Του Ζαχαρία Μίχα*
(Διευθυντής Μελετών στο Ινστιτούτο Αναλύσεων Ασφάλειας και Άμυνας – ΙΑΑΑ/ISDA)
Πολλά έγιναν και πολλά ειπώθηκαν. Η μεγάλη φασαρία όμως επικεντρώθηκε στο σοβιετικής
προέλευσης σύστημα Πολλαπλής Εκτόξευσης Πυραύλων (ΠΕΠ) RM-70, για το οποίο το Γενικό Επιτελείο Στρατού προωθεί πρόγραμμα εκσυγχρονισμού, τόσο για το σύστημα εκτόξευσης, όσο και για τους πυραύλους που εκτοξεύει. Πρόκειται για ένα σύστημα μαζικής εκπομπής πυρός που βρίσκεται ακόμα σε υπηρεσία ανά τον κόσμο.Η απόφαση για τον εκσυγχρονισμό είναι σωστή. Παρότι πλέον υπάρχουν στην αγορά συστήματα σύγχρονης τεχνολογίας, το κόστος απόκτησης καθιστά απαγορευτική την αντικατάσταση στους ίδιους αριθμούς, έστω και στο περίπου. Σε περίπτωση απόσυρσης του σοβιετικού συστήματος, οι ελληνικές χερσαίες δυνάμεις θα έχαναν σε αριθμό συστημάτων, άρα και σε όγκο πυρός.
Το πρόγραμμα εκσυγχρονισμού θα πετύχει βελτίωση της απόδοσης σε δυο επίπεδα. Όχι μόνο θα διατηρήσει τα προαναφερθέντα χαρακτηριστικά ως στοιχείο της ελληνικής στρατιωτικής αποτροπής στον Έβρο και τα νησιά, αλλά με τις παρεμβάσεις θα διπλασιαστεί το βεληνεκές των πυραύλων από τα 20 στα 40 χιλιόμετρα, ενώ θα βελτιωθεί και η ακρίβεια των βολών. Η ανωτέρω περιγραφή είναι εύληπτη ακόμα και από κάποιον αδαή περί τα στρατιωτικά, καθώς του επιτρέπει να σχηματίσει μια γνώμη για το τι ακριβώς αντιπροσωπεύουν οι RM-70 στο ελληνικό οπλοστάσιο και γιατί το αρμόδιο Επιτελείο έχει ισχυρό επιχείρημα, ζητώντας την αναβάθμισή τους.
Γιατί όμως αναφέρθηκαν τα ανωτέρω; Διότι μοιάζει τουλάχιστον περίεργη η «εμπλοκή» που σημειώθηκε –σύμφωνα με δημοσιογραφικές πληροφορίες– κατά τη διάρκεια της ενημέρωσης της Επιτροπής για το εν λόγω σύστημα. Προβλήματα υπήρξαν και με άλλα προγράμματα. Πώς, όμως, είναι δυνατόν να δημιουργείται πρόβλημα για κάτι τόσο ξεκάθαρο;
Η επιλογή του RM-70 ως παραδείγματος οφείλεται στην δημοσιότητα που απέσπασε εξαιτίας του γεγονότος ότι αναφέρθηκε πως συμπεριλαμβανόταν στα όπλα που έστειλε η Ελλάδα στην Ουκρανία. Ψίθυροι σέρνονταν για πολύ καιρό ότι πέραν των πυραύλων, η Ελλάδα είχε στείλει και εκτοξευτές. Όλο το πρόβλημα ξεκινούσε όμως από την αποσπασματική, ενδεχομένως δε και βολικά προσαρμοσμένη ερμηνεία του όρου «κουλτούρα ασφάλειας» στην Ελλάδα. Η κυβέρνηση ποτέ δεν ενημέρωσε τι έστειλε και βέβαια δεν μπήκε στον κόπο να εξηγήσει για ποιον λόγο αυτό συνιστά εθνικό απόρρητο. Ως συνήθως, μετά από λίγο, τα περισσότερα είδαν το φως της δημοσιότητας με τη μορφή δημοσιογραφικής αποκάλυψης.
Είναι δύσκολο να αντιληφθεί κανείς την κρυψίνοια και συνακόλουθα την αδυναμία των αρμοδίων να αντιληφθούν ότι η κρυψίνοιά τους θα έφερνε τα αντίθετα αποτελέσματα. Διότι η διαρροή ήταν εντελώς προβλέψιμη. Ο δε προβληματικός και ασαφής ορισμός του όρου «απόρρητο» στην Ελλάδα έχει οδηγήσει σε απαξίωσή του, με αποτέλεσμα να καθίσταται εξαιρετικά δυσχερής και η αναζήτηση ευθυνών όταν πραγματικά υφίσταται πραγματικό πρόβλημα.
Ποιος να ασχοληθεί, όμως, σε μια χώρα που το πολιτικό σύστημα αρέσκεται να χειρίζεται τα πάντα (γεω)πολιτικά, ακόμα και μικροκομματικά; Πώς να το κατανοήσει ο καθημερινός άνθρωπος όταν ύποπτοι διενέργειας κατασκοπείας σε βάρος της Ελλάδας κυκλοφορούν ελεύθεροι; «Περνάμε μήνυμα στην Τουρκία ότι δεν επιθυμούμε κλιμάκωση»(!), απαντούν κάποιοι, αδιαφορώντας για το αν η ανάποδη ανάγνωση αυτού του μηνύματος δημιουργεί αίσθηση ασφάλειας στους επίδοξους κατασκόπους και ωθεί κι άλλους να ακολουθήσουν το παράδειγμά τους, παροξύνοντας το πρόβλημα.
Κάπως έτσι εξετράπη και η
δημόσια συζήτηση για το τι εστάλη και τι όχι στην Ουκρανία. Εγείρονται
ερωτήματα που χρήζουν απάντησης:
• Πρώτον: Δικαιούται ή όχι η κυβέρνηση να το αποκρύπτει τις συγκεκριμένες πληροφορίες;
• Δεύτερον: Μήπως το εθνικό απόρρητο εδώ αποτελεί πρόσχημα για να αποφύγει η κυβέρνηση το πολιτικό κόστος;
• Τρίτον: Μήπως η ίδια
νοοτροπία βασιλεύει και στο στράτευμα με την καταχρηστική απόδοση
υψηλότερης διαβάθμισης ασφαλείας, ώστε να απειλείται με σκληρά νομικά
μέτρα όποιος δημοσιοποιήσει τέτοιες πληροφορίες;
• Τέταρτον: Δεν υπάρχει
ΝΑΤΟϊκός κανονισμός εν ισχύ για τη διαβάθμιση κάθε πληροφορίας που
περιέχεται σε έγγραφα, ο οποίος καταστρατηγείται;
• Πέμπτον: Δεν αντιλαμβάνονται άπαντες ότι η κατάχρηση του απορρήτου έχει πολλαπλασιαστικά αρνητικές συνέπειες;
Ειδικά στο τρίτο ερώτημα, όσα έγιναν στην Επιτροπή της Βουλής είναι χαρακτηριστικά. Συνεχίστηκε μια σχεδόν παρανοϊκή συζήτηση για τα RM-70, η οποία ήταν αποτέλεσμα αυτής της σκόπιμης απόκρυψης πληροφοριών. Με βάση την περιρρέουσα ατμόσφαιρα όμως, η υποψία μήπως εστάλησαν εκτοξευτές στην Ουκρανία δεν είναι παράλογη. Όλα θα είχαν αποφευχθεί εάν όλα είχαν διευκρινιστεί εξ αρχής τα στοιχειώδη.
Αποκτήσαμε τόσα από τα αποθέματα της πρώην Ανατολικής Γερμανίας (147-150 σύμφωνα με ανοικτές πηγές). Αποφασίσαμε να αναβαθμίσουμε 111. Υπάρχουν άλλα 4-5 αλλά η αναβάθμισή τους κρίθηκε οικονομικά ασύμφορη. Τα υπόλοιπα χρησιμοποιήθηκαν τις τρεις τελευταίες δεκαετίες για ανταλλακτικά! Αλήθεια πιστεύει κάποιος σοβαρά ότι τέτοια αναφορά προσφέρει υπηρεσία στην Τουρκία και γι’ αυτό αποφεύγεται; Καλύτερα να μην σχολιαστεί…
Το πολιτικό μας σύστημα έχει πετύχει κάτι απίθανο! Η πολιτική και η στρατιωτική ηγεσία να χάνει τον πολύτιμο χρόνο της, ασχολούμενη δήθεν για να ενημερώσει την Επιτροπή. Οι βουλευτές να διαμαρτύρονται για προσχηματική διαδικασία, καθώς λαμβάνουν το πολύ ένα 48ωρο πριν την ενημέρωση υλικό για το αντικείμενο της συζήτησης, το οποίο κρίνεται συχνά ακατανόητο. Οι βουλευτές δεν έχουν εξειδίκευση.
Έχουν εκφραστεί και ενστάσεις για τη δυνατότητα των βουλευτών να εκφέρουν άποψη, εάν π.χ. δεν ενημερωθούν για το αν υπήρξαν αξιωματικοί, οι οποίοι μειοψήφησαν στις διαδικασίες των Επιτελείων και του υπουργείου Άμυνας. Άρα δεν αρκεί η ενημέρωση μόνο για τη θέση του υπουργείου που μπορεί να έχει επηρεαστεί πολιτικά! Είναι παράλογο;
Με απλά λόγια, το πολιτικό σύστημα έχει μάθει «να κάνει πολιτική», η οποία δεν ταυτίζεται πάντα με το καλώς εννοούμενο εθνικό συμφέρον. Στην πραγματικότητα ουδείς κόπτεται για τη διαφάνεια, ούτε καν για το αν μια προμήθεια πραγματοποιείται με σεβασμό των ισχυουσών διαδικασιών, που σε αρκετές περιπτώσεις είναι στρεβλές! Διαδικασίες που φυσικά τις έχει θεσπίσει το ίδιο πολιτικό σύστημα, όχι για να προασπίσει τη διαφάνεια, αλλά για να είναι αυτό πολιτικά καλυμμένο.
Ο περίφημος «Νόμος Βενιζέλου» παρέλυσε το σύστημα προμηθειών. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ έφτασε ένα βήμα από το να αλλάξει ριζικά το σύστημα, έχοντας συζητήσει με όλους τους εμπλεκόμενους. Ο νόμος δεν έφτασε ποτέ στη Βουλή. Η κυβέρνηση της ΝΔ πέρασε τελικά τις μισές από τις προτεινόμενες αλλαγές, χωρίς ποτέ να εξηγήσει με ποιο σκεπτικό απέρριψε τις υπόλοιπες, παρότι ήταν το απόσταγμα επισταμένης συζήτησης ανάμεσα σε όλους τους εμπλεκόμενους.
Πού καταλήξαμε; Με πρόσχημα το «εθνικώς επείγον» να υλοποιούνται προμήθειες με διαδικασίες εκτός του υφιστάμενου νομικού πλαισίου. Δηλαδή παράνομες! Γι’ αυτό τον λόγο παρατηρείται το φαινόμενο οι συμβάσεις να κυρώνονται με νόμο, αφού υπογραφούν! Για να είμαστε απόλυτα ακριβείς, «εθνικώς επείγον» υφίσταται μετά από την υπερδεκαετή αδιαφορία του πολιτικού συστήματος για τις Ένοπλες Δυνάμεις. Άρα το υποκρυπτόμενο ερώτημα αναδιατυπώνεται: «μήπως κι εδώ το σύστημα ρέπει προς κατάχρηση»;
Δεν ασχολούνται για να αλλάξουν το ισχύον νομικό πλαίσιο. Διαμαρτυρήθηκε κανείς από τη στρατιωτική ηγεσία; Διαμαρτυρήθηκε η αντιπολίτευση ώστε να εκδηλωθεί πρωτοβουλία αλλαγής του νομοθετικού πλαισίου με σκοπό να γίνει λειτουργικό και να τηρείται; Ζήτησε κανείς από τους πολιτικούς που διαμαρτύρονται για τις κυρώσεις των συμβάσεων με νόμους, το κείμενο του νομοσχεδίου επί ΣΥΡΙΖΑ, στο οποίο είχαν συμβάλει όλοι οι εμπλεκόμενοι στη διαδικασία προμηθειών, εκτός από αυτούς που τελικά το πετσόκοψαν; Μήπως να το ξαναδούμε με ηρεμία, από τη στιγμή που και το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο κρίνεται ως ακατάλληλο;
Ο εθισμός όλων στην «πολιτική διαχείριση» καλύπτεται πίσω από την πολυπλοκότητα των νόμων που ψηφίζονται από τους ίδιους διαχειριστές πολιτικούς, δήθεν για να υπηρετήσουν την κάθαρση και τη διαφάνεια. Με αυτά τα δεδομένα, πρέπει να απορεί κανείς που αποδεικνύεται στην πράξη αδύνατο να βρεθεί ένας απλός λειτουργικός και αξιόπιστος τρόπος ενημέρωσης της Βουλής; Δεν είναι να απορούμε, λοιπόν, για ποιον λόγο ουδέποτε ενημερώνουν οργανωμένα τη Βουλή, αλλά προτιμούν τις αποσπασματικές διαρροές σε φιλικά ΜΜΕ. Κάπως έτσι φτάσαμε η νομιμότητα να έχει καταντήσει στην Ελλάδα το πιο σύντομο ανέκδοτο…
ΠΗΓΗ defence-point
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου