Σκηνή από την Έξοδο του Μεσολογγίου. Ελαιογραφία σε μουσαμά του Ανδρέα Γεωργιάδη, 1968. Εθνικό Ιστορικό Μουσείο
Η επιστολή των οπλαρχηγών Δυτικής Ελλάδος μετά την ηρωική έξοδο, τα ξημερώματα της Κυριακής των Βαΐων του 1826
Μια από τις ηρωικές και συνάμα πιο δραματικές πράξεις της Ελληνικής Επανάστασης γράφηκε το 1826 στο Μεσολόγγι, όταν οι πολιορκημένοι του Μεσολογγίου αποφάσισαν την ηρωική τους έξοδο.
Στρατιώτες και άμαχοι, έχοντας εξαντλήσει τις προμήθειές τους, πήραν την απόφαση να βγουν από την πόλη τη νύχτα του Σαββάτου του Λαζάρου – ξημερώματα Κυριακής των Βαΐων, μεταξύ 10ης και 11ης Απριλίου 1826.
Το Μεσολόγγι είχε ήδη επαναστατήσει από τις 20 Μαΐου του 1821.
Από τα τέλη Απριλίου 1825, οθωμανικός στρατός οργανώθηκε στην περιοχή και ξεκίνησε να πολιορκεί την πόλη. Παρ’ όλα αυτά, οι αρχικές τους προσπάθειες ήταν αποτυχημένες, και μέχρι και τον Φεβρουάριο του 1826 δεν είχαν σημειώσει καμία επιτυχία. Το Μεσολόγγι ανεφοδιαζόταν από έξω, όπως με το στόλο του Ανδρέα Μιαούλη, και η άμυνά τους παρέμενε ισχυρή.
Από τον Μάρτιο όμως η κατάσταση άρχισε να αλλάζει. Οι Οθωμανοί κατέλαβαν στρατηγικές νησίδες της λιμνοθάλασσας, όπως το Βασιλάδι και ο Ντολμάς. Η δυνατότητα του ελληνικού στόλου να ανεφοδιάσει την πόλη είχε καταστεί αδύνατη, με αποτέλεσμα οι αμυνόμενοι να βρεθούν σε δυσχερέστατη θέση.
Η πείνα άρχισε να γίνεται ανυπόφορη και τα εφόδια λιγοστά. Έτσι αποφασίστηκε η ηρωική έξοδος. Χιλιάδες Έλληνες σφαγιάστηκαν ή αιχμαλωτίστηκαν, και μόνο 1.500 κατάφεραν να διασωθούν.
Στα Γενικά Αρχεία του Κράτους υπάρχει η «Αλληλογραφία Φρουράς Μεσολογγίου» (Συλλογή Γ. Βλαχογιάννη). Σε μια επιστολή με ημερομηνία 12 Απριλίου 1826 οι οπλαρχηγοί της Δυτικής Ελλάδος γράφουν:
Σεβ.[αστή] Διοίκησις
Με την ελπίδα να μας καταφθάσουν τα καράβια και να μας μπάσουν ζαερέν (τρόφιμα-προμήθειες), εφθάσαμεν εις την αθλιοτάτην κατάστασιν. Εφάγαμεν όλα τα άλογα, μολάρια, γομάρια, σκύλους και γάτες, τα οποία ετελείωσαν και αυτά. Τα καράβια δε τα ελληνικά μίαν φοράν εφάνηκαν εις τον λιμένα μας και επειδή ήτον ολίγα, όχι δεν έβλαψαν τον εχθρόν αλλά εδιώχθησαν…
Δια να μην χαθεί με την ολότητα τι στρατιωτικόν, απεφασίσαμεν να εβγούμεν με έξοδον με τα σπαθιά εις τας χείρας, να εβγάλωμεν και όλον το αδύνατον μέλος, και όποιος γλυτώση. Πράγμα οπού δεν έγινε ποτέ εις τον κόσμον! Λοιπόν εις τας δέκα του παρόντος (Απριλίου) το βράδυ τας τρεις ώρας της νυκτός εκάμαμεν την έξοδον…
Δεν λυπούμεθα τόσον δια τον χαμόν του Μισολογγίου, δια το οποίον εχύσαμεν τόσα αίματα, αλλά μας θλίβει πολύ περισσότερον ο χαμός του οπού έγινε εις ένα καιρόν όπου είχαμε καταστήσει τον εχθρόν εις τόσην αδυναμίαν… Η πείνα όμως το επαράδωσεν… Ημείς με το να είμεθα αδύνατοι από την πείναν και από τον κόπον και με το να μην βρίσκεται εις τούτα τα μέρη τίποτε, απερνούμεν εις τα Σάλωνα όπου και προσμένωμεν τας ανωτέρω διαταγάς. Όσοι από τους εγκατοίκους διεσώθησαν, θέλουν τραβήξει δια τας Αθήνας ή όπου αλλού εύρουν τα αναγκαία.
Μένομεν με το ανήκον σέβας,
Δερβέκιστα την 12 Απριλίου 1826.
Οι πατριώται [οπλαρχηγοί Δυτικής Ελλάδος]
Νότη Μπότζιαρης – Κίτζος Τζαβελλας – Γιώργης Κίτζος – Χρ. Φωτομάρας – Γεωργάκης Βάγιας – Μ. Κοντογιάννη – Δημ. Μακρής – Γ. Βαλτινός – Βασίλης Χασάπης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου