερματισμό της ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα), απειλώντας με ανατροπή της κυβέρνησης σε διαφορετική περίπτωση. Αυτό το αποτέλεσμα θα μπορούσε να έχει σοβαρές επιπτώσεις για την πολιτική επιβίωση του Νετανιάχου (αρνητικές δημοσκοπήσεις) και την προσωπική του ελευθερία (αντιμετωπίζει πολλαπλές δίκες για εγκληματική διαφθορά).
Αντιμετωπίζει επίσης πίεση από τον πιο σημαντικό υποστηρικτή του, τις ΗΠΑ. Ο Μπάιντεν δεν φαίνεται να μπλοφάρει σχετικά με τον περιορισμό των πωλήσεων όπλων, ωστόσο η προσπάθεια της Ουάσιγκτον να περάσει βοήθεια 26 δισ. δολ. για το Ισραήλ στις 24 Απριλίου, σε συνδυασμό με τις σημαντικές ροές βοήθειας από τις 7 Οκτωβρίου (συνολικά τουλάχιστον 100 μεταφορές όπλων και πιθανότατα πολλά περισσότερα), έχουν πιθανώς μειώσει τις ανησυχίες του Ισραήλ για αυτό το σημείο πίεσης. Ωστόσο, τέτοιες κινήσεις δημιουργούν έναν βαθμό πίεσης, έστω και απλώς ένα πολιτικό μήνυμα.
Σε δεινή θέση
Στο μεταξύ, η Χαμάς αντιμετωπίζει ολοένα και πιο δεινή κατάσταση στη Γάζα και στο εξωτερικό. Οι φήμες συνεχίζουν να υπαινίσσονται πιθανή απέλαση της Χαμάς από το Κατάρ (κατάσταση που θα επιδεινωθεί από την πρόσφατη απόφαση του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου να υποβάλει εντάλματα σύλληψης για τους πολιτικοστρατιωτικούς ηγέτες της Χαμάς και τους κυβερνητικούς του Ισραήλ).
Η Ντόχα αντιμετωπίζει πολιτική πίεση, δεδομένου ότι φιλοξενεί την πολιτική ηγεσία της Χαμάς καθώς και άλλα μέσα ενημέρωσης (όπως το παγκόσμιας εμβέλειας τηλεοπτικό δίκτυο «Al Jazeera») που μεταδίδουν τις στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Γάζα.
Η θέση της Χαμάς μέσα στη Γάζα δεν είναι καλύτερη, αφού σε μεγάλο βαθμό μεταφέρεται σε υπόγειες σήραγγες και σποραδικό ανταρτοπόλεμο σε περιοχές που είχαν εκκαθαριστεί στο παρελθόν από τους Ισραηλινούς (π.χ. Τζαμπαλίγια).
Συμπερασματικά, οι μαξιμαλιστικές προσδοκίες του Ισραήλ για ολική ήττα της Χαμάς δεν ήταν ποτέ εφικτές και οι επιπτώσεις είναι και θα είναι δραματικές. Το έχουμε επισημάνει ότι τέτοιοι πόλεμοι δεν κερδίζονται εύκολα ή ολοκληρωτικά.
ΑΠΕΙΛΗ ΑΠΟ ΤΟΝ ΛΙΒΑΝΟ
Βελτιωμένες οι επιχειρησιακές δυνατότητες της Χεζμπολάχ
Πολλά έχουν γραφτεί για το τεράστιο οπλοστάσιο της λιβανέζικης Χεζμπολάχ και την καταστροφή που θα μπορούσε να επιφέρει στο Ισραήλ. Ενα πρόσφατο περιστατικό, ωστόσο, έστρεψε τα φώτα της δημοσιότητας στις λιγότερο γνωστές δυνατότητες αεράμυνας της Χεζμπολάχ. Ενώ η ισραηλινή πολεμική αεροπορία στόχευσε τοποθεσίες της Χεζμπολάχ νότια της Σιδώνας, εμφανίστηκαν πλάνα που δείχνουν τα υπολείμματα ενός ιρανικού πυραύλου εδάφους-αέρος Sayyad-2. Τα ισραηλινά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι το βίντεο ήταν «προφανώς η πρώτη δημόσια απόδειξη που υποδηλώνει ότι η Χεζμπολάχ διαθέτει τέτοιους πυραύλους» (όπως είχε υποστηριχθεί προηγουμένως).
Χαρακτηριστικά
Ο Sayyad-2 είναι αντιαεροπορικός πύραυλος μεσαίου βεληνεκούς που αναπτύχθηκε από το Ιράν με «βαριά αντίστροφη μηχανική» του αμερικανικού πυραύλου RIM-66 Standard Missile, SM-1, που απέκτησε η Τεχεράνη πριν από τη σιιτική επανάσταση του 1979. Το πιο προηγμένο, το Sayyad-4B, το οποίο ανέπτυξε το Ιράν για το σύστημα αεράμυνας Bavar-373, έχει εκτιμώμενο βεληνεκές 186 μιλίων.
Τον περασμένο Ιανουάριο, υψηλόβαθμο στέλεχος της Χεζμπολάχ παρουσίασε μέρος της δύναμης πυρός της οργάνωσης σε επισκέπτες δημοσιογράφους και άφησε να εννοηθεί ότι διαθέτουν αεράμυνα μεγάλης εμβέλειας, όπως ρωσικά S-300. «Πιστεύετε ότι δεν έχουμε S-300;», είπε.
Η κατοχή πυραύλων, όπως ο Sayyad-2, αυξάνει το επίπεδο απειλής για τα ισραηλινά αεροσκάφη σε σύγκριση με τους πυραύλους που εκτοξεύονται από τον ώμο. Επίσης, το Ισραήλ πάντα υποστήριζε ότι οποιαδήποτε απόκτηση προηγμένων συστημάτων αεράμυνας από τη Χεζμπολάχ ισοδυναμεί με «κόκκινη γραμμή». Από το 2013, το Ισραήλ συνεχίζει να πραγματοποιεί αεροπορικές επιχειρήσεις στη Συρία με στόχο ιρανικές αποστολές όπλων προς τον Λίβανο για να αποτρέψει τη Χεζμπολάχ από την απόκτηση συστημάτων υψηλής τεχνολογίας. Εχει εντείνει αυτή την εκστρατεία μετά τις επιθέσεις της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023, καθιστώντας πιθανότατα πιο δύσκολη από ποτέ για το Ιράν τη μεταφορά όπλων στη Χεζμπολάχ μέσω Συρίας. Κατά τη διάρκεια αυτών των επιχειρήσεων τα ισραηλινά αεροσκάφη, κατά καιρούς, κατέστρεψαν τις ρωσικές αντιαεροπορικές άμυνες μικρού και μεσαίου βεληνεκούς, Tor και Pantsir, της Συρίας.
Η ανακάλυψη του Sayyad-2 υποδηλώνει ότι το Ιράν μετέφερε τουλάχιστον μερικούς αντιαεροπορικούς πυραύλους στον πιο αξιόλογο περιφερειακό πληρεξούσιό του, τη Χεζμπολάχ.
Παρελθόν
Το Ισραήλ έχει εμπειρία στην καταστροφή ενισχυμένης αεράμυνας στον Λίβανο. Οταν εισέβαλε στη χώρα, το 1982, ξεκίνησε συντονισμένη, μεγάλης κλίμακας καταστολή της εχθρικής επιχείρησης αεράμυνας εναντίον σειράς σοβιετικών συστοιχιών πυραύλων εδάφους-αέρος που είχε αναπτύξει η Συρία στην κοιλάδα Bekaa του Λιβάνου. Η επιχείρηση Mole Cricket 19 εξαφάνισε τους συριακούς πυραύλους και είδε τα νέα μαχητικά F-15 και F-16 του Ισραήλ να πολεμούν κατά της συριακής αεροπορίας, καταρρίπτοντας 82 συριακά αεροσκάφη χωρίς να χαθεί ούτε ένα μαχητικό.
Γενικά μιλώντας, αυτό δεν θα αποτρέψει την πολεμική αεροπορία του Ισραήλ να επιχειρήσει πάνω από τον Λίβανο (λόγω της παρουσίας νέων πυραύλων αεράμυνας), αλλά πιθανότατα θα αναγκάσει τους Ισραηλινούς να γίνουν πιο προσεκτικοί εν μέσω της αλλαγής τακτικής της Χεζμπολάχ και των πιο προηγμένων δυνατοτήτων της.
Εκτίμηση
Ο υπογράφων εκτιμά ότι το Ιράν δεν θα μεταφέρει στρατηγικά συστήματα, όπως το Bavar-373, στον Λίβανο, λόγω του μεγέθους τους, αλλά και δεδομένου ότι η γεωγραφία του Λιβάνου είναι «μικρή» και η Χεζμπολάχ δεν θα μπορούσε να τα χειριστεί σωστά. Εκτιμάται ότι αν το Ιράν ανέπτυσσε το Bavar-373 στην περιοχή, θα το έστελνε κάπου, όπως στη Συρία, αν και αυτό είναι απίθανο προς το παρόν. Η αποκάλυψη του Sayyad-2 πιθανότατα υποδηλώνει ότι το Ιράν μπόρεσε να μεταφέρει περισσότερα παρόμοια προηγμένα αμυντικά συστήματα που η Χεζμπολάχ είναι πιθανό να χρησιμοποιήσει με κλιμακωτό τρόπο, καθώς η κατάσταση χειροτερεύει, ή σε περίπτωση ευρύτερου πολέμου, ειδικά δεδομένου του πιθανού περιορισμένου αριθμού πυραύλων που διαθέτει.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου