Σάββατο 31 Μαΐου 2025

ΚΑΠΕΤΑΝ ΖΑΧΑΡΙΑΣ ΜΠΑΡΜΠΙΤΣΙΩΤΗΣ… Ο ΘΡΥΛΟΣ ΤΗΣ ΚΛΕΦΤΟΥΡΓΙΑΣ

 


Γράφει ο Αντγος ε.α

Νικόλαος Φωτιάδης

Επίτιμος Υδκτής Δ΄ΣΣ

 Ο Καπετάν Ζαχαριάς γεννήθηκε στην Μπαρμπίτσα, χωριό που βρίσκεται στις δυτικές υπώρειες του Πάρνωνα.

Οι περισσότεροι Ιστορικοί δέχονται σαν χρόνο της γέννησής του το 1759. Η καταγωγή της οικογένειάς του ήταν από το Αρκουδόρεμα της Αρκαδίας.

Ο πατέρας του λεγόταν Θεοδωρής Παντελάκης, ήταν κτηνοτρόφος και η μετακίνηση των ποιμνίων τον έφερε στην Μπαρμπίτσα, όπου κατά τα γραφόμενα στο οικογενειακό χειρόγραφο γεννήθηκε ο Ζαχαριάς στις 22 Οκτωβρίου του 1759.

Δεν κράτησε ο Ζαχαριάς το οικογενειακό επώνυμο, αλλά προτιμούσε να ονομάζεται με το ηχηρότερο και παραστατικότερο ΄΄Μπαρμπιτσιώτης΄΄.

Ο πατέρας του Ζαχαριά υπηρέτησε κοντά στον Παναγιώταρο Βενετσανάκη, τον θρυλικό Καπετάνιο της Καστανιάς, σύμφωνα δε με μια τοπική παράδοση, σκοτώθηκε από κάποιο συγχωριανό του ονόματι Γιάννη Βάθη.

Όταν ο Ζαχαριάς έγινε 17 ετών, ο πατέρας του τον έφερε στο χωριό και του ανάθεσε την βοσκή των προβάτων τους στην τοποθεσία ΄΄Καμπάνα΄΄, όπου συνάντησε την πρώτη του αγάπη στο πρόσωπο μιας κόρης, την οποία ζήτησε αμέσως σε γάμο. Η κόρη όμως αρνήθηκε και ο Ζαχαριάς οργισμένος από την προσβολή την σκότωσε κι έτσι βγήκε κλέφτης στο βουνό και εντάχθηκε στο σώμα του Μάτζαρη.

Υπήρξε ο ΄΄πρωτοκλέφτης΄΄ του Μοριά και ΄΄δάσκαλος΄΄ της Κλεφτουριάς, ένας μεγάλος πολέμαρχος, που έγινε πιο μεγάλος μέσα από τον μεγεθεντικό καθρέφτη της λαϊκής συνείδησης, γιατί ο λαός τότε, ο ΄΄ραγιάς΄΄, ο ταπεινωμένος ΄΄φουκαράς΄΄, ήθελε να ξεφύγει από την κατάσταση της δουλείας και να γίνει από ραγιάς Έλληνας.

Οι ιστορικοί αναφέρουν ότι ΄΄κλέφτης είναι ο ανυπότακτος, ο απροσκύνητος, ο γενναίος άνθρωπος που δεν υποκύπτει΄΄.

Όμως οι ΄΄νόμοι΄΄ του κλέφτικου βίου ήταν σκληροί. Οι υποταγμένοι όφειλαν να συντηρούν τους ανυπότακτους.

Τέτοιος ήταν ο Καπετάν Ζαχαριάς. Αποτελεί ένα κομμάτι του Ελληνικού μεγαλείου. Ήταν ένας μεγάλος πολεμιστής, ένας αριστοτέχνης της κλέφτικης τακτικής, που κοντά του μαθήτευσαν οι σπουδαιότεροι αγωνιστές του 1821, μεταξύ των οποίων και ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης.

Λέει ο Γέρος του Μοριά στα απομνημονεύματά του : ΄΄Αυτό το είδος της ζωής που εκάναμε μας βοήθησε πολύ εις την επανάσταση, διότι ηξεύραμεν τα κατατόπια, τους δρόμους, τις θέσεις, τους ανθρώπους εσυνηθίσαμεν να καταφρονούμεν τους Τούρκους, να υποφέρωμεν την πείναν, την δίψαν, την κακοπάθειαν, την λέραν και καθεξής΄΄.

Αναφέρει η παράδοση ότι όταν ο Κολοκοτρώνης (αμούστακο παιδί 15 χρονών), εντάχθηκε κλέφτης στο σώμα του Ζαχαριά, σε μια στιγμή ανάπαυσης για ύπνο κοιμήθηκε οπλισμένος, ενώ όλοι οι άλλοι έπεσαν ξαρμάτωτοι, κάλεσε μετά ο Ζαχαριάς τα παλικάρια του σε σύναξη, παίνεψε τον Κολοκοτρώνη και είπε τον προφητικό λόγο : ΄΄αυτός είναι γεννημένος για καπετάνιος΄΄.

Ο ιστορικός και παιδαγωγός Κωνσταντίνος Ζησίου (1848-1928) έγραψε για τον Καπετάν Ζαχαριά Μπαρμπιτσιώτη : ΄΄ Σώμα γιγάντειον ως ελάτη του Πάρνωνος με ευρέα στέρνα και υπερήφανον κεφαλήν, ως Ταΰγετος αίρεται από της κοιλάδος του Ερώτα. Η λεπτή ως λιγερής οσφύς και οι αδροί και σιδεροί την ακμήν πόδες έδιδον εις αυτόν το πτερωτόν βήμα, την πολυθρύλητον ωκυποδίαν, ορμήν αετού της Λαγκάδας. Λεόντιον δε είχε την μορφήν με τους λεπτούς αστραπηβόλους οφθαλμούς και αγέρωχον μύστακα και την βαθείαν εις μελανούς μακρούς βοστρύχους κόμην, ως σάλπιγγος δε χαλκόστομος αντηχεί εις των ορέων τας κλιτύς η κραυγή του΄΄.

Η περίοδος κατά την οποία αρχίζει η πολεμική δράση του Ζαχαριά, είναι γνωστή με τ΄ όνομα ΄΄Αλβανοκρατία΄΄. Οι Τούρκοι για να καταπνίξουν το μεγάλο κίνημα (Ορλωφικά) που ξέσπασε στον Μοριά με την υποκίνηση των Ρώσων, μετέφεραν χιλιάδες Αλβανούς πολεμιστές (περίπου 50.000), οι οποίοι ΄΄έσβησαν΄΄ κάθε πολεμική εστία, κατέστρεψαν πόλεις και χωριά, κατέσφαξαν αμάχους και επέβαλαν ένα καθεστώς τυραννίας και τρομοκρατίας.

Εκείνη λοιπόν την εποχή, όπου οι Τούρκοι είχαν επιβάλει την απόλυτη υποταγή και οι Αλβανοί είχαν γίνει ΄΄κράτος εν κράτει΄΄, ο Ζαχαριάς τάραξε τα νερά και προετοίμασε την μεγάλη εξέγερση στον Μοριά.

Επί μία 20ετία περίπου, από το 1781 έως τον θάνατό του ο Ζαχαριάς ανέτρεψε την ‘’ειρήνη του τρόμου΄΄ των Τούρκων και κατόρθωσε να επιβάλει τον δικό του νόμο στον Μοριά.

Η δράση του είχε πολλά αρνητικά, το θετικό όμως είναι ότι δεν επέτρεψε να παγιωθεί η δουλωτική ειρήνευση στην περιοχή του. Η παρουσία του έκανε τα χωριά να συντηρούν ενόπλους είτε για να τον ενισχύουν όταν το ζητούσε, είτε κυρίως για να τον αποκρούσουν όταν απειλούσε Τούρκους ή Χριστιανούς κοτζαμπάσηδες. Έτσι η οπλοφορία και η εξάσκηση στα όπλα δεν σταμάτησε ποτέ στον Μοριά. Οι ραγιάδες πίστευαν πια πως δίπλα στην εξουσία του Τούρκου υπήρχε και η εξουσία του Καπετάν Ζαχαριά.

Ο Ζαχαριάς δημιούργησε την ΄΄μαγιά της λευτεριάς΄΄, δίνοντας στο ένοπλο σώμα του υποδειγματική για την εποχή εκείνη οργάνωση, με πειθαρχία, εκγύμναση στα όπλα και αντοχή στις πορείες και κακουχίες. Πολέμησε του Τούρκους στο Σάλεσι, στην Μαλεβή, στο ρέμα του Μαρίνου, στον Κάκαρη, στο Βαφειό, στην Πλατένα, στο Αγριλοβούνι, στην Ριλιά, στην Μάνη αλλά και στην Αίγινα όπου πήγε μισθώνοντας κουρσάρικα καΐκια. Ο θρύλος αναφέρει ότι ο Καπετάν Ζαχαριάς έλεγε στους Τούρκους : ΄΄Από τον τόπο φύγετε γιατ΄ είναι πατρικός μας, πατρίδα των Χριστιανών κι΄ όχι των Μουσουλμάνων…..΄΄.

Ο ιστορικός Κοντάκης, ο οποίος ως γόνος προκρίτων ήταν αντίθετος με τον Ζαχαριά, γράφει για την δράση του : ΄΄Είναι πάμπολλα τα ανδραγαθήματά του, τα οποία κατά καιρούς έδειξε μαχόμενος με τους τυράννους και δια να τα περιγράψει τις όλα, ήθελε χρειασθεί τόμον ολόκληρον΄΄.

 

΄΄ Όρκο έχω το σπαθί μου

και σταυρό το χαϊμαλί μου

Τούρκο νάβρω να σκοτώσω

και Ρωμιό να ξεσηκώσω΄΄

τραγούδαγε και χόρευε στην πλατεία των Βρεσθένων με τα παλικάρια του ο Ζαχαρίας, ο παληκαράς, ο πολέμαρχος, ο φόβος και ο τρόμος των Τούρκων του Μοριά.

Ο Καπετάν Ζαχαριάς παντρεύτηκε την αδελφή του Αντώνη Νικολόπουλου από την Λογγάστρα, την Παγώνα με την οποία απέκτησε έξι παιδιά τον Αναγνώστη, τον Πιέρρο, τον Θεόδωρο, τον Γιώργο, την Αικατερίνη και την Αγγελίνα. Από την δεύτερη σύζυγό του την Φλωρού, από την Μπαρμπίτσα, απέκτησε τους Θεόδωρο και Σωτήρη, που είχαν το επώνυμο Ζαχαρόπουλος.

Στις αρχές του 1800 ο Ζαχαριάς έστειλε ένα γράμμα στους ΄΄Άρχοντες της Ζακύνθου΄΄, στο οποίο μεταξύ των άλλων έγραφε : ΄΄Η Μάνη είναι όλοι Χριστιανοί και καλοί εις τον πόλεμον. Σας παρακαλούμεν γράφτε στην Φραγγιά (στην Γαλλία του Βοναπάρτη εννοεί) να μας βοηθήσει ένας βασιλιάς και εμείς σε 24 ημέρες τα κάστρα τα παίρνουμε΄΄.

Με την μεσολάβηση Ζακυνθινών συγκεντρώθηκαν χρήματα και ενισχύθηκε το σώμα του Ζαχαριά, στον οποίο απέστειλε με εντολή του Ναπολέοντα γράμμα Γάλλος Υπουργός και ένα καράβι με όπλα, μπαρούτια κι΄ όλα τα χρειαζούμενα του πολέμου.

Μεταξύ άλλων έγραφε στον Ζαχαριά ο Υπουργός :΄΄……… τελειώνοντας ο πόλεμος της Βιέννας, θέλει κενώσει (αποβιβάσει) τα στρατεύματα εις την Πελοπόννησον, δια να γίνει αποθήκη πολέμου (στρατιωτική βάση). Να είναι όλοι έτοιμοι στ΄ άρματα. Να μοιραστείτε κάστρα και σαν συστηθεί ο σταθμός, τότε να ζητήσετε βοήθεια των Φραντζέζων να ελευθερωθεί η Πατρίς σας’’.

Τον Ζαχαριά σκότωσε με ανθρώπους του ο κουμπάρος του Κουκέας στον πύργο του στην Μάνη με εντολή των Τούρκων, η δε αμοιβή του ήταν να κρεμαστεί κι΄ αυτός από το κατάρτι του πλοίου από τον Σερεμέτ-μπέη διότι ΄΄εφόνευσε τοιούτον Ήρωα τον Ζαχαριάν΄΄. Ο Κοντάκης αναφέρει ότι η δολοφονία έγινε στις 20 Ιουλίου του 1804.

ΠΗΓΗ fonitisxanthis 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου