Γιάννος Χαραλαμπίδης
Βουλιάζει το Κυπριακό κι ο Πρόεδρος ψάχνει για σανίδα σωτηρίας - Τι μας είπε ο Σουλτάνος για την υφαλοκρηπίδα, πώς συνδέεται με τον Interconnector και η αποτροπή
Το Κυπριακό βουλιάζει χωρίς σχέδιο Β’, ο Μητσοτάκης είναι παγιδευμένος στον Ερντογάν και ο Χριστοδουλίδης χάνει την πολιτική του νομιμοποίηση, με το δημοκρατικό έλλειμμα να είναι εμφανές, στα ύψη. Αυτό το γεγονός δημιουργεί συνθήκες αμφισβήτησης για τον τρόπο διακυβέρνησης τόσο στο εσωτερικό όσο και σε διεθνές επίπεδο και δη στη λύση του Κυπριακού. Μητσοτάκης και Χριστοδουλίδης ψάχνουν για σανίδα σωτηρίας και είναι έτοιμοι να δεχθούν την τριμερή, χωρίς μεν προϋποθέσεις, αλλά δεν αφαιρούν τη δυνατότητα από τον κατοχικό ηγέτη Ερσίν Τατάρ να θέσει σε μια τέτοια διαδικασία τις θέσεις του για ισότιμη κυριαρχία που οδηγεί σε δύο κράτη, για άρση του λεγόμενου εμπάργκο και χωριστή διεθνή εκπροσώπηση. Εκείνο που δεν αποδέχονται, είναι να είναι εκ των προτέρων αυτά ως δεδομένα. Bεβαίως, εάν συμβεί αυτό, ή θα οδηγηθεί ταχέως το Κυπριακό σε αλλαγή βάσης ή ο Πρόεδρος θα κινδυνεύσει με καταλογισμό ευθυνών για νέο αδιέξοδο.
Στα ύψη το δημοκρατικό έλλειμμα
Πώς ο Μητσοτάκης είναι παγιδευμένος και η συγκάλυψη της διχοτόμησης
Υποσχέσεις του Προέδρου και η σανίδα…
Οι υποσχέσεις που έδωσε ο Πρόεδρος είναι δυσανάλογες των πράξεών του, η δημοτικότητά του είναι στο ναδίρ, περί το 8% με 9%, και η τριμερής, που ήταν μια σανίδα σωτηρίας, στην οποία επένδυσε, δεν αποδίδει. Ακόμη και αν συγκληθεί, θα οδηγεί κατ’ ελάχιστον στον τετραγωνισμό του κύκλου, όπως έχει δηλώσει ήδη ο ΓΓ του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, ο οποίος είναι αποδυναμωμένος. Ενώ διεξαγόταν την περασμένη εβδομάδα η Γενική Συνέλευση των Ην. Εθνών και ένα από τα κεντρικά θέματα ήταν η ασφάλεια και επίλυση προβλημάτων επί τη βάσει των αρχών του Οργανισμού και των κανόνων του, ο Γκουτέρες ήταν και είναι απών ως διαμεσολαβητής της ειρήνης και από τον πόλεμο στην Ουκρανία καθώς και από εκείνον της Μέσης Ανατολής, που κλιμακώνεται. Στην Αθήνα πάντως υπάρχει από κυβερνητικής πλευράς η αντίληψη, την οποία μάλλον υιοθετεί και η Λευκωσία, ότι δεν θα ήταν πρόβλημα η συμμετοχή σε μια τριμερή, ακόμη και αν η τουρκική πλευρά θέσει επί τάπητος τις αξιώσεις της περί ισότιμης κυριαρχίας, χωριστής εκπροσώπησης και άρσης του λεγόμενου εμπάργκο σε βάρος των Τουρκοκυπρίων, δηλαδή άνοιγμα Τύμπου και λιμανιών. Η αποδοχή μιας τέτοιας τριμερούς αλλάζει εκ των πραγμάτων τη βάση του Κυπριακού. Και αυτή η υποχώρηση θα καλυφθεί κάτω από τη δημιουργία θετικού κλίματος και της προσδοκίας για λύση, ασχέτως εάν αυτή θα είναι διχοτομικού χαρακτήρα.
Δύο κράτη, το τουρκικό μήνυμα και το καλώδιο
Ο Έλληνας Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης είναι όμηρος του Τούρκου Προέδρου, Ταγίπ Ερντογάν, και ο Κύπριος Πρόεδρος Νίκος Χριστοδουλίδης των ελλαδοτουρκικών και της πολιτικής τού εξευμενισμού και της απουσίας σχεδίου Β’ στο Κυπριακό. Ο Τούρκος Πρόεδρος μίλησε από το βήμα της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ και έβαλε κόφτη στην προηγούμενη τουρκική θέση της ομοσπονδίας, την οποία κατοχύρωσε στο Κραν Μοντανά, υποστηρίζοντας, πλέον, ότι: 1. Στην Κύπρο υπάρχουν δύο κράτη και ότι θα πρέπει να αναγνωριστεί το ψευδοκράτος. 2. Έχει οριοθετήσει την υφαλοκρηπίδα στα δυτικά της Κύπρου. 3. Οι Τουρκοκύπριοι έχουν δικαιώματα στη θαλάσσια περιοχή της Κύπρου, όχι μόνο στα βόρεια, αλλά και στα νότια, ανατολικά και αλλού. Είναι δε σημαντικές οι τοποθετήσεις αυτές υπό την έννοια ότι ο Ιnterconnector θα πρέπει αρχικά να περάσει μέσω μιας θαλάσσιας περιοχής στα δυτικά, την οποία η Τουρκία θεωρεί ότι είναι δική της υφαλοκρηπίδα. Επί τη βάσει του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας η πόντιση του καλωδίου γίνεται ακώλυτα, ακόμη και αν η Τουρκία θεωρεί ότι περνά μέσω της δικής της υφαλοκρηπίδας. Δεν έχει δικαίωμα βέτο, όμως μπορεί να αξιώσει την έκδοση της άδειας πλεύσης του πλοίου που θα ποντίσει το καλώδιο ως το παράκτιο κράτος που διαθέτει τα ειδικά κυριαρχικά δικαιώματα. Η παρανομία της Τουρκίας μπορεί να αποτραπεί: 1) Μέσω της επενδυτικής κοινωνίας συμφερόντων από διάφορα κράτη, με τα οποία γίνονται ήδη διαβουλεύσεις. 2) Μέσω της επιδότησης της ΕΕ, που φτάνει τα 755 εκ. ευρώ, γεγονός που καθιστά το έργο ευρωπαϊκό και το οποίο είναι εφόσον εντάσσει την Κύπρο στην ευρωπαϊκή ενεργειακή αγορά. 3) Μέσω αποτρεπτικών κινήσεων, τις οποίες οφείλουν Αθήνα και Λευκωσία να ζητήσουν από την ΕΕ. Τέτοιες κινήσεις είναι: Α) Διπλωματικά μηνύματα προς την Τουρκία, για να μην προκαλέσει κρίση. Β) Περίληψη σε συμπεράσματα Συμβουλίου του άρθρου 42,7 των Συνθηκών, που προνοεί ακόμη και τη στρατιωτική στήριξη των κρατών μελών και της ΕΕ ως τέτοιας, σε περίπτωση που κράτος μέλος της ΕΕ δεχθεί επίθεση από τρίτο κράτος. Δηλαδή, εάν Ελλάδα και Κύπρος δεχθούν επίθεση από την Τουρκία. Γ) Μέσω φρούρησης του πλοίου που θα ποντίζει το καλώδιο από ελληνικά πολεμικά και πλοία κρατών μελών, κατόπιν απόφασης της ΕΕ.
Η προσβολή του ΟΗΕ και η Συμφωνία επανεισδοχής
Οι θέσεις του Τούρκου Προέδρου ήταν προσβολή για τον ΟΗΕ, για τη διεθνή έννομη τάξη, για την Κυπριακή Δημοκρατία και για την Ελλάδα, που είναι εγγυήτρια δύναμη. Για λόγους αρχής και αυτοσεβασμού, ο Έλληνας Πρωθυπουργός δεν θα έπρεπε να μεταβεί στη συνάντηση. Όμως, εκτός των άλλων, είναι όμηρος του Ερντογάν στο μεταναστευτικό, διότι με την επί του θέματος πολιτική της Γερμανίας, που θέτει ελέγχους στα σύνορά της θέτοντας το Σένγκεν υπό αμφισβήτηση, η Ελλάδα αναμένει να της επιστραφούν περί τους 10 με 15 χιλιάδες μετανάστες, οι οποίοι προήλθαν από την ίδια, αλλά είχαν περάσει από αυτήν μέσω Τουρκίας. Γι’ αυτό, ο Μητσοτάκης θέλει την ενεργοποίηση της Συμφωνίας Επανεισδοχής, ώστε να μπορεί να στέλνει πίσω στην Τουρκία όσους προέρχονται από αυτήν στην Ελλάδα, προκειμένου να σταματήσει μια νέα πιθανή εισροή με αφορμή την κλιμάκωση της κρίσης στη Μέση Ανατολή, από την οποία, πολύ περισσότερο, λόγω γεωγραφικής εγγύτητας, κινδυνεύει η Κύπρος. Κυρίως από τον Λίβανο ή εξ αφορμής της κλιμάκωσης της κρίσης και μέσω Τουρκίας και κατεχομένων. Το ερώτημα είναι γιατί η Λευκωσία δεν ζητά αυτό το οποίο επί μακρόν τονίζαμε από αυτές τις στήλες και στο οποίο σήμερα αναφέρεται ο Μητσοτάκης. Γιατί, δηλαδή, δεν ζητάμε να εφαρμοστεί η Συμφωνία Επανεισδοχής, για να πιεστεί η Τουρκία να παραλαμβάνει τους μετανάστες που προέχονται από αυτήν μέσω κατεχομένων. Προφανώς, διότι δεν ήθελε η Κυβέρνηση να «προκαλέσει» την Τουρκία μέσω ΕΕ και να χάσει την ευκαιρία, όπως πίστευε, κινητικότητας στο Κυπριακό. Εξ ου και το γεγονός ότι, αντί πίεσης, είναι έτοιμος ο Πρόεδρος να δώσει δώρα που αφορούν στην άρση του βέτο της Κύπρου στην αναβαθμισμένη τελωνειακή ένωση ΕΕ - Τουρκίας, χωρίς προηγουμένως η Άγκυρα να εφαρμόσει την ήδη υφιστάμενη με την Κυπριακή Δημοκρατία. Το γεγονός αυτό δημιουργεί παραβίαση του κεκτημένου, του οποίου τμήμα είναι η υφιστάμενη τελωνειακή ένωση. Η τουρκική παραβίαση καταπίνεται από την Επιτροπή ως την αρμόδια της ΕΕ Αρχή για τον έλεγχο των συμφωνηθέντων, καθώς και από την Κυπριακή Δημοκρατία, που την αφορά και έχει έννομο συμφέρον.
Η αντιφατικότητα του Προέδρου… από το βήμα του ΟΗΕ
Ήταν πρόδηλο στη συνάντηση των Μητσοτάκη - Ερντογάν ότι ο Έλληνας Πρωθυπουργός ήταν σε δύσκολη θέση, παρότι είχαν δημιουργήσει μαζί με τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη νέες ελπίδες για τριμερή. Ως και διαρροή έγινε για ημερομηνίες που είχε δώσει ο ΓΓ του ΟΗΕ περί τον Οκτώβριο. O Πρόεδρος της Δημοκρατίας απάντησε από το βήμα του ΟΗΕ στον Τούρκο Πρόεδρο ότι δεν μπορεί να αναγνωριστεί η παρανομία που απορρέει από την εισβολή και τη χρήση βίας και να μην κουνά το δάκτυλο. Πρόσθεσε, ταυτοχρόνως, ότι είναι προσβολή για την Ολομέλεια να ονομάζεται μια εισβολή ως ειρηνευτική επιχείρηση. Και μετά από αυτά αυτοαναιρέθηκε, τονίζοντας ότι η λύση του Κυπριακού θα είναι η διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία, που είναι τουρκική λύση και σημαίνει τον πληθυσμιακό, διοικητικό και γεωγραφικό διαχωρισμό της Κύπρου, δηλαδή τη διχοτόμηση. Τι είναι η ομοσπονδία; Δεν είναι το πολιτειακό σύστημα, όπως αυτό προκύπτει μέσω της εισβολής και της κατοχής; Δεν είναι τμήμα της τουρκικής αναθεωρητικής πολιτικής, την οποία απορρίπτει ο Πρόεδρος; Προηγουμένως, άλλωστε, προ ημερών, ο Ν. Χριστοδουλίδης είχε δηλώσει ότι η λύση δεν θα είναι δίκαιη. Άρα, δεν θα είναι βιώσιμη ή, για να είναι βιώσιμη, θα πρέπει να γίνουν δεκτοί οι τουρκικοί όροι. Και αυτό σημαίνει την αποδοχή των τετελεσμένων της εισβολής είτε στο πλαίσιο μιας διχοτομικής ομοσπονδίας είτε σε εκείνο μιας καθαρής συνομοσπονδίας. Η αποτυχία στο Κυπριακό και τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο Πρόεδρος εσωτερικά δημιουργούν πρόβλημα δημοκρατικού ελλείμματος, που σημαίνει ότι δεν εκφράζει την πλειοψηφία του λαού, αφού η δημοτικότητά του είναι στο ναδίρ. Το ίδιο συμβαίνει και με τα κόμματα που τον στηρίζουν, δηλαδή το ΔΗΚΟ, την ΕΔΕΚ και την ΔΗΠΑ. Η αξιοπιστία ενός κράτους και ενός ηγέτη είναι συναφής με την πολιτική νομιμοποίηση που απολαμβάνει για την εσωτερική πολιτική σταθερότητα. Οι Κυβερνήσεις Κύπρου και Ελλάδας δεν απολαμβάνουν μια τέτοια πολιτική νομιμοποίηση.
Αλλαγή στρατηγικής
Για ν’ αποφύγει ο Πρόεδρος τα χειρότερα, θα πρέπει να αλλάξει στρατηγική. Και να περάσει από τον εξευμενισμό στην αποτροπή. Αλλιώς θα συνεχίσει να τυγχάνει του τουρκικού εξευτελισμού. Και το Κυπριακό θα βουλιάζει ακόμη περισσότερο προς τη διχοτόμηση ως το προηγούμενο βήμα της πλήρους τουρκοποίησης. Μαζί όμως η διακυβέρνηση Χριστοδουλίδη βουλιάζει και εσωτερικά, λόγω των επιλογών της… Πώς ο Πρόεδρος δεν μπορεί να δει αυτά που βλέπει ο λαός;
Ο Ταγίπ Ερντογάν μάς είπε από το βήμα της Γενικής Συνέλευσης των Ην. Εθνών ότι η λύση του Κυπριακού θα είναι αυτή των δύο κρατών και της ισότιμης κυριαρχίας. Μας είπε όμως και κάτι άλλο: Ότι έχει μεγάλη ακτογραμμή και διαθέτει περισσότερα δικαιώματα και ότι καθορίζει την υφαλοκρηπίδα της Τουρκίας στα δυτικά της Κύπρου. Πρόσθεσε, δε, ότι οι Τουρκοκύπριοι έχουν δικαιώματα στη θάλασσα σε όλο το νησί και στον βορρά και στον νότο. Οι δύο χάρτες αποτυπώνουν, ο ένας τα δικαιώματα της Τουρκίας και της Κυπριακής Δημοκρατίας με βάση το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας και ο άλλος τις έκνομες αξιώσεις της Τουρκίας. Όπως ο συγκεκριμένος χάρτης καταδεικνύει, το καλώδιο του Ιnterconnector περνά μέσω της θαλάσσιας περιοχής, την οποία η Τουρκία ισχυρίζεται ότι είναι η δική της υφαλοκρηπίδα, χωρίς να λαμβάνει υπόψη την Κυπριακή Δημοκρατία. Βέτο δεν διαθέτει ακόμη και αν θεωρεί ότι έχει ειδικά κυριαρχικά δικαιώματα, αλλά θα αξιώνει την έκδοση αδειών πόντισης κ.λπ. Η κρίση είναι πάντα ανοικτή, εξ ου και η ρήτρα στο έργο για τον Ιnterconnector, για αποζημιώσεις σε περίπτωση ματαίωσης του έργου για γεωπολιτικούς κινδύνους. Υπάρχουν όμως και μια σειρά αποτρεπτικών μέτρων και δη από τις επενδύσεις ξένων κεφαλαίων και επιδοτήσεων από την ΕΕ, που δημιουργούν συνθήκες οικονομικής και κάθε άλλης αποτροπής, εάν γίνουν ορθοί χειρισμοί και αν υπάρξει αποφασιστικότητα.
*Δρ των Διεθνών Σχέσεων
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου