Καθηγητή Μέσης Εκπέδευσης
Ένας από τους επιφανέστερους ήρωες και στρατιωτικούς ηγέτες της Επανάστασης του 1821 ήταν ο Οδυσσέας Ανδρούτσος, ο οποίος ήταν θύμα των εμφύλιων διαμαχών κατά τη διάρκεια του Αγώνα και δολοφονήθηκε από ελληνικό χέρι.
Ο Οδυσσέας Ανδρούτσος γεννήθηκε στην Ιθάκη το 1788 και ήταν γιός του ξακουστού αρβανίτη αρματολού της Ρούμελης Ανδρέα Βερούση και της Ακριβής Τσαρλαμπά, κόρης προεστού της Πρέβεζας.
Η μητέρα του Οδυσσέα είχε καταφύγει στην Ιθάκη για να γλιτώσει από την καταδίωξη των Τούρκων, επειδή ο πατέρας του είχε ακολουθήσει τον Λάμπρο Κατσώνη στο Αιγαίο. Το 1792 βαφτίστηκε από τη γυναίκα του Κατσώνη, Μαρουδιά, που για τον ίδιο λόγο είχε ζητήσει κι αυτή άσυλο στο νησί. Το ονομά του το πήρε προς τιμή του αρχαίου ήρωα βασιλιά της Ιθάκης Οδυσσέα.
Ο ίδιος θεωρούσε πατρίδα του, τις Λιβανάτες Λοκρίδας.
Όταν ο Αλή Πασάς έμαθε πως ο φίλος του καπετάν Ανδρούτσος είχε σκοτωθεί από τους Τούρκους το 1797 και είχε αφήσει ένα γιό, απόφάσισε και πήρε τον Οδυσσέα κοντά στην αυλή του στα Γιάννενα. Εκεί ο Αλής είχε δημιουργήσει σπουδαίο στρατιωτικό σχολείο, στο οποίο μαθήτευσαν αρκετοί Έλληνες αγωνιστές του 1821. Ο Οδυσσέας έμαθε τα πρώτα του γράμματα και να μιλάει ιταλικά και αρβανίτικα. Η σωματική του δύναμη ήταν παροιμιώδης και διηγούνται πολλά κατορθωματά του. Έλεγε στον Ιωάννη Ζαμπέλιο. << Στην αυλή του Αλή Πασά έμαθα να μισώ την τυραννίαν, να αγαπήσω την ελευθερία, να ελπίσω στην απελευθέρωση της πατρίδας…>> Ο Αλής τον έκανε αρχηγό της προσωπικής του φρουράς.Το 1816 ο Αλή Πασάς τον έστειλε αρματολό στη Λειβαδιά, αφού πρώτα τον πάντρεψε με την Ελένη Καρέλη. Εκεί έμεινε ως τις παραμονές του 1821. Τον Οκτώβριο του 1820, μετά από διαμάχη που είχε με τους τοπικούς άρχοντες, έφυγε και τη θέση του πήρε ο Αθανάσιος Διάκος. Ο Ανρούτσος ήταν μέλος της Φιλικής Εταιρείας από το 1818 και υποστήριζε τον Αγώνα.
Όταν ξέσπασε η Επανάσταση του 1821 βρέθηκε αμέσως στην πρώτη γραμμή και ανέλαβε να ξεσηκώσει τους Έλληνες της Ανατολικής Ρούμελης. Στις 8 Μαΐου του 1821 κλείνεται με άλλους 117 γεναίους πολεμιστές στο Χάνι της Γραβιάς και χαρίζει στην Επανάσταση μια από τις πιο δοξασμένες μάχες, που τον έκανε έπειτα στρατιωτικό αρχηγό. Η νίκη του Ανδρούτσου στη Γραβιά έσωσε την Επανάσταση από βέβαιο κίνδυνο, καθώς ο Ομέρ Βρυώνης με 8.000 άνδρες βάδιζε χωρίς αντίσταση προς την Πελοπόννησο. Τότε γράφτηκε και το γνωστό τραγούδι << Τ’ Αντρούτσου η μάνα χαίρεται, του Διάκου καμαρώνει >>
Το 1822 ο Ανδρούτσος φθάνει στην Αθήνα και αναλαμβάνει τη διοίκηση του κάστρου της Ακρόπολης, με φρούραρχο τον Γιάννη Γκούρα. Στην Ακρόπολη έκανε διάφορα οχυρωματικά έργα και εξασφάλισε να έχει νερό που δεν είχε. Εν τω μεταξύ στη Ρούμελη είχαν έρθει καινούργια στρατιωτικά σώματα των Τούρκων και ο Οδυσσέας δεν είχε αρκετές δυνάμεις για να τους πολεμίσει. Αυτό τον ανάγκασε να συνθηκολογήσει μαζί τους. Αυτό ήταν τα λεγόμενα << καπάκια >> δηλαδή προφορικές συμφωνίες , και ήταν ένα τέχνασμα από τους οπλαρχηγούς για να κερδίσουν πολύτιμο χρόνο.( Για τα καπάκια έχει γράψει ένα πολύ καλό βιβλίο ο Κωστής Παπαγιώργης ). Για τα καπάκια που έκανε ο Ανδρούτσος κατηγορήθηκε άδικα από τους τότε πολιτικούς και κυρίως από τον Ιωάννη Κωλέττη, που ήταν και προσωπικός εχθρός του Ανδρούτσου. Ο Κωλέττης μαζί με τους άλλους πολιτικάντηδες προσπαθούσαν να ταπεινώσουν τον Ανδρούτσο και άλλους οπλαρχηγούς. Οι πολιτικοί και κάποιοι κοτσαμπάσηδες δεν συμπαθούσαν τους οπλαρχηγούς, λόγω της μεγάλης επιρροής που ασκούσαν στο λαό.
Ο Ανδρούτσος, οργισμένος από τη συμπεριφορά των πολιτικών, παραιτείται και η κυβέρνηση στέλνει τον Νούτσο και τον Παλάσκα να τον αντικαταστήσουν. Υποψιασμένοι οι άνδρες του ότι οι δύο απεσταλμένοι της κυβέρνησης έρχονται να τον σκοτώσουν, τους σκότωσαν. Ο Κωλέττης τον επικηρύσσει για 5.000 γρόσια και ο Υπουργός Εκκλησιαστικών επίσκοπος Ανδρούσης Ιωσήφ τον αφορίζει. Όμως η εκστρατεία του Δράμαλη αναγκάζει την κυβέρνηση να ανακαλέσει την επικήρυξη και τον αφορισμό του Ανδρούτσου, ο οποίος αναλαμβάνει πάλι δράση. Ο Ανδρούτσος δεν κατάφερε να εμποδίσει το Δράμαλη, αλλά δεν αφήνει να περάσουν ενισχύσεις και ανεφοδιασμός για τη στρατιά του.
Μετά την καταστροφή του Δράμαλη, ο Ανδρούτσος επέστρεψε στην Αθήνα όπου ίδρυσε δύο σχολεία. Κάλεσε τον Κοραή από την Ευρώπη και τον Βάμβα από την Κεφαλλονιά να έρθουν να διδάξουν, αλλά αυτοί δεν μπόρεσαν. Τον Ιούλιο του 1823 ανακόπτει στη Βοιωτία την εκστρατεία του Γιουσούφ Πασά. Η ανδρεία του Ανδρούτσου στάθηκε αφορμή να θέλουν να τον γνωρίσουν οι Ευρωπαίοι φιλέλληνες. Με το λόρδο Βύρωνα είχε φιλία, και τον Άγγλο Έντουαρντ Τρελόνι τον έκανε γαμπρό του, δινοντάς του την ετεροθαλή αδελφή του Ταρσίτσα.
Το 1825 στη Βοιωτία έκανε νέα << καπάκια >> με τους Τούρκους, χωρίς όμως να προδώσει την Επανάσταση. Οι εχθροί του βρήκαν την αφορμή να χαρακτηρίσουν την πράξη του αντεθνική και τον ίδιο προδότη. Η κυβέρνηση έστειλε εναντίον του ισχυρή στρατιωτική δύναμη, με αρχηγό τον παλαιό του φίλο, αλλά τώρα εχθρό του Γιάννη Γκούρα. Ο Ανδρούτσος απέφευγε κάθε συμπλοκή για να μην χυθεί αδελφικό αίμα και πήγε στις Λιβανάτες. Παραδόθηκε τελικά στον Γκούρα στις 7 Απριλίου 1825 , με την υπόσχεση ότι θα τον έστελνε στην Διοίκηση για να δικαστεί.
Ο Γκούρας δεν κράτησε όμως την υποσχεσή του και τον φυλάκισε στην Ακρόπολη. Επειδή όμως για την άδικη κακομεταχείριση του Ανδρούτσου ξεσηκώθηκαν διάφοροι αγωνιστές με πρώτο τον Καραΐσκάκη, και επειδή ο ίδιος ζητούσε να δικασθεί, ο Γκούρας διέταξε και τον σκότωσαν στις 5 Ιουνίου του 1825. Φοβόταν μήπως η κυβέρνηση του δώσει χάρη και τον ελευθερώσει. Η επίσημη εκδοχή ήταν ότι ο Οδυσσέας έπεσε, από μεγάλο ύψος, και σκοτώθηκε όταν κόπηκαν οι δύο τριχιές, με τις οποίες είχε δεθεί, προσπαθώντας να δραπετεύσει από τον ενετικό πύργο – φυλακή του Κούλια, που βρισκόταν αριστερά από την σημερινή είσοδο της Ακρόπολης. Ο αντιφρούραρχος Ι. Μαμούρης, επιδείκνυε στους συγκεντρωμένους τις τριχιές, τονίζοντας πως το σώμα του Οδυσσέα δεν είχε σημάδι από φονικό όπλο.
Αυτή η εκδοχή δεν έγινε ποτέ πιστευτή. Θα χρειασθεί να περάσουν αρκετά χρόνια μέχρι να έρθει στο φως η συγκλονιστική μαρτυρία του φύλακα Κωνσταντίνου Καλαντζή για τις άθλιες συνθήκες κράτησης και το φρικτό τέλος του οπλαρχηγού. Ο Καλαντζής είχε εκμυστηρευτεί αυτά που είδε και άκουσε στον δικηγόρο από τη Λιβαδειά Σπύρο Φόρτη, ο οποίος τα δημοσίευσε, στις 25 Δεκεμβρίου 1898, στην εφημερίδα << Καιροί >>, με το ψευδώνυμο << Λέβαδος >>.
<<… Του είχαν βάλει εις τα χέρια και τα πόδια σίδερα με μπάλαις βαρειαίς, τροφήν δεν του έδιναν τακτικά, ούτε καλήν, ούτε στρώμα. Όταν εγώ τον είδα ήτο ανάλλαγος, λερωμένος, κουρελιασμένος με ένα κοντοκάππι και με τον ιστορικόν καλογηρόσκουφον λυγδωμένο από τη λέρα. Λίγο μετά τα μεσάνυχτα, ξημερώνοντας η 5η Ιουνίου έφτασαν στη φυκλακή τρία άτομα. Ο αντιφρούραρχος Γιάννης Μαμούρης, ο Μ. Τριανταφυλλίνας, που είχε παλιά έχθρα με τον Οδυσσέα, και ένας στρατιώτης ονόματι Θεοχάρης.. >> Έδιωξαν τον Καλαντζή αλλά εκείνος κρύφτηκε και παραφύλαγε. Στη συνέχεια περιγράφει τα ακόλουθα. << .. Εισήλθον στον Πύργον οι τρείς και ακούσθη ο κρότος των αλυσίδων. Τον ήκουσα που λέει προς αυτούς: ¨ Ωρέ ξέρω καλά ποιος σας έστειλε εδώ και γιατί ήρθατε τέτοια ώρα εδώ μέσα. Δε μ’ λύνετε τόνα χέρι να σας δείξω ποιος είμαι¨ . Ακολούθησε ταραχή και ενόησα ότι επετέθησαν κατά του δέσμιου. Ήκουσα το βόγγημα, τους αναστεναγμούς και μούγκρισμα του λεονταριού εκείνου και η καρδιά μου εραγίζετο. Και μετά ταύτα σιωπή τελεία…>>.
Ο γιατρός που κλήθηκε για να συντάξει την ιατροδικαστική έκθεση διαπίστωσε ότι ο θάνατος του Οδυσσέα ήταν βίαιος. Η έκθεση σκίστηκε από τον Μαμούρη και κλήθηκε άλλος γιατρός και συνέταξε άλλη έκθεση, εμφανίζοντας πως ο θάνατος προήλθε από την πτώση.
Σαράντα χρόνια μετά τη δολοφονία του, τα οστά του Ανδρούτσου κηδεύθηκαν την 21η Φεβρουαρίου στον Μητροπολιτικό Ναό Αθηνών και κατόπιν με στρατιωτική πομπή στο Α΄Κοιμητήριο Αθηνών, ενώ του απέδιδαν τιμές. Στις 15 Ιουλίου 1967 ο στρατηγός Θρασύβουλος Τσακαλώτος μετέφερε με πολεμικό σκάφος στην Πρέβεζα μεταλλικό κουτί με τα οστά του Ανδρούτσου και της γυναίκας του Ελένης, από το Α΄Κοιμητήριο Αθηνών. Τα οστά τοποθετήθηκαν στη βάση του αγάλματος που υπάρχει στην ομώνυμη πλατεία της Πρέβεζας και του οποίου τα αποκαλυπτήρια έγιναν με μεγαλοπρεπή τελετή.
Ο Ανδρούτσος από το γάμο του με την Ελένη Καράλη ( 1793 – 1879 ), απέκτησαν ένα γιό τον Λεωνίδα Ανδρούτσο ( 1824 – 1837 ) ,τον οποίο έστειλε ο Όθωνας στο Μόναχο για να μεγαλώσει και να σπουδάσει στην αυλή του Βασιλιά Λουδιβίκου Α΄. Όμως αρρώστησε και πέθανε από επιδημία χολέρας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου