Απόσπασμα της πρώτης σελίδας του ενός εκ των εμπιστευτικών εγγράφων (φωτ.: STR/ Tayfun Çeşmeliler/ ΑΠΕ-ΜΠΕ)
Τα αγόρασε σε δημοπρασία διευθυντής τουρκικής τράπεζας που συλλέγει ερασιτεχνικά παλαιά έγγραφα και βιβλία
Σκάνδαλο στη μικρή κοινωνία της Πανόρμου, στα νότια παράλια της Προποντίδας, είχε ξεσπάσει ενώ βρισκόταν σε εξέλιξη η Μικρασιατική Εκστρατεία. Το τι είχε συμβεί καταγράφεται σε δύο κιτρινισμένα από τον χρόνο «άκρως εμπιστευτικά» έγγραφα του Ιανουαρίου του 1922. Πρόκειται για μία χειρόγραφη αναφορά με παραλήπτη τη Στρατιά Μικράς Ασίας καθώς και ένα πόρισμα με παραλήπτη την Ελληνική Διοίκηση Σμύρνης, «μιλούν» για τη διένεξη μεταξύ του Στρατιωτικού Διοικητή της Πανόρμου και του αντιπροσώπου της Ύπατης Αρμοστείας και τη δράση μιας γυναίκας που πουλούσε άδειες μεταφοράς προϊόντων, τις οποίες προμηθευόταν από τον Στρατιωτικό Διοικητή.
Στα έγγραφα αναφέρεται ότι διαταράχθηκε η εντύπωση στην κοινωνία της Πανόρμου, όπου τα πάντα «παρατηροῦνται ἐξονυχίζονται καὶ παρεξηγοῦνται», ενώ παράλληλα σημειώνεται ότι «η ηθικὴ της εν λόγω γυναικὸς δεν φαίνεται να είναι τόσον ανεπίληπτος».
Τελικά ζητήθηκε η αντικατάσταση του Στρατιωτικού Διοικητή αλλά και η λήψη μέτρων κατά του αντιπροσώπου της Ύπατης Αρμοστείας, του οποίου επίσης η διαγωγή χαρακτηρίζεται ως μη αρμόζουσα, γεγονός που δεν διέφυγε της παρατηρητικότητας της κοινωνίας της Πανόρμου. Πέραν, όμως, από την υπόθεση του χρηματισμού, τα έγγραφα αυτά δείχνουν και μια πτυχή της κατάστασης που επικρατούσε στην περιοχή κατά τη συγκεκριμένη ιστορική περίοδο.
Τα έγγραφα τα αγόρασε στις 10 Σεπτεμβρίου 2023, από μια διαδικτυακή δημοπρασία, ο Τούρκος ερασιτέχνης συλλέκτης παλαιών εγγράφων και βιβλίων Τayfun Çeşmeliler (Ταϊφούν Τσεσμελιλέρ), ο οποίος έχει κάνει σπουδές ιστορίας και οικονομικών και εργάζεται ως διευθυντής τουρκικής τράπεζας.
Τα έγγραφα
Στην αναφορά σημειώνεται ότι:
«Ο υποστράτηγος Πετμεζάς μεταβείς εις Πάνορμον ηναγκάσθη να προβή εις προανάκρισιν, ης το πόρισμα μετά των μαρτυρικών καταθέσεων μοι υπέβαλεν. Εκ της εξετάσεως των μαρτυρικών καταθέσεων σαφώς προκύπτει ότι αιτία των διενέξεων είναι ότι ο Στρατιωτικός Διοικητής χωρίς ουδέν να έχη προς τούτο δικαίωμα επενέβη εις τον ιδιωτικόν βίον του αντιπροσώπου της Υπάτης Αρμοστείας και τόσον αστόχως επήλθε η μεταξύ αυτών ρήξις, ένεκα της οποίας πάσα συνεργασία μεταξύ τους κατέστη αδύνατος.
Εκ της προανακρίσεως όμως προέκυψε ετέρα ενέργεια πολύ μάλλον αρχυτέρα του Στρατιωτικού Διοικητού επί του ζητήματος της χορηγήσεως αδείας μεταφοράς προϊόντων, διότι καίτοι ηρνείτο την χορήγησιν αδειών εμπορευόμενος παρεχώρη τοιάυτας εις τινά γυναίκα Τερψιχόρη Κ. ήτις επώλη ταύτας εις τους ενδιαφερομένους και τούτο εν γνώσει του».
Παράλληλα όμως επισημαίνεται ότι από την ανάκριση δεν προέκυψε ότι ο Στρατιωτικός Διοικητής είχε ιδιοτελή σκοπό και ότι προέβη σε αυτή την ενέργεια για να μπορεί η γυναίκα αυτή να προσπορίζεται τα προς το ζην. Στο πόρισμα της ανάκρισης αναφέρονται τα εξής:
«Εκ της αυτής προανακρίσεως προέκυψεν ότι ο Στρ. Διοικητής έτι αρχύτερα διεχειρίσθη το ζήτημα της χορηγήσεως αδειών μεταφοράς προϊόντων, χαριζόμενος εις την Τερψιχόρη Κ. και παρέχων αυτή άδειαν, καὶ αύτη εμπορεύετο και εχρηματίζετο.
Ουδεὶς επεδιώχθη ιδιοτελής σκοπός εκ της ενεργείας ταύτης, μάλλον δὲ αίσθημα οίκτου προς την γυναίκα ταύτην πάσχουσαν ήγαγεν αυτόν εις την προαναφερθείσαν ενέργειαν, όμως η εν τω εμπορικώ κόσμω Πανόρμου εντύπωσις διεταράχθη».
⇒ Με πληροφορίες από το ΑΠΕ-ΜΠΕ και την Αγγέλα Φωτοπούλου.
⇒ Διαβάστε εδώ ολόκληρο το άρθρο της Αγγέλας Φωτοπούλου και την ανάλυση των όσων προκύπτουν από την ανάγνωση των εγγράφων καθηγητή Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΑΠΘ Ιάκωβου Μιχαηλίδη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου